‘Van sommige dossiers lig je meer wakker dan van andere’, vertelt Inge Claes, jeugdrechter in Turnhout in de eerste aflevering van Mijn jeugdrechter. ‘Shani was een van die dossiers.’ Terwijl we zien hoe Shani een kar met poetsmiddelen door een gang duwt, horen we hoe ze zichzelf voorstelt. 25 jaar is ze nu, ze is samen met Tim, moeder van drie kinderen en ze werkt als logistiek assistent in een woonzorgcentrum. Al vrij jong belandde ze bij de jeugdrechter, die ze zich vooral herinnert als een ‘strenge mevrouw’. Zoveel jaar later neemt Phara de Aguirre haar opnieuw mee naar Claes, voor een wat bizarre en pijnlijke trip terug in de tijd. Want als je hebt meegemaakt wat Shani als kind doorstond, dan heb je niet veel zin om te peuteren in jeugdherinneringen.
Voor de camera vertelt ze dat haar moeder poetste en haar vader werkloos was, maar ze onderbreekt het gesprek met een verlegen glimlach, want als het goed is, heeft ze het liever over Anna en Wim. Na wat er gebeurd is, kan ze hen moeilijk als haar ouders beschouwen.
Op een dag, ze was twaalf, stond de politie voor de deur om Wim op te pakken. Ook Shani en haar acht broers en zussen werden meegenomen. Het was niet langer veilig voor hen om thuis te wonen. Toen ze acht was, en haar zus drie, begon hun vader hen seksueel te misbruiken, en verspreidde hij de beelden op het internet. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar, maar kwam vervroegd vrij. Shani weet niet waar hij op dit moment is, maar – en als kijker voel je de vrees met haar mee – ze is bang dat hij op een dag voor haar deur zal staan en haar kinderen, zijn kleinkinderen, wil zien. ‘Voor de staat heeft hij zijn straf uitgezeten. Ik heb levenslang gekregen.’
Met gebroken stem vertelt een jeugdrechter hoe ze een jongen naar huis moest sturen omdat er geen bed vrij was. ‘Schrijnend.’
‘Wie aan jeugdrechters denkt, denkt aan stoute kindjes’, had Claes aan het begin van de uitzending gezegd. ‘Maar we zien heel weinig stoute kindjes. We zien kinderen die thuis zorgen hebben.’ Het is aan jeugdrechters om die kinderen te beschermen. Een jeugdrechtbank is, aldus Claes, een rechtbank van emoties. Het gaat over het contact tussen ouders en hun kinderen, en hoeveel er scheef kan groeien in een afhankelijkheidsrelatie.
Claes is een van de vijf jeugdrechters die voor deze reeks zeven jongeren terugzien, waarbij elk van de jongeren zijn of haar dossier kan inkijken en kan vragen wat ze toen niet durfden of vergaten te vragen. Shani wil weten waarom zij en haar broers en zussen weer naar huis mochten na de vrijlating van Anna. ‘Dat heb ik nooit gesnapt.’
‘Je was zelf vragende partij’, antwoordt Claes met de ambtelijke directheid waar jeugdrechters zich vermoedelijk in hullen om gevoelens buiten te sluiten. Al gebeurt het ook dat zelfs jeugdrechters de controle over hun emoties verliezen. Zeker in een tijd waarin er overal wachtlijsten zijn, waar er steeds minder plaatsen zijn voor kinderen die het steeds vaker moeilijk hebben. Met gebroken stem vertelt een andere jeugdrechter hoe ze een jongen naar huis moest sturen omdat er nergens een bed voor hem vrij was. ‘Schrijnend.’
En zo raakt deze reeks via individuele verhalen een brede waaier aan thema’s aan. De onderwaardering van de jeugdzorg, het belang van begeleiders die de tijd krijgen een band op te bouwen met kinderen wier ouders niet in staat zijn te doen wat moet, de schoonheid van een soort wonderbaarlijke veerkracht. Want ja, ik heb wel wat te zeggen over de knullige montage, de getelefoneerde overgangen van het ene thema naar het andere, maar wat Shani aan menselijke warmte in deze eerste aflevering toont, verdient enkel bewondering.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
