Tv-tip, ‘Sisters With Transistors’ viert miskende vrouwelijke pioniers van de elektronische muziek
Pas de jongste jaren lijkt de wereld er lucht van te krijgen dat vrouwen net zo goed een kapitale rol hebben gespeeld in de geschiedenis van pakweg kunst, film of politiek. Na het slaken van een welgemeend ‘duh!’ greep de Frans-Amerikaanse filmmaker Lisa Rovner die kentering aan om miskende vrouwelijke pioniers van de elektronische muziek te fêteren. Het resultaat is de oren en ogen openende, lekker bekkende docu Sisters with Transistors.
Over een periode van grofweg vijftig jaar in het midden van de vorige eeuw zocht en vond Rover met gemak tien visionaire dames die zich door experimenteel gebruik van taperecorders, synthesizers of oscillators loswurmden van de klassieke compositie en het conventionele instrumentale spel. Eind jaren veertig maakte de Engelse Daphne Oram muziek met radiofonische effecten. De Amerikaanse Bebe Barron en haar man Louis creëerden in 1956 de eerste volledig elektronische soundtrack voor de film Forbidden Planet. Vanuit Frankrijk werkte Éliane Radigue, voormalig assistente van Pierre Schaeffer en Pierre Henry, zich onder de vleugels van die voorlopers van de musique concrète vandaan met poëtische elektronische muziek die zich niets van melodie of metrum aantrok.
Het zal niet verbazen dat ook geluidskunstenaars als Pauline Oliveros of Maryanne Amacher, die hun zoektocht naar nieuwe tonaliteiten paarden aan een oorverdovend volume, op onbegrip stootten. De Amerikaanse synthmuzikante Suzanne Ciani kon geen platencontract bemachtigen omdat ze niet zong. Daarom dook ze in de late seventies maar de reclamewereld in, die zat te bedelen om al wat vooruitstrevend was. ‘Daar kon niemand mij vertellen wat te doen, want niemand wist zelfs maar wat ik dééd.’
Sisters with Transistors vertelt over de strijd om als muzikant erkend te worden, met alle frustratie en vastberadenheid van dien. Toch onthoud je vooral welke bevrijdende kracht en vindingrijkheid deze vrouwen uit technologie puurden. Als tiener zocht Laurie Spiegel vergeefs naar rolmodellen. ‘Componisten waren oude, blanke, dode mannen.’ Gedesillusioneerd zocht ze in 1973 haar toevlucht tot computers, toen nog logge apparaten die even weinig sexy waren als de bankkantoren waarin ze voornamelijk werden gebruikt. Zo ontwikkelde Spiegel in 1986 Music Mouse, een van de eerste computerprogramma’s waarmee je op je Mac muziek kon maken. Slaapkamerproducers aller tijden, eer deze sisters.
Donderdag 31/3, 22.55, Canvas
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier