Toen hij nog De ideale wereld presenteerde, was het al duidelijk dat Jan Jaap van der Wal verlangde naar een laatavondshow op z’n Amerikaans. De monologen die hij afstak, werden steeds langer en – het moet gezegd – ze waren vaak verfrissend scherp. Met een licht ironische glimlach legde hij fijntjes de vinger op de vele barsten, builen en etterende wonden van de Belgische en Vlaamse politiek.
Als er iemand in staat is de Belgische of Vlaamse Trevor Noah of Stephen Colbert te worden, dacht ik, dan moet het wel deze ingeweken Nederlander zijn. Zelf spiegelt hij zich het liefst aan het vroege werk van Jon Stewart. Ook goed. Ieder mens heeft recht op een eigen held. Zeker als die bewondering de lat op welbepaalde hoogte legt. Satire is een moeilijk vak. Als het niet goed is, is het heel snel zwak, flauw en knullig.
Wat Van der Wal in de eerste aflevering van Jan Jaap op zondag uit zijn mouw schudde, viel spijtig genoeg grotendeels in die laatste categorie. Het was een smakeloos afkooksel van zoutarme koolsoep. Hij gleed de glimmende vloer op en het was meteen duidelijk dat hij geen tijd te verliezen had. Hij had een heuse waslijst van onderwerpen af te werken. Bij het testen van urinestalen uit vliegtuigen uit China betreurde de laborant dat er geen stoelgang bij zat – ja, dat was bedoeld als grap. ‘Doe dat potje dicht!’ tierde Van der Wal vanuit de studio, want o ja, nadrukkelijk spreken kan hij als de beteren. Vervolgens ging het even over het Franse Pantin dat tijdelijk Pantine werd om gendergelijkheid in de verf te zetten. Het bracht Van der Wal bij een voorspelbaar Vlaams experiment. Heist-op-den-Berg zou dan Zeist-op-den-Berg worden, De Haan De Kip en Reet tot slot Greet. U merkt het al, net als ten tijde van De ideale wereld werd onder het motto ‘stront en mest werken’ nogal makkelijk naar de pipikakahumor gegrepen.
Satire is een moeilijk vak. Als het niet goed is, is het heel snel zwak, flauw en knullig. Jan Jaap op zondag viel grotendeels in die laatste categorie.
Het enige moment waarop Van der Wal uit de verf kwam, was toen hij de absurditeiten blootlegde omtrent de kernuitstap – wel niet wel niet – en de onduidelijkheid van de deal die de federale regering met Engie sloot. ‘Zoals in elk huwelijk draait het om de vraag: wie zet het afval buiten?’ Hilarisch was het niet, wel spitsvondig.
Tussendoor ging Eva Kamanda om onduidelijke redenen langs bij Henri, een man die konijnen opvangt. Hij kreeg de oorkonde van beste intuïtie van de week want, aldus Kamanda, ‘gij hadt het in het snotje’ wat mensen doen met de konijnen die ze bestellen voor Kerstmis. Ja, dat klopt glunderde Henri. Kamanda vervolgde dat ze graag gebruik wilde maken van zijn intuïtie ‘om wa vraagskes stellen’. Ik stelde me vooral de vraag hoe dit item de finale montage had gehaald.
En misschien is dat wel de kern van het gebrek aan echt goede humor van dit programma. Het zit te vol, er moet te veel verteld, geduid en getoond worden. Want eerlijk, alles wat er op de monoloog over de kernuitstap volgde, was grotendeels overbodig opvulsel of een sliert aan gemiste kansen. Stephanie D’Hose was als voorzitter van de Senaat de gast van de avond. Ze vertelde over MeToo op het werk, over de potloodtest en over ongewenste handen op haar achterwerk. Even haakte Van der Wal daarop in, maar even snel verloor hij zichzelf in een veel te uitgebreide uitleg over de indexkorf. Er stond namelijk een filmpje klaar waarin Pedro Elias op stap ging met Steven, de officiële indexman. Tot slot schoof comedian Dena Vahdani aan tafel met een warrig exposé over de protesten in Iran. Op dat moment was ik eerlijk gezegd al afgehaakt. Enerzijds oververzadigd door de overdaad aan onderwerpen, anderzijds hongerig naar echte scherpte. Het goede nieuws is in ieder geval dat Jan Jaap op zondag nog onmetelijk veel ruimte heeft tot verbetering.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
