Voor de gelegenheid hadden Fernand Clyncke en Henri Wolfs hun kostuum aangetrokken. Geen driedelig pak met colbert, gilet en pantalon, maar hun militair uniform. Toegegeven, na 75 jaar verdronken ze er bijna in. De heren zaten erbij als verklede kinderen die hopen de verkoper van alcoholische dranken te verschalken door zich in vaders vest en broek te hijsen, en ze leken nog meer op kinderen toen hun ogen begonnen te blinken omdat ze eindelijk op nationale televisie mochten vertellen over hun vergeten dagen als helden in een voor hen onbekend land. Ze waren overduidelijk opgetogen dat er met Rudi Vranckx eindelijk iemand was opgedoken die naar hun oorlogsanekdotes wilde luisteren.
Van Korea, het land waarvoor hij geacht werd te vechten, had Fernand nog nooit gehoord. ‘Niemand wist waar het lag. Ik kende het woord niet eens.’ Maar toen in de krant een oproep verscheen voor een vrijwilligersleger om, zoals de Amerikanen het beschreven, de democratie te beschermen tegen het rode gevaar, voelde Fernand zich net als drieduizend andere jonge mannen geroepen. Hij zag er een carrière in.
Welke carrière hij precies voor ogen had, daar gaat hij zo veel jaar na de feiten niet dieper op in. Want net als de zevenhonderd andere Belgische soldaten die koers zetten naar Korea, zou Fernand snel ontdekken dat een oorlog toch vooral een gehaktmolen is. Met wat geluk kom je er levend uit. Maar de builen op je lijf en in je hoofd raak je nooit meer helemaal kwijt.
Na veertig dagen op zee, werd het Belgische bataljon aan de Imjin-rivier drie dagen lang door Chinese soldaten aan flarden geschoten. Uiteindelijk werden ze gered door Amerikaanse piloten die de Chinese linie met napalm overgoten. De ondertussen overleden Cor Feyt zag ze als levende fakkels in paniek rondlopen. ‘Ik schoot niet’, vertelt hij. Ten eerste was zijn geweer kapot en ten tweede waren ‘die mensen praktisch al dood’.
In tijden waarin defensieministers al te snel vervellen tot ministers van oorlogspropaganda, klinken de waarschuwingen van deze bejaarde heren bijzonder actueel.
Avontuur, anticommunistische gevoelens, geld. De redenen waarom de jongens van toen zich meldden voor het Belgische vrijwilligersleger waren uiteenlopend, maar allemaal belandden ze in dezelfde gruwel. ‘Het werd goed betaald,’ vertelt Georges Pieters nu, ‘maar niet genoeg om je leven te wagen.’ In tijden waarin drieste defensieministers al te snel vervellen tot ministers van oorlogspropaganda, klinken de voorzichtige waarschuwingen van enkele van deze bejaarde heren bijzonder actueel. Anderen, zoals Henri, staan nog steeds te trappelen om op te rukken tegen ingebeelde en andere vijanden.
Maar de korte getuigenissen van al deze voormalige soldaten vormen slechts een onderdeel van de veelheid aan verhalen die Vranckx in Belgen In Oorlog: Korea probeert samen te ballen. Op een strand tussen Noord- en Zuid-Korea meldt hij dat hij het wil hebben over bevroren conflicten en over de rol van Belgen daarin, maar ook over hoe de gewapende vrede vandaag nog altijd de internationale politiek bespeelt. Allemaal relevante bedenkingen en vragen, goede dagboeknotities ook, maar tegelijkertijd zeer veel om samen te brengen en samen te houden. Zelfs voor een geroutineerde oorlogsreporter als Vranckx.
Als een kogel in een flipperkast schiet Belgen In Oorlog: Korea van een Zuid-Koreaanse vissersboot rond de 38e breedtegraad, over de Belgische oud-strijders, naar een vader die rouwt om zijn zoon die niet eens zo lang geleden sneuvelde in het gestolde conflict, om uit te bollen bij de beheerder van een schuilkelder. Het is een brede spagaat waaraan Vranckx zich waagt, maar zoals het legeruniform rond het lichaam van een bejaarde oud-strijder wappert deze reeks daardoor alle kanten uit.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
