Diep twintig minuten ver in The Lost City of Z (2016) krijgt de jonge Britse officier en ontdekkingsreiziger Percy Fawcett (Charlie Hunnam, Jax uit Sons of Anarchy) vanaf een heuvel voor het eerst een panoramisch zicht op de glooiende Zuid-Amerikaanse jungle. De muziek zwelt aan en overstijgt lichtjes het gezoem van de insecten en de mysterieuze geluiden van het exotische decor. Percy glimlacht naar Henry Costin (Robert Pattinson, bijna onherkenbaar met zijn geweldige baard), de metgezel met wie hij het Amazonewoud verkent. Die eerste aanblik en de onwaarschijnlijke kennismaking met het mysterieuze hart van de jungle die zal volgen, maken dat Fawcett er zijn leven lang door geobsedeerd zal zijn. Goed twintig jaar later zal hij er ook spoorloos in verdwijnen.
Deze eerste van zijn drie tochten naar het regenwoud, anno 1906, maakt Fawcett in opdracht van de Royal Geographical Society. De bedoeling is een onbekend gebied in Bolivia, dat interessant geworden is door de lucratieve rubberhandel, in kaart te brengen. Wanneer hij in de buurt van zijn bestemming komt, wordt de missie hem afgeraden wegens te gevaarlijk, maar Fawcett zet door. Meer nog: op aangeven van verkenner Tadjui ontdekt hij in de jungle gebroken aardewerk van een vergeten beschaving. Hoezeer Fawcett terug thuis ook uitgejouwd wordt, hij stelt alles in het werk om de verloren stad ‘Z’ – ‘het ultieme stukje van de menselijke puzzel’ – te ontdekken, een avontuur waar hij zijn oudste zoon Jack (Tom Holland) in meesleept.
Familie is voor de Amerikaanse filmauteur James Gray altijd al een belangrijk thema geweest. Dat is ook zo in dit avonturendrama – naast de vader-zoonrelatie is er ook nog Fawcetts band met zijn vrouw Nina (Sienna Miller) – maar de regisseur van New Yorkse drama’s als We Own the Night (2007), Two Lovers (2008) en The Immigrant (2013) werkt hier voor het eerst op een epischer schaal. (Later volgt het even imposante ruimte-epos Ad Astra (2019), dat ook om de mythe van de ontdekkingsreiziger draait.)
Gray wilde in de eerste plaats een eerbetoon maken aan zijn helden en de films van hen die hij als kind zag – Werner Herzogs Aguirre, the Wrath of God (1972) en Francis Ford Coppola’s Apocalypse Now (1978) – maar hij drukt zijn eigen stempel. The Lost City of Z neigt meer naar het transcendente: Fawcett wordt ook getransformeerd door zijn ontdekking van een nieuwe wereld, weg van de rigide klassenstructuur van het Engeland van begin twintigste eeuw. Soms verslikt de regisseur zich in zijn ambities maar de van schoonheid zinderende beelden van Darius Khondji (bekend van Seven, Amour en de kunstzinnige voetbaldocu Zidane: A 21st Century Portrait) katapulteren je zo in de jungle en de passie die Fawcett langzaam verslindt.
