Theater: Adem, Braakland / ZheBilding

Kris Cuppens maakt een ontredderend pijnlijk én schoon stuk over het sterven.

De mooie, grote en rustig tokkelende handen van muzikant Ephraïm Cielen. Daar lieten we tijdens Adem ( * * * oe ) af en toe onze blik op rusten. Om – letterlijk – op adem te komen. Want acteur en auteur Kris Cuppens maakte een stuk over sterven en afscheid nemen dat zindert van de pijn en de herinnering aan overleden dierbaren heftig doet oplaaien.

Kris Cuppens moest de laatste jaren te vaak afscheid nemen van naasten. Het gemis, de woede, de machteloosheid wilde hij in een stuk ventileren. Zonder het tot navelstaarderij te maken. Hij liet de bevallige Laïszangeressen Nathalie Delcroix en Jorunn Bauweraets aanrukken. Pootte hen naast de muzikanten Geert Waegeman en Ephraïm Cielen en vroeg aan actrice Sara Vertongen om aan zijn zijde te staan.

Veelzeggend beeld, concreet verhaal

Dit sextet staat en/of zit op een rijtje op de scène. Achter hen hangt een waaier druppelende baxters boven doorzichtige waterbassins. Het is een poëtisch belicht en sterk beeld dat tegelijkertijd een verbeelding is van het wegsijpelende leven uit elk van ons, een verwijzing naar dierbaren die vechten tegen de dood én een prachtige vondst om het geluid van regen na te bootsen. Het intieme, aangrijpende beeld is groots in zijn veelzeggendheid.

Zo veelzijdig als dat scènebeeld is, zo eenduidig wordt het verhaal. Al vertrekken Cuppens en co behoedzaam. Het stuk begint waar alles begon – bij God, Adam en Eva – en evolueert tot een louterende klaagzang. Cuppens en Vertongen vertellen en vertolken een schrijnend, gedurfd herkenbaar verhaal waarin een bloeiende familie wordt getroffen door rotslecht nieuws. Het omgaan met een terminale geliefde wordt rauw, ingetogen én troostend gespeeld.

Louterende muziek

Voor die troostende factor zorgen de muzikanten. Cielen en Waegeman doen waar ze steengoed in zijn: ‘hun’ acteurs omhullen met opzwepende en dan weer zachte, golvende klanken. De Läiszangeressen vinden aanvankelijk geen evenwicht met de acteurs. Delcroix en Bauweraerts zingen soms te luid of te dwingend en zitten er wat onwennig en houterig bij. In de ’terminale fase’ van het verhaal ontpoppen ze zich echter tot wonderlijke, vocale steunbakens. Wanneer Cielen met de gitaar tussen de dames in komt zitten en Cuppens de doodstrijd inzet, bereikt de symbiose tussen muziek en tekst een hoogtepunt.

In dat hoogtepunt transformeert Cuppens de Bijbelse Apocalyps tot een metafoor voor de doodstrijd. Het is een hartverscheurende apotheose van een integer muziektheaterstuk waar het artistieke vernuft ten dienste staat van een emotionele queeste. Al is het evenwicht tussen zang- en spreekstemmen nog niet optimaal en zitten sommige scènes nog te weinig strak in het pak, toch raakt Adem. Onnoemelijk hard. Door het pakkende verhaal maar evengoed door de verlichtende schoonheid waarmee het grootste ongeluk dat een mens kan treffen, verwoord en verklankt wordt.

Els Van Steenberghe

Meer info: www.braakland.be