Ook het tweede seizoen van ‘State of the Union’ is bijzonder in al zijn eenvoud

Het staat er al een tijdje op, maar voor het volgende maand verdwijnt willen we het tweede seizoen van State of the Union nog eens aanstippen, een verborgen parel op VRT Max. Net als in het eerste seizoen, dat wel op Canvas te zien was, onderzoekt een koppel wat er nog overblijft van de liefde die er ooit was. Opnieuw voert Stephen Frears de regie en schreef Nick Hornby een meesterlijk scenario. Bijna liefdevol krast Hornby op het imago dat zijn personages hoog proberen te houden, tot de eerste scherven op de grond vallen en alles wat ze pretenderen te zijn wankel wordt.

Anders dan het eerste seizoen waarin twee dertigers zich afvroegen of en hoe ze samen verder moesten, buigen nu twee zestigplussers zich over de jaren die ze samen doorbrachten. Brendan Gleeson is heerlijk tegendraads als Scott, een man die de tijd koestert waarin mannen nog mannen mochten zijn en vrouwen gewoon vrouwen waren. Hij houdt van jazz, vissen en pinten drinken met gelijkgestemden.

Dat de wereld om hem heen verandert, zal hem worst wezen. Hij is niet van plan zich bezig te houden met genderfluïditeit of plantaardige melk. Hij stapt dan ook wekelijks met lange tanden de koffiebar binnen waarboven de relatietherapie plaatsvindt waar zijn vrouw Ellen (Patricia Clarkson) hem mee naartoe heeft gesleurd. Hij komt er in aanraking met alles wat hem instinctief afstoot. Is dat nu de zoete wraak van een jarenlang veronachtzaamde vrouw?

Dat de wereld verandert, zal Scott worst wezen. Hij is niet van plan zich bezig te houden met genderfluïditeit of plantaardige melk.

Want ja, hij heeft tijdens zijn jaren als succesvol zakenman links en rechts een scheve schaats gereden, maar wie van zijn maten heeft dat niet gedaan? Trouwens, als je het hem vraagt, hebben hij en zijn vrouw dat goed verwerkt en staat hun huwelijk nog behoorlijk recht. Zijn devies is altijd geweest om problemen onder de mat te vegen, er niet te veel aandacht aan te besteden en er vooral niet over te spreken. Dus ja, het is met lange tanden dat hij nu sojamelk door zijn koffie roert.

Al moet hij wel toegeven dat hij de vrouw die voor hem zit en haar yogamat onder haar stoel verbergt, niet meer herkent als de vrouw met wie hij dertig jaar geleden trouwde. Ergens onderweg zijn ze elkaar wat verloren. Zij vulde de leemtes in haar leven op met engagementen. Ze begon te betogen, bekeerde zich tot het quakerisme, volgende cursussen om zichzelf terug te vinden en adopteerde zelfs een minderjarige vluchteling zonder dat hij het wist.

Op het eerste gezicht beantwoorden Ellen en Scott aan het stereotiepe beeld van het ouder wordende koppel waarbij de man zich vastklampt aan het verleden en de vrouw enigszins krampachtig probeert bij de tijd te blijven. Ze zweeft de koffiebar binnen alsof het haar tweede thuis is, ze gebruikt de juiste woorden als ze de persoon achter de bar aanspreekt. De man daarentegen, probeert iedere keer weer uit te pluizen of de persoon die hem koffie met rare namen probeert aan te smeren nu een man of een vrouw is.

Wat zowel het eerste als het tweede seizoen van State of the Union zo bijzonder maakt, is de totale eenvoud van de reeks. Tien keer tien minuten, zo lang duurt elk seizoen en iedere aflevering is niet meer dan een gesprek in dezelfde koffiebar net voor de therapiesessie begint. Toch maken de personages in die beperkte ruimte en tijd een fascinerende evolutie door. Soms lijken de rollen om te draaien en blijkt wie bijdetijds dacht te zijn minder vooruitstrevend dan wie ‘conservatief’ als onzichtbaar ereteken heeft opgespeld. De nukkigheid van Scott zit Gleeson als gegoten en Clarkson zet met zwier Ellen neer, een vrouw die eindelijk lijkt te weten wat ze wil en na een leven van mansplaining ruimte opeist om zelf het een en ander uit te leggen. In State of the Union heeft ieder woord de neiging om als een boemerang terug te keren. Dat is de geheime kracht van de reeks.