Van Netflix tot MrBeast: hoe ‘Squid Game’ wel erg snel meta werd

In 2021 scoorde Netflix zijn hoogste kijkcijfers ooit met Squid Game, een Zuid-Koreaanse serie over een dodelijk spel. Deze week, net voor de release van het tweede seizoen, lanceert YouTube-ster MrBeast zijn cynische adaptatie.

Ergens aan het einde van de eerste aflevering van Squid Game zet een zachte trompet Fly Me to the Moon in. Een onzichtbare man leunt achterover in de zetel met een glas whisky in de hand, terwijl op een scherm tegenover hem mensen in appelblauwzeegroene trainingspakken Eén, twee, drie: piano spelen. Een voor een wordt iedereen die ook maar een centimeter beweegt neergeknald door een metershoge pop met twee schattige staartjes. Wanneer het jazzconcert ten einde loopt, ligt het veld bezaaid met 255 lijken. Een deel daarvan ligt opeengestapeld aan een gesloten uitgangspoort.

Voor wie het na drie jaar vergeten was: Squid Game is de meest brute show op Netflix. Het schokkendste was niet het bloed en de gore, maar hoe Squid Game, met zijn kleuterklasachtige kleuren en speelse soundtrack, dat extreme geweld onverschillig in beeld bracht.

Ook een tikje schokkend: hoeveel kijkers over de hele wereld halsoverkop verliefd werden op een fictiereeks waarin 456 straatarme Zuid-Koreanen in ruil voor een prijzenpot van 45,6 miljard won (omgerekend 30 miljoen euro) sadistische kinderspelletjes spelen tot de dood. (Zelfs op de speelplaats speelden kinderen de spelletjes na. Soms inclusief geweld.) Tot op vandaag is Squid Game Netflix’ meest bekeken reeks ooit, goed voor 330 miljoen views en 2,8 miljard viewing hours. Squid Game werd de eerste niet-Engelstalige reeks die een Emmy won (het werden er zes, waaronder die voor beste regie). 2021, midden in de coronacrisis, bleek een erg vruchtbare bodem voor een commentaar op exploitatieve realityshows en keuzevrijheid in een onvrij kapitalistisch systeem dat mensen tegen elkaar opzet.

Squid Game werd erg snel erg meta.

Squid Game is niet alleen Netflix’ best bekeken reeks. Het werd al snel eveneens Netflix’ meest lucratieve franchise ooit. Amper een maand na de release maakte Bloomberg bekend dat de streamingdienst zo’n 900 miljoen dollar zou opstrijken met Hwang Dong-hyuks survivalreeks. Dat bedrag slaat enkel op de reeks. Sinds haar verschijning, heeft Netflix er alles aan gedaan om zo veel mogelijk centen uit de serie te persen.

Er is Squid Game: The Experience, waarbij u in Madrid, Sydney of New York in ruil voor zo’n twintig à vijfentwintig euro onder meer een niet-dodelijke variant kunt spelen van Red Light, Green Light. (Voor zo’n twintig euro meer kunt u toekijken vanuit de viplounge.) Er is Squid Game: Virtuals, een VR-ervaring. Er is de game Squid Game: Unleashed. En er is Squid Game: The Challenge, een niet-dodelijke realityreeks waarin 456 spelers voor 4,56 miljoen dollar streden. De ironie was niet ver te zoeken. Of zoals The New York Times het stelde: ‘Er is geen dystopie zo angstaanjagend dat je het, met de juiste productiewaarden, niet kunt verkopen aan het publiek als escapistisch vermaak.’ Het tweede seizoen staat in de steigers.

Ondanks de cynische ondertoon was Squid Game: The Challenge een unicum. Vroeger streden in spelshows vijf deelnemers om pakweg een nieuwe broodrooster. Hier nemen honderden mensen het tegen elkaar op voor miljoenen dollars. Dat is van een heel andere orde, en programmamakers overal ter wereld keken hun ogen uit. De vraag is niet alleen of tv-makers zullen volgen, maar of ze dat kunnen. Eén iemand durfde het alvast aan, en dat is MrBeast.

MrBeast heeft héél goed naar Squid Game gekeken.

Deze week gaat op Prime Beast Games in première, ‘de grootste gameshow ter wereld’ met ‘de grootste prijs in de televisie- en streaminggeschiedenis’. Beast Games is de Squid Game-achtige realityshow van MrBeast, een 26-jarige Amerikaan die door het leven gaat als Jimmy Donaldson en zich met zijn 335 miljoen abonnees de grootste youtuber ooit mag noemen. In de Prime-reeks nemen duizend Amerikanen in blauwe sportplunjes het tegen elkaar op voor 5 miljoen dollar. De ‘challenges’ zijn dit keer geen zachtaardige kinderspelletjes, maar extreme uithoudingsoefeningen zoals opgesloten worden in hagelwitte isolatiekamers en monster trucks op handen en voeten vooruit trekken. MrBeast is de circusmeester die instructies geeft vanaf een troon die bestaat uit duizenden dollarbiljetten.

MrBeast heeft een patent op megalomane content. Hij maakte naam met video’s waarin hij zichzelf zeven dagen lang levend laat begraven of een trein in een put doet rijden. Maar het is vooral zijn erg perverse vorm van filantropie die hem tot de grootste youtuber aller tijden maakte.

U moet weten dat zijn bedrijf naar schatting 700 miljoen dollar winst per jaar maakt. Zijn interpretatie van de trickle-down economy (de overtuiging dat wanneer de rijksten het goed doen, ook andere bevolkingslagen daarvan profiteren): zijn volgers tienduizenden dollars geven in ruil voor hun bereidheid om tot het uiterste te gaan. Eén keer bood hij een man tienduizend dollar aan voor elke dag dat hij in een supermarkt wilde leven. Een andere keer liet hij vijftig mensen een Lamborghini aanraken. De laatste persoon die zijn hand wegnam, mocht de auto houden. Het hoeft niet te verbazen dat MrBeast héél goed gekeken heeft naar Squid Game. Misschien te goed.

Amper twee maanden na de release – en twee jaar vóór de realityversie van Netflix – had Donaldson al een spelshow gemaakt met exacte replica’s van de spelletjes uit Squid Game, 456 deelnemers en een prijzenpot van 456.000 dollar. Zijn video van vijfentwintig minuten haalde 675 miljoen views. Niet veel later volgde het telefoontje van Prime.

Beast Games is de rauwste adaptatie tot nu toe.

Squid Game: The Challenge was cynisch, maar hield het met zijn speelplaatsspelletjes nog beschaafd. De spelen van MrBeast zijn bikkelhard. Uiteraard hadden de deelnemers masochistische uitdagingen verwacht. Ze hadden clausules getekend waarin ze de risico’s op verwondingen en overlijden erkenden. Ze hadden zelfs tijdens het intakegesprek vragen beantwoord als ‘ben je bereid om naar de ruimte te reizen?’. En toch hadden ze geen idee wat ze op de set zouden aantreffen. Om te beginnen waren er geen duizend deelnemers, maar tweeduizend: MrBeast wilde voor zijn YouTube-kanaal munt slaan uit de afvalrace van tweeduizend naar duizend kandidaten. Daarna ging het enkel bergaf.

In september, enkele weken na de opnames, werd in naam van alle deelnemers een rechtszaak aangespannen door vijf anonieme spelers, waarin gewag werd gemaakt van een gebrek aan voeding, slaap, basishygiëne en medische zorgen. Volgens hen werden ze blootgesteld aan seksuele intimidatie en ‘gevaarlijke omstandigheden en condities’. Uit gesprekken met The New York Times bleek dat verschillende deelnemers in het ziekenhuis waren beland. Deelnemers die medicatie nodig hadden (zoals insuline) kregen die soms pas uren of zelfs dagen later. Bij de eerste challenge – vijf teams van vierhonderd mensen moesten met touwen vier ton aan gewichten voorttrekken – liep het al mis voor de start: tijdens het vormen van de teams braken er gevechten uit en dreigden deelnemers vertrappeld te worden.

MrBeast ontkent alle aantijgingen, behalve één: het is een gestoorde gameshow. ‘Dit is misschien wel het wreedste dat ik ooit heb gedaan’, zegt hij met een grijns in de trailer. Net als bij Squid Game zit de schokfactor van Beast Games al lang niet meer in het geweld. Lijden in ruil voor een stukje van zijn fortuin en een lidkaart van de elite, is voor Donaldson de normaalste zaak van de wereld. Meer nog, hij maakt er een vrolijke aangelegenheid van. In zijn spelen stript hij Squid Game van alle scherpe randjes en verschuift hij de focus van de strijd tussen de spelers en de spelen zelf naar de meedogenloze strijd tussen de spelers onderling. Ironisch genoeg legt niemand daardoor het systeem zo bloot als MrBeast.

De kerstboodschap komt dit jaar in de vorm van het tweede seizoen van Squid Game dat ons eraan herinnert wie die échte vijand is. Gi-Hun, winnaar van het eerste seizoen, was nooit iemand die op zijn lauweren zou rusten in een penthouse in Seoul. Hij bevoorraadt zich vanuit zijn bunker met een arsenaal aan geweren en stopt zijn geld in zijn DIY-leger dat de spelmeesters moet neerhalen. Wanneer hij terugkeert naar de spelen, is dat niet enkel als speler, maar ook als een John Wick-achtige wraakengel. In zijn tweede jaargang deinst Squid Game er nog minder voor terug om de gezichten achter de rood-zwarte pakken te ontbloten.

Beast Games kent alleen verliezers. Bij Squid Game durven we te hopen op een echte overwinning.