Guido Lauwaert
Brief uit Poznan – deel 4
Guido Lauwaert is onze reporter ter plaatse op het Malta Festival in Poznan Hij ‘dineert’ er onder meer in Romeo Castellucci’s exquise ‘The Four Seasons Restaurant’.
Zo, het beste hebben we gehad. Tenzij Needcompany zaterdag met Marketplace 76 roet in het eten komt gooien. Dan moet het wel roet zijn uit een heel stijlvolle en superbe schouw zijn, want wat Romeo Castellucci voor zijn gezelschap gemaakt heeft, is van een hogere orde.
The Four Seasons Restaurant is een voorstelling die elke theaterliefhebber zou moeten zien. Komaan, Kaaitheater, deSingel en Vooruit, sla de handen in elkaar en haal deze productie volgend seizoen in huis. De jaarprogramma’s zijn al gedrukt, maar gaten in de agenda zijn er altijd. Castellucci is jullie niet onbekend en wonderen bestaan als je de kracht ertoe hebt om ze te realiseren.
De voorstelling is geïnspireerd op een aantal abstracte werken van Mark Rothko met dezelfde naam. De schilder maakte ze in 1958 in opdracht van de Seagram Building in New York. Vanuit dat meervoudig schilderij vertrok Castellucci om een denkbeeldige reis te maken. Een ruimtereis die de toeschouwer tot ver voorbij het 1001ste sterrenstelsel brengt. Alweer verscheen een film op het voortoneel van het geheugen van uw verslaggever: 2001, A Space Odyssee van Stanley Kubrick. Die man blijft cineasten en theatermakers inspireren. Het ruimtetuig, wier computer HAL door de enig overgeblevene ruimtevaarder ‘gedood’ wordt, op hol slaat en de ziel van Big Bang zoekt, is het begin van de voorstelling. Het ruimtetuig komt niet in beeld, maar is wel denkbeeldig aanwezig door een aanzwellend muzikaal geruis dat lijkt op een zware, maar dan heel zware hagelbui op het dak van de auto.
Net als in de film van Kubrick wordt een nieuwe wereld gevonden. Het is deze maal geen cleane woonruimte maar een witte gymzaal waarin een voorstelling plaatsvindt, een theatrale bewerking van het dramatische gedicht van Friedrich Hölderlin, De dood van Empedocles. Voor de korte inhoud, sla aan het Googlen. Wat Castellucci er van heeft gemaakt is een verfijnde voorstelling waarin tien vrouwen optreden, een levende hond [die prachtig acteert] en een opgezet dood paard [een van de vier van de Apocalyps?]. Het verhaal en het bijhorend spel is volkomen absurd en ongeloofwaardig, maar dat gevoel wordt overtroffen door een ongelooflijk prachtige gratie, ongetwijfeld verwant met deze van Paolo Pasolini. Het is de bedoeling dat de kijker zijn eigen voorstelling maakt, hij kan niet anders want Castellucci dwingt hem daartoe.
Eenmaal de interpretatie van het gedicht van Hölderlin ten einde, blijkt het een voorstelling in de voorstelling te zijn. Het toneelgordijn schuift dicht maar gaat weer open en toont een zwarte ruimte en opnieuw komt de toeschouwer terecht in de ruimtereis. Hij suist recht de ziel van Big Bang in, die een kolkende zee blijkt te zijn. Voor Castellucci is water de bron waaruit alles ontstaan is en blijft ontstaan. Wat wij als mens meemaken is maar een fractie van de eeuwige geboorte, voortkomende uit de vrouw en haar vruchtwater. Alweer moet de toeschouwer zijn verbeelding te hulp roepen. En gelijk heeft de regisseur, want de mens heeft al heel wat ruimtetuigen een blik gegund van wat voorbij ons zonnestelsel huist, maar die blik is nog onscherp. Er is al veel gezien zonder dat er iets gevonden is. De wetenschapper moet het stellen met vermoedens, de toeschouwer met verbeelding. Tussen beide zet Romeo Castellucci zijn droom, die omkranst wordt met het lied Nacht und Traüme van Franz Schubert. Boven de krans klinkt als afsluiter het slotlied uit de opera Tristan und Isolde van Richard Wagner: De dood van Isolde.
Wat logisch is, in het licht van het concept, maar tegelijk verantwoording aflegt van dit verbluffend spektakel. Zoals Wagner met deze opera brak met de traditionele harmonie en tonaliteit, heeft Castellucci met The Four Seasons Restaurant een nieuw sterrenstelsel gevonden in het al rijke firmament van het totaaltheater.
Een voorstelling met zijn vele voor- en tegenstanders, ongetwijfeld. Dat de pro’s het op de contra’s zullen halen, bewees de voorstelling op dit festival. Driemaal een uitverkochte zaal. Goed voor een tweeduizend man. Overwegend vrouwen. Jong volk. Waarvan een aantal na de voorstelling bleven hangen in de zaal. Logisch. Eenmaal een nieuwe wereld gevonden is het moeilijk om terug te keren in de oude.
Guido Lauwaert
Poznan, 28 juni 2013
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier