We moeten het nog hebben over de seks in ‘Bridgerton’

Bridgerton heeft veel seksscènes. Heel veel. Ook al focust de Netflix-serie op het vrouwelijk genot, ’toch wordt er nog steeds bedroevend rigide binnen de lijntjes van de seksuele verwachting gekleurd,’ schrijft gastblogger Marthe Nelissen.

82 miljoen. Zoveel huishoudens bekeken in de eerste vier weken na de lancering Bridgerton, een Netflix-serie over de huwelijkspolitiek van de adellijke kringen in een 19e-eeuws Engeland. Dat dit cijfer Bridgerton bombardeert tot de best bekeken originele Netflix-serie ooit, hoeft daarom nog niets te zeggen over de kwaliteit ervan. Toch lijken de meeste critici in mainstreammedia Bridgerton zonder veel omhaal te vergeven voor de vele mankementen, zoals de zwakke plot, de veelvuldige anachronismen en de luid verkondigde maar makkelijk lek te prikken feministische invalshoek.

Oneliners

Zo gooit Eloise, de rebelse zus van het hoofdpersonage, alle subtiliteit overboord met haar gratuite feministische oneliners als ‘Een fijn gezicht en mooi haar hebben is geen prestatie. Weet je wat wel een prestatie is? Studeren! Als ik een man was, kon ik naar de universiteit’ en ‘Onafhankelijkheid. Je mag er zeker van zijn dat ze niet elke avond in een balzaal paradeert, hopend dat een man haar eindelijk ten huwelijk vraagt’. Eloise’s bewustzijn valt simpelweg niet te rijmen met de dubbele standaarden die Bridgerton elders klakkeloos bevestigt: zo wordt het idee dat trouwen een vrouw hoe dan ook geluk brengt, onderstreept door het zeemzoete einde van de reeks.

Maar het is met name de seksuele beeldvorming in Bridgerton die door recensenten enthousiast onthaald wordt. Zo schrijft James Poniwozik in The New York Times: ‘De seksscènes, die draaien om het perspectief en genot van de vrouw, tonen waar de serie voor staat.’ Ook filmcriticus Roxana Hadadi beschrijft de seksscènes in Bridgerton als ‘heerlijk egalitair met een focus op zowel mannelijk als vrouwelijk genot’. En inderdaad, niemand kan om de veelvuldige en door menig recensent als ‘stomend’ omschreven seks in Bridgerton heen. Tegelijkertijd lijkt niemand met een al te kritische bril naar die scènes te kijken. Wie dat wel doet, moet helaas al gauw constateren dat er anno 2021 nog steeds bedroevend rigide binnen de lijntjes van de seksuele verwachting gekleurd wordt.

Partners die vlotjes gelijktijdig klaarkomen, volledig pijn- en bloedloze ontmaagdingen en intense orgasmes na een luttele dertig seconden: iedereen die af en toe seks heeft, of dat in het verleden gehad heeft, weet dat de filmindustrie niet altijd de meest betrouwbare bron van informatie is als het op seks aankomt. Toch lijkt de kloof tussen film en realiteit dikwijls groter te zijn voor vrouwen dan voor mannen. Wetende dat een man in staat is om binnen enkele minuten klaar te komen, terwijl een vrouw in veel gevallen minstens vijftien minuten nodig heeft om fysiek in de buurt van een orgasme te komen, kunnen we het regisseurs niet kwalijk nemen dat ze ervoor kiezen om het mannelijke eerder dan het vrouwelijke perspectief weer te geven wanneer ze beslissen over de duur van een seksscène. Wat hen wel verweten kan worden, is hun beschamend fantasieloze invulling van die seksscènes.

Op het eerste gezicht lijkt Bridgerton het nochtans lang niet slecht te doen: naast het geromantiseerd gepomp dat films en series vaak domineert, toont de serie namelijk ook hoe Daphne door haar pasverworven echtgenoot ‘the Duke’ op andere manieren seksueel geplezierd wordt. Zo zien we verschillende scènes waarin Daphne gevingerd en oraal bevredigd wordt. Bovendien verkeert Daphne zelf, evenals de Duke, in iedere seksscène in pure extase. ‘Prima’, zou je dan denken, niet? Toch kleurt Bridgerton de seksuele beleving nog steeds erg mannelijk in en normaliseert daarmee enkele van de meest hardnekkige scheefgetrokken seksuele verwachtingen.

Het ‘echte werk’

Dat heeft alles te maken met de haast niet van zijn voetstuk te stoten penetratie, waarmee op één na alle seksscènes in Bridgerton eindigen. Orale seks of vingeren blijven eerder uitzonderingen en als ze in beeld komen, worden ze steevast alsnog gevolgd door penetratie. Het is in die gevallen ook Daphne zelf die haar knappe Duke in het midden van menig bef- of vingerbeurt en op de rand van een orgasme tot ophouden maant, en toch weer op penetratie aanstuurt. Seksuele handelingen zoals vingeren en beffen blijven op die manier louter voorproevertjes van het ‘echte werk’. Dat ‘echte werk’ schijnt ontegensprekelijk gepaard te moeten gaan met penetratie, door Bridgerton in beeld gebracht als de ultieme bron van genot voor zowel man als vrouw. De steevast aanwezige én intense orgasmes die Daphne beleeft, worden dan ook stuk voor stuk veroorzaakt door penetratie.

In realiteit kan 50 tot 70 procent van de vrouwen niet klaarkomen door penetratie, een feit dat vreemd genoeg ook door vrouwen zelf vaak niet geweten is. Zo denken 7 op de 10 vrouwen dat het normaal is om klaar te komen tijdens penetratieseks. Bridgerton gaat daarnaast volledig voorbij aan de zogeheten orgasmekloof: in Vlaanderen komen slechts 50 procent van de vrouwen (bijna) altijd klaar tijdens de seks, terwijl datzelfde percentage voor mannen oploopt tot wel 90 procent. In het licht van die cijfers wordt de seksuele beeldvorming in Bridgerton problematisch. Want het zijn precies seksscènes zoals die uit Bridgerton, die het vrouwelijke orgasme onlosmakelijk aan penetratie koppelen, die het verwachtingspatroon in de hand werken dat een vrouw probleemloos klaarkomt door penetratie. Een idee dat ongetwijfeld tot veel frustratie en onzekerheid leidt bij zowel mannen als vrouwen wanneer dit orgasme uitblijft.

In de talloze seksscènes in de serie komt Daphne slechts één keer klaar door iets anders dan penetratie. De enige reden voor dit ‘alternatieve orgasme’ blijkt echter algauw te zijn dat Daphne’s echtgenoot geen risico wil lopen op een zwangerschap. Opnieuw zien we hoe penetratie voorgesteld wordt als de ultieme vorm van seks voor zowel man als vrouw, terwijl andere seksuele handelingen slechts volledig geëxploreerd worden als die penetratie om een of andere reden niet door kan gaan.

Ondanks de goede eerste indruk die Bridgerton dus maakt met de focus op het vrouwelijke genot, blijft de reden van dit genot eenzijdig en voor veel vrouwen onrealistisch belicht. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de heteronormatieve implicaties van een beeldvorming die seks en penetratie als synoniemen beschouwt en daarmee de seksuele beleving van bijvoorbeeld lesbische vrouwen per definitie ontkent of minimaliseert.

Ik wil niet pleiten voor het demoniseren van de penetratie, of het ontkennen van het genot dat sommige vrouwen wel ervaren tijdens penetratie. Eerder wil ik de rol benadrukken die mainstreamtelevisie zou kunnen hebben in bijstellen van bepaalde seksuele verwachtingen van mannen én vrouwen. Al jaren- en zelfs eeuwenlang staat de penetratie centraal in de seksuele beleving. Dit is niet alleen zo in televisie, maar in de gehele maatschappelijke beeldvorming rond seks, van porno tot wetenschappelijk onderzoek en de lessen seksuele voorlichting op de schoolbanken. Daartegenover worden alle andere seksuele activiteiten geklasseerd als ‘voorspel’, een term die Ian Kerner terecht als problematisch bestempelt in zijn boek She comes first. De term suggereert namelijk, net als de beeldvorming in Bridgerton, dat die andere activiteiten enkel voorproevertjes zijn van het summum van genot, het eind- en hoogtepunt van seks: penetratie.

Topje van de ijsberg

Die vertekende perceptie valt grotendeels terug te leiden naar de uitspraken van niemand minder dan Sigmund Freud die, ondanks de anatomische kennis die op dat moment voorhanden was over de clitoris als genotsorgaan, het clitorale orgasme als infantiel klasseerde tegenover de enige gezonde, volwassen vorm van genot: het vaginale orgasme. En hoewel intussen werd aangetoond dat een vaginaal orgasme in feite niets meer is dan een orgasme door de inwendige stimulatie van de clitoris, werken Freuds opvattingen over clitoraal genot – dat hij zelfs aan hysterische en mentaal instabiele vrouwen koppelde – nog steeds door in de algemene perceptie van seks als een opeenvolging van voorspel, penetratie en mannelijk orgasme.

Met een alternatieve beeldvorming die focust op bijvoorbeeld vingeren en orale bevrediging als volwaardige seks, zou mainstreamtelevisie een grote rol kunnen spelen in het creëren van een meer gebalanceerd evenwicht tussen penetratie en andere vormen van seks. Dat meer en meer mensen actief op zoek zijn naar dat nieuwe evenwicht, wordt aangetoond door de populariteit van boeken zoals de Franse bestseller Climax Club. Daarin beschrijft en illustreert Jüne Pla niet alleen manieren om zowel vrouwen als mannen seksueel te plezieren zonder dat daar penetratie aan te pas komt, ze illustreert ook de anatomische bouw van de vrouwelijke en mannelijke geslachtsdelen. Vooral wat betreft de vrouwelijke clitoris lijkt dit broodnodig. Want hoewel de clitoris, na jaren van wetenschappelijke verwaarlozing, haar plaats langzaamaan lijkt te heroveren binnen (anatomisch) onderzoek, sijpelt de kennis over de vrouwelijke genotsbeleving maar zeer traag door bij het brede publiek. De meeste mensen zijn zich intussen bewust van het bestaan van de clitoris, maar een overgroot deel ervan schijnt nog steeds te denken dat het genotsorgaan van de vrouw enkel dat kleine zichtbare topje ervan is. De meeste mannen – en zorgwekkender – de meeste vrouwen weten amper wat er inwendig nog allemaal schuilgaat achter het topje van de ijsberg die de clitoris blijkt te zijn.

Het waren dan ook niet de mannen waar ik me het meeste zorgen om maakte toen ik naar de vele seks in Bridgerton keek. Zo vraagt de Duke Daphne meermaals wat ze graag wil en hoe ze het graag wil en geniet hij van haar genot, evenzeer als van het zijne. We zijn – godzijdank – in een periode beland waarin meer en meer mannen vragen aan vrouwen wat ze willen in bed en de Duke weerspiegelt die evolutie. Maar de pijnlijke vraag die Bridgerton doet rijzen is of vrouwen wel iets zinnigs kunnen antwoorden op de vraag wat ze willen in bed. Veel vrouwen kennen hun eigen lichaam nog steeds niet. En wanneer de kennis over het vrouwelijke lichaam en de seksuele ervaring van vrouwen grotendeels onderbelicht blijft in informatiebronnen gaande van onderwijs tot porno, is het niet gek dat we teruggrijpen naar het beeld dat populaire programma’s ons voorschotelen.

Series als Bridgerton zouden daarom een belangrijke rol kunnen spelen in een bredere bewustwording van het vrouwelijke seksuele genot en het bijstellen van verwachtingen van zowel man als vrouw, als ze het geromantiseerde penetratieplaatje durven doorprikken. Dus, programmamakers: durven jullie een seksscène te eindigen zónder een orgasme? Durven jullie een seksscène te maken waarin enkel gevingerd wordt? Durven jullie te spreken over échte seks?

Bridgerton | Official Trailer | NetflixNetflixhttps://www.youtube.com/user/NewOnNetflixvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/gpv7ayf_tyE/hqdefault.jpg