Van alle neurologische aandoeningen, is het syndroom van Gilles de la Tourette waarschijnlijk zowel het bekendste als minst bekende. Ongeremd schelden en vloeken, daar denk je meteen aan, en aan schokkende taal gebruiken, racistische en sexistische opmerkingen maken. Op basis daarvan zou je kunnen vermoeden dat pakweg politici als Georges-Louis Bouchez of Theo Francken tourette-lijders zijn. Maar zoals wel vaker is het syndroom gevarieerder en meer gelaagd.
De meeste mensen met de diagnose hebben vooral te maken met onweerstaanbare tics. Ze trekken met hun hals, hun mond, hun vingers verkrampen. Of ze hebben de oncontroleerbare drang om zaken aan te raken. Hoe maak je een serie over een vrouw met tourette waarin je duidelijk maakt dat ze het syndroom heeft zonder dat je in clichés vervalt? Maar ook: hoe speel je als actrice een vrouw met tourette zonder een karikatuur neer te zetten die de vooroordelen eerder vergroot dan verkleint?
In de dramatische komedie – dramedy, zoals dat heet – Holy Sh!t doet actrice Mona Mina Leon al het fluiten, vloeken, met de nek trekken van haar personage Yasmine opvallend natuurlijk lijken. Yasmine heeft het talent om fysica tastbaar uit te leggen aan kinderen, ze lijkt de gedroomde lerares om het natuurkundig gat in hun kennis te vullen – alleen raakt ze amper een school binnen met haar tourette.
Producent Mariano Vanhoof kreeg het idee voor de reeks toen hij een documentaire zag over Natalie Davidson, een Britse lerares met tourette. Een vrouw die vloekend en ‘fuck!’ scanderend voor de klas stond, het leek hem een nog niet aangeboord komisch goudadertje. Maar al snel besefte het productieteam dat als tourette een hoofdrol kreeg, ze meer moesten doen dan de clichés bevestigen. Net als Davidson, die uitgroeide tot ambassadeur van tourette en overal waar ze komt de misverstanden rond het syndroom uit de weg wil ruimen, zou Holy Sh!t tonen wat het betekent om tegen je wil ‘fat ass’ te roepen als er in de les aerobics een vrouw haar achterwerk in je gezicht duwt.
Hoe voelt het om tegen je wil ‘fat ass’ te roepen als in de les aerobics een vrouw haar achterwerk in je gezicht duwt?
En zo zien we wat oncontroleerbaarheid met een mens doet in een samenleving die controle en zelfbeheersing verwacht, die zegt open te staan voor diversiteit tot die diversiteit toch wat moeilijker doet dan verwacht. De moeder van Yasmine wil haar dochter vooral beschermen en smoort al haar dromen met de goedbedoelde opmerking dat ze ‘ook een invaliditeitskaart kan aanvragen’. In een club groeit Yasmine al snel uit tot een attractie, een hondje dat je kunstjes kunt aanleren, door haar repertoire aan ongepastheden – ‘Pythagoras heeft een dikke piet’ of ‘Kakken doe je hier’ – uit te breiden met nieuwe scabreuze leuzen. En ook seks is niet evident als je al eens ongecontroleerd een stamp uitdeelt.
Om het niet alleen over tourette te hebben, worden er ook wat andere, meer dramatische verhaallijnen door het geheel geweven, en daar loopt het verkeerd met de reeks. De onbeantwoorde verliefdheid op de therapeut, de onbekende vader die plots opduikt, het zijn allemaal voorspelbare en flinterdunne wendingen met een groot soapgehalte.
Hetzelfde geldt voor het gros van de acteerprestaties. Leon draagt de reeks door meer te zijn dan een personage met tourette, maar Ella-June Henrard vertolkt haar beste vriendin Kim even hysterisch als de patiënten die de oorspronkelijke dokter Georges Gilles de la Tourette geregeld behandelde. En dan is er Ini Massez, die na haar moederrol in Knokke Off opnieuw mag moederen over een meisje met een moeilijk syndroom. Alsof een vrouw vanaf een bepaalde leeftijd automatisch in de lade met de overbezorgde moederrollen belandt. Over clichés gesproken.
