TV-tip: Hugo Claus, dichter, minnaar, rebel @ canvas, 20.40u

Vijf jaar na zijn dood en dertig jaar na het verschijnen van zijn magnum opus Het verdriet van België brengt Canvas een allesomvattend portret van Hugo Claus.

Vijf jaar na zijn dood en dertig jaar na het verschijnen van zijn magnum opus Het verdriet van België brengt Canvas een allesomvattend portret van Hugo Claus. ‘Dat is vreemd genoeg nog maar zelden over hem gemaakt’, zegt eindredactrice Katrien Seeuws, die samenwerkte met regisseuse Marianne Soetewey. ‘Er is nochtans een geweldig rijk archief over hem, met allerhande interviews en reportages. Door daaruit te putten kunnen we hem zelf op zijn onnavolgbare manier aan het woord laten.’

Dichter, minnaar en rebel: zegt dat het helemaal? Katrien Seeuws: Je kunt Claus met heel veel woorden omschrijven maar deze drie vinden we de meest sprekende. Het is natuurlijk ook een verwijzing naar het surrealisme, de kunststroming die zich liet omschrijven als minnaar en rebel en waar Claus zich verwant mee voelde. De meeste mensen kennen Claus ook als schrijver, met die ondertitel maak je meteen ook duidelijk dat hij meer was.

Jullie laten een indrukwekkende reeks getuigen aan het woord, inclusief echtgenote Veerle Claus-De Wit en zonen Thomas Claus en Arthur Kristel. Bracht hun betrokkenheid geen beperkingen met zich mee? Seeuws: Toch niet, er zijn vooraf wel enkele afspraken gemaakt maar uiteindelijk heeft iedereen vrij vanuit zijn eigen perspectief herinneringen aan Claus opgehaald. Voor Arthur was dit trouwens zijn eerste tv-interview over zijn vader. Wat bij al de gesprekken opviel, is de liefde waarmee iedereen over Hugo Claus spreekt. Ook de mannen. Na het horen van al die verhalen heb ik spijt dat ik hem niet persoonlijk heb gekend want dat moet iets geweest zijn. Die man had een uitstraling. Marc Didden illustreert het als volgt: wanneer Hugo een kamer binnenkwam, begon iedereen zich aardiger tegen elkaar te gedragen.

Jullie spraken ook Roger Raveel nog. Wat wist de onlangs overleden schilder te vertellen over Claus? Seeuws: Het was zijn allerlaatste interview, amper twee weken later was hij er niet meer. We hebben eerst bij Raveels echtgenote gepolst of een interview nog mogelijk was. Ze zei dat ze hem graag in ons portret wilde hebben want als Raveel een helder moment had en met een schittering in zijn ogen over iemand vertelde, ging dat vaak over Hugo Claus. Ze kenden elkaar al sinds hun kindertijd.

Heeft hij nog inzicht kunnen bieden in die jonge jaren van Claus? Seeuws: Ja, samen met de getuigenis van broer Odo Claus. Vooral dankzij hem kom je te weten uit wat voor volks milieu Claus kwam. Odo is een volksjongen gebleven, terwijl Hugo zich net van dat milieu heeft afgekeerd. Dat beeld had ik zelf ook van hem: de schrijver in de chique pelsen jas. Een beeld dat Claus overigens voor zichzelf heeft geboetseerd. Piet Piryns zegt het heel mooi: ‘Hugo was een acteur die één rol perfect vertolkte, die van Hugo Claus.’

Gaan we hem beter leren kennen door dit portret? Seeuws: Dat hoop ik toch. Ikzelf heb met het maken van dit portret heel wat over hem bijgeleerd. Hoe een onwaarschijnlijke jeugd hem gevormd heeft: de bombardementen van de oorlog, rusteloze ouders die maar bleven verhuizen, het feit dat hij zijn eerste elf levensjaren op internaat bij de nonnen heeft moeten doorbrengen… Het is een verhaal van een jongetje dat enkel zijn fantasie had en daar is een indrukwekkende kunstenaar en dito man uit ontstaan. (HVG)