Undercover met Anna Drijver: ‘In Nederland zien we Tom Waes als een Vlaamse intellectueel’

‘”Ja maar, kom ik ook klaar, of is het gewoon wat neuken in het midden?” Blijkbaar is dat een vreemde vraag op een Vlaamse set.’ De feestjes zijn heftiger, de scenario’s doorwrochter en de mensen beduidend preutser, maar verder voelt ze zich aardig thuis in Vlaanderen. Anna Drijver, de tegenspeelster van Tom Waes in Undercover, over intimiteitscoördinatoren, het Harry Pottergevoel van Thierry Baudet en hoe je Kevin Spacey kunt verleiden met een blik drop.

Dat ze zelfs naar Nederlandse normen nogal extravert is, bedenkt ze zich terwijl ze zich aan een tosti met brie zet. Een tosti die het tempo geenszins kan drukken. Anna Drijver, de undercoverlover van Tom Waes in Undercover, praat snel, veel en geanimeerd. Wat haar op de set prompt de bijnaam ‘Anna Overdrijver’ opleverde. Toch verliest ze in haar rotvaart maar zelden het punt dat ze wil maken uit het oog. Er zit gewoon nogal wat onder die cascade van krullen dat eruit wil.

‘Weinig originele bijnaam wel.’

‘Mja, er rijmt gewoon niet zo heel veel op Drijver. Bovendien overdrijf ik nooit: ik praat gewoon graag. En oké, soms stuiter ik misschien éven uitgelaten rond.’

‘ Annaesvijfminutenjekop is eigenlijk geestiger.’

‘Goh.’

‘In dat Antwerps van Tom Waes dan toch.’

***

Passons. Het internationaal meermaals bekroonde Undercover heeft ons tot dusver een paar dingen geleerd. Dat Tom ‘Bob Lemmens’ Waes een geloofwaardig eindje kan acteren, in elk geval als de rol in alfamans verlengde ligt. Dat agressieve drugsbaronnen met een goeiige Noord-Brabantse tongval en zachte g de meest unheimliche drugsbaronnen zijn, als troebelberen met een Colt in de poot. En dat Anna ‘Kim de Rooij’ Drijver gerust wat sneller de oversteek uit Amsterdam had mogen maken. In Nederland maakt ze al jaren het mooie weer, zowel in films ( Komt een vrouw bij de dokter, de remake van Loft), series ( Nieuwe buren, Zwarte tulp) als theater (de tien uur durende bewerking van Borgen), maar tot voor kort stopte die bekendheid ter hoogte van Roosendaal. In de nabije toekomst blijft ze nog wel even pendelen: deze maand starten de opnames van het tweede seizoen van Undercover. Zelfde wouten, ander verhaal.

Waes heeft jou vooraf moeten googelen. En jij hem. Hoe lang ben je blijven doorklikken voordat het je daagde dat er nergens een karakteracteur rondloopt met dezelfde naam als die kerel die al foeterend El Capitan bedwongen heeft?

Anna Drijver: Ik was behoorlijk in de war, ja. Vooral omdat er in Nederland met een andere blik naar Reizen Waes gekeken wordt. Dat zit er op de VPRO, tussen de docu’s en de levensbeschouwelijke programma’s. Om maar te zeggen: bij jullie is Tom blijkbaar de man van het volk, wij zien hem eerder als een Vlaamse intellectueel. (lacht)

Heb je die mening ondertussen bijgesteld?

Drijver: O ja. (grinnikt) Vrij snel. Dat ik niet echt wist wie hij was, maakte vooral dat ik ook geen last had van vooroordelen. Ik kan me voorstellen dat dat bij Vlaamse collega’s misschien gevoeliger ligt. Of zelfs als een bedreiging wordt gezien. ‘Moet die tv-figuur nu ook nog eens in ons wereldje komen modderen?’ Er worden jaarlijks ook geen honderd fictiereeksen van dit niveau gemaakt, hè.

Nadat de seizoensfinale in België is uitgezonden, krijgt Undercover ook een internationale Netflixrelease. Ben je daar onverdeeld gelukkig mee?

Drijver: Waarom vraag je dat?

Omdat je niet alleen actrice bent, maar ook voorzitter van ACT, de Nederlandse belangenvereniging van je vak.

Drijver: Zo’n Netflixrelease is mooi meegenomen: die levert extra productiemiddelen op en geeft acteurs de kans op wereldwijde exposure. Alleen merken ze daar financieel niks van. En van acteren word je al niet rijk, hè. Wij vragen dan ook om bijvoorbeeld herhalingen te vergoeden, wat echt heel simpel te regelen is. En ook gewoon in de wet staat. Reeksen die tot in den treure op tv herhaald worden, vreten bijvoorbeeld aan je ‘merk’. Men ziet iets van tien jaar geleden en daar word je weer op aangesproken. Acteurs betalen een prijs voor elke herhaling of stream, zonder dat daar iets tegenover staat.

Als voorzitter pleitte je onlangs ook voor een intimiteitscoördinator op elke set. Het klinkt zeer 2019, maar wat houdt dat precies in?

Drijver: Dat is destijds nogal uit verband gerukt. De radio belde me op omdat HBO, na een testcase bij The Deuce, had beslist bij elke nieuwe productie zo’n coördinator te voorzien. Om bijvoorbeeld vrijscènes in goede banen te leiden. Ik ben er niet tegen, maar ik heb er nooit echt voor gepleit. In Nederland is het eigenlijk geen issue: wij zijn direct genoeg om alles rechtstreeks met de regisseur te bespreken. Maar misschien heeft Vlaanderen er wel baat bij?

Valt iets voor te zeggen. Sommige Vlaamse regisseurs zouden naar eigen zeggen liefst gillend weglopen als er een seksscène op de agenda staat. Een goedlachse quizmaster op Vier, om maar iemand te noemen.

Drijver:(knikt) ‘Ja maar, kom ik ook klaar, of is het gewoon wat neuken in het midden?’ is blijkbaar een vreemde vraag op een Vlaamse set. Plots gaan mensen over hun woorden struikelen. (lacht) Maar ik wil dat weten. Seksscenes zijn een exacte wetenschap. ‘Doen we braafjes of gaan we lekker hard? Hoe graag wil ze het? Zijn ze dronken? Hoe dronken? Zoeken ze troost bij elkaar? Denken ze aan iemand anders?’ In Nederland zijn dat doodlogische vragen. Maar wij hebben dan ook een zeer blote filmtraditie. Althans, die hádden we: ondertussen is dat onder invloed van dat Amerikaanse puritanisme helaas weer gekeerd. Sneu. Ik hóéf niet per se naakt te zijn, maar een scène waarin het haast evident is dat je topless rondloopt plots met een bh aan moeten spelen, is ook maar lullig.

Ons gestoetel met vrijscènes even terzijde: beschouw jij Vlaanderen vanaf nu als een wingewest? Frank ‘Ferry Bouman’ Lammers lijkt zelfs liever in Vlaamse reeksen te spelen. In Nederlandse fictie mist hij een bepaald randje.

Drijver: Dat randje wordt er helaas al te vaak af geleuterd door de zenders, die nog steeds boven elke productie zweven. Dat, en we zijn hier ook zo gehaast. Ik ben stikjaloers op die Vlaamse zorgvuldigheid: wij beginnen al te draaien voor het script goed en wel afgewerkt is, jullie schrijven, schaven en schaven nog een beetje voor er nog maar één camera aan te pas is gekomen.

We kloppen ons ook heel graag op de borst over hoeveel wij kunnen met heel weinig budget.

Drijver: In Nederland doen we nog meer met nog minder budget. Helaas wordt het er dan ook vaak slechter op. (dun lachje) Die ondergrens die jullie aanhouden, kennen wij niet. Onze filmsector komt vandaag wel in opstand tegen die race naar de bodem. Moet wel: we zijn nergens op festivals, bezoekers vinden ons niet meer en het is gewoon allemaal niet goed genoeg, punt. We moeten vaker nee durven te zeggen, in plaats van toch toe te happen en dat dan achteraf aan onszelf te rechtvaardigen. ‘Ach, het was tenminste leuk op de set.’ Oké, maar met gezelligheid koop je niks.

‘Maar om op je originele vraag terug te komen: ik zou het heel leuk vinden om meer in België te werken. Vooropgesteld dat het het niveau van Undercover haalt. Wat zit jij nu te lachen?

In die laatste twee zinnen valt zeer duidelijk op dat je zelf mediatraining geeft.

Drijver:(lacht) Af en toe. Samen met Ruth Bergmans, die ook de pr deed voor mijn boeken, ben ik een winkeltje begonnen waarmee we schrijvers coachen. Een talkshowhost heeft je boek maar zelden gelezen, dus moet je als auteur zelf dat blok dood papier voor zijn neus tot leven kunnen brengen.

Je houdt jezelf aardig bezig. Acteren, coachen, schrijven, scripts bewerken, de podcast Camera loopt, een metalbandje…

Drijver: Een metalband? Echt niet. Waar heb je dat gevonden?

In hetzelfde artikel dat me leerde dat je ooit halsoverkop een halfjaar naar Indonesië bent getrokken om er jeugdtheater te maken. Klopt dat op zijn minst?

Drijver:(hoofdschuddend) Er doen over mij nogal wat rare verhalen de ronde. ‘Zo, Anna. Je bent dus actrice, model, danseres en zangeres?’ Nee. Ik heb één keer – voor de leuk – een rapnummer ingezongen voor Diggy Dex, dat modellenwerk stamt uit mijn studententijd en ballet doe ik hooguit voor de lol. Die perceptie stoort mij, want sommigen vinden me blijkbaar een mindere actrice omdat ik schijnbaar all over the place ben. Als acteur heb je nu eenmaal vaak vrij, zeker als je een beetje kieskeurig bent. Ik heb tijd, energie en ik behoor niet tot de soort actrices die alleen maar kunnen functioneren op een set.

Die bedrijvigheid maakte wel dat het licht vijf jaar geleden even uitging. Een zwart gat, en het gevoel dat je al gepiekt had.

Drijver: ‘Wat moet ik nu nog?’ was de grote vraag. Ik had geen idee wat ik nog wilde doen, vond mezelf stom, niks waard en kwam de deur niet meer uit. Als dat klinkt als een depressie, is dat omdat het er eigenlijk ook een was. Ik was niet triest, niet boos, gewoon vreselijk leeg. Vandaag kan ik het interessant vinden dat ik zo’n periode heb doorworsteld. Omdat ik nu weet dat het ook weer over kan gaan. Dat je bepaalde gedachten kunt identificeren en, met de nodige moeite, soms een andere richting in kunt manoeuvreren. Het enige probleem is dat die donkere gedachten best wel lekker voelen. Met de dark side weet je tenminste wat je krijgt. Het was dus constant vechten tegen de bedenking: wat als ik er nu gewoon eens lekker in blijf wentelen? (denkt na) Ik heb dat wel vaker, dat ik gewoon boven mezelf uitzweef en denk: ‘kijk eens wat ik nou weer meemaak.’ Ik had het zelfs bij de bevalling van mijn dochter: ‘Wat grappig, Anna. Wat doe je nu toch weer?’ Ik kan blijkbaar heel vlot uit mezelf stappen en alles relativeren.

Er circuleren inderdaad flink wat van de pot gerukte verhalen. Zo zou je geduimd hebben tot je veertiende.

Drijver: Nou.

Ik heb niks gezegd.

Drijver: Eerder tot mijn dertiende. Mijn dochter is nu een week van de speen af, en daar ben ik heel streng in geweest. Niks zo frustrerend als willen stoppen met iets, maar het niet kunnen. Ik was er echt afhankelijk van.

Hebben we het nog over duimen of over crack?

Drijver: Wat zou ik me met drugs inlaten als ik al niet met duimen kon stoppen voor mijn dertiende? (lacht) Pas toen ik een beugel kreeg, heb ik het afgeleerd. Ik had die eigenlijk niet écht nodig, maar het leek me handig om te stoppen. En voor mijn modellencarrière zal het ook wel geen kwaad hebben gekund.

Je reisde als model de wereld rond vanaf je veertiende. Gokje: na een paar jaar in de modewereld ben je compleet immuun voor kritiek?

Drijver:(neuzelt wat afwijzingen in een bekakt Duits) Precies. Al heeft me dat nooit echt veel gedaan. Als actrice ben ik ook maar een potlood dat kribbelt waar de regisseur het wil. Komt daar later een opmerking over, dan voel ik me echt niet tot in het diepst van mijn ziel geraakt.

Hoe vlot liep het gesprek op je veertiende waarin je je ouders liet weten dat je even naar Shanghai trok voor een shoot?

Drijver: Mijn ouders geloofden niet in verbieden. ‘Doe maar, ga misschien ook eens onderuit en kom dan gewoon bij ons terug.’ Voor mij werkte dat wonderwel, maar ik was dan ook een bloedserieuze puber.

Bloedserieus maar ook extreem ondernemend. Als in: spontaan richting Londen sporen om Kevin Spacey te strikken als gastdocent.

Drijver: Hij was – en is – gewoon een fantastische acteur. In onverdachte tijden trok ik dus met wat klasgenoten naar The Old Vic, het Londense gezelschap waar Spacey toen bij behoorde. Om hem dan aan de artiesteningang te belagen met een blik drop en een motivatiebrief. Hij zag zo’n masterclass in Amsterdam ook wel zitten, al is dat er uiteindelijk nooit van gekomen. Gelukkig maar, achteraf bekeken. Die arme knappe jongens in mijn klas…

Jouw ouders zijn allebei architect. Meestal betekent dat dat je als kind een doorgedreven gevoel voor esthetiek meekrijgt. Ook op tv- en filmvlak.

Drijver: Ik was inderdaad het VPRO-kind op een schoolplein vol Beverly Hills 90210-tieners. Niet dat iets me letterlijk verboden werd, maar mijn ouders maakten me wel heel duidelijk hoe stom en lelijk ze Goede tijden, slechte tijden(waarin Drijver ook nog gespeeld heeft, nvdr.) vonden. (denkt na) Dat zat inderdaad in alles. Wij hadden enkel designstoelen thuis, mijn vader schreef een boekje over hoe je eigen Rietveld-meubelen en -bolderkarren kunt maken. En hij heeft een collectie Panhard-oldtimers, dat Franse automerk dat niemand kent.

Waren jouw ouders dan geen antikapitalistische krakers? Met een oldtimercollectie?

Drijver: Ik ben opgegroeid in een kraakpand, maar daarom was het nog geen hippiecommune. Rond mijn derde zijn we met een tiental mensen in een oud schoolgebouw gaan wonen, maar mijn eerste jaren heb ik doorgebracht in een gekraakt belastingkantoor met zo’n honderd andere krakers. Daar zaten zweverige hippies en anarchisten tussen, maar net zo goed doodnormale architecten in opleiding, zoals mijn ouders.

Geweldige setting voor een serie of een roman wel.

Drijver: Er bestaan ook heerlijke filmpjes van de keren dat de politie ons huis belegerde. (lacht) Ooit doe ik daar iets mee. Ook al omdat die hele krakerscultuur wat op sterven na dood lijkt. Vooral mijn moeders verhaal boeit me: een meisje uit een Brabants dorp, haar ouders wilden haar naar de huishoudschool sturen, zij protesteerde, trok naar de stad, ging architectuur studeren en sloot zich aan bij de kraakbeweging.

Op welke manier draag jij die jaren nog mee?

Drijver: Ik heb er een aversie aan kikkererwten en linzen aan overgehouden. (lacht) Ik betaal ook graag belastingen, hou van onze verzorgingsstaat en rij – sinds kort – met een hybride. Niks speciaals, al maakt mij dat volgens één bepaalde gek ongetwijfeld linkse elite.

Je doelt op FVD-hopman, winnaar van de jongste waterschapsverkiezingen en occasioneel naaktmodel aan infinity pools Thierry Baudet?

Drijver: Die dus. Ik vat het succes van het FVD echt niet. Het gaat Nederland economisch voor de wind, we boeken stevige begrotingsoverschotten, zorgen goed voor de zwakkeren in de maatschappij… Blijkbaar loopt het té goed en worden mensen daar nerveus van? Ik pleit voor een klein intakemoment voor elke stembusgang. Een paar vraagjes voor je een stem mag uitbrengen. ‘Bent u boos?’ ‘Wilt u het daar even over hebben?’ ‘Verveelt u zich misschien? Is dat het?’ ‘Voelt u zich een beetje beter nu? Mooi, dan mag u nu stemmen.’ (lachje) Ik snap het niet, maar ik wil het wel heel graag snappen. Hoewel ik me tegenwoordig zeer hard uitgedaagd voel om onredelijkheid met onredelijkheid te bestrijden. Ik voel me bovendien verraden als gymnasiast: onwetendheid kan ik makkelijk vergeven, maar Baudet wéét beter. Ik verwacht een minimum aan weldenkendheid, geen hunkerend pleidooi naar lang vervlogen VOC-tijden. En dan dat taalgebruik…

Zijn uil van Minerva?

Drijver: Nee, dat is best slim gevonden. Het gros van zijn achterban heeft geen idee waarover hij het heeft, maar vindt dat niet erg. Hij cultiveert er een vreemd Harry Pottergevoel mee, alsof ze allemaal deel uitmaken van een soort genootschap – een mythische uil incluis – waarbij ze aanvaarden dat de grote leider alles weet en zij hem maar blind te vertrouwen hebben.

Zijn ‘boreaal Europa’ dan? Het soort taalgebruik dat zelfs het Front National niet pikte van Jean-Marie Le Pen.

Drijver:(knikt) Een Arisch Europa dus. Die overwinningsspeech was extreem racistisch. Bizar genoeg spreekt niemand vandaag nog over een cordon sanitaire zoals we dat een tijdje bij de PVV van Geert Wilders hebben gedaan. Baudet kunnen we blijkbaar niet snel genoeg feliciteren. Het. Is. Echt. Van. De. Zotten.