Tv-tip: La chute de la maison Usher @ Arte (00.15u)
‘La chute de la maison Usher’ is een meesterwerk van de stille film over een man die obsessief zijn zieke vrouw probeert te schilderen terwijl ze haar strijd met de dood aan het verliezen is.
La chute de la maison Usher *****Jean Epstein, FR 1928
De bekendste Edgar Allan Poe-verfilmingen zijn allicht die van B-filmkoning Roger Corman uit de jaren zestig. Maar weinig cineasten hebben de macabere romanticus zo subtiel weten te vatten als de Franse regisseur Jean Epstein in La chute de la maison Usher, een meesterwerk van de stille film.
Henri Langlois, de legendarische stichter van de Parijse Cinémathèque, omschreef Epsteins poëtische experiment zelfs als het cinematografische equivalent van Debussy. Lees: Epstein vernieuwde de filmkunst met deze koortsige fantasmagorie over Roderick Usher, een man die obsessief zijn zieke vrouw Madeleine probeert te schilderen terwijl ze haar strijd met de dood aan het verliezen is.
De invloed van Murnau en het Duitse caligarisme is onmiskenbaar in de manier waarop Epstein de naargeestige landschappen en het kasteel Usher filmt, de plek waar een oude vriend van Roderick naar toe trekt en door wiens ogen we deze mysterieuze plek en haar gekwelde bewoner ontdekken. Maar het is vooral het arsenaal aan filmtechnieken dat avant-gardist Epstein inzet om het delirium en het liefdesleed van Roderick te vatten dat overweldigend is: van zwierige camerabewegingen door de immense kamergalerijen met wapperende gordijnen tot betoverende superimposities (op elkaar gelegde beelden).
Epstein, een van de eerste theoretici van de Franse film, was ook gefascineerd door slow motion, een techniek die hij bewierookte in teksten als L’âme au ralenti. Die sublimerend gebruikte vertraagde beelden geven een aparte, poëtische dimensie aan La chute. De cineast flirtte overigens met het surrealisme – Luis Buñuel was regieassistent – maar ondanks hun gedeelde liefde voor Poe, de droom en de amour fou botste het ook tussen hem en de surrealisten. Epstein zag film als een hogere kunstvorm, iets wat de anticonformistische surrealisten niet interesseerde. Na deze film was het afgelopen met de samenwerking tussen Epstein en Buñuel. En terwijl Buñuel samen met Dalí de surrealistische bom Un chien andalou kneedde, keerde Epstein Parijs de rug toe om in Bretagne zijn esthetische en theoretische bekommernissen verder te exploreren in realistischer films als L’or des mers en Finis terrae. (LJ)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier