De ochtend nadat ik naar de tweede aflevering van Basisschool Balder had bekeken, las ik toevallig de kop boven een opiniestuk van een mannelijke professor. Hij beklaagde zich erover dat bij aankomst in de luchthaven van Zaventem de roltrappen niet werkten. Het bewijs, aldus de kop, dat België niet werkte. Siri, hoe ziet privilege eruit? Als kapotte roltrappen het grootste struikelblok in je leven vormen, dan is het misschien niet slecht voor de herijking van je normen en waarden om een paar weken mee te draaien in Basisschool Balder. Ze kunnen daar alle hulp gebruiken.
Siri, hoe ziet privilege eruit?
In tegenstelling tot kapotte roltrappen en vliegen is onderwijs een mensenrecht. Toch heeft deze Vlaamse regering wel middelen om aandelen van een luchthaven te kopen, maar niet om basisscholen met extra noden, zoals Balder, doeltreffend te ondersteunen. Want anders dan een professor die na een weldoende vakantie in eigen land landt, wordt deze school op dagelijkse basis geconfronteerd met alle steken die overheden laten vallen. Als er vijftig gezinnen met kinderen verderop in Hotel Continental onderdak krijgen in afwachting van hun asielprocedure, is het aan de directie van de school om te beslissen of er plaats is voor die kinderen. Want, zo laat Fedasil in een ambtelijke mail weten, het agentschap is niet verantwoordelijk voor onderwijs. Maar wat doe je als een vader met tranen in de ogen komt smeken of zijn kinderen naar school mogen, omdat ze al veel te veel jaren van hun jonge leven verloren hebben?
Balder was in het nieuws toen de school haar derde leerjaar sloot bij gebrek aan leerkrachten. Ook de negatieve inspectieverslagen stapelden zich op. Het voortbestaan stond op het spel. Een jaar lang liep productiehuis De Chinezen mee in het spoor van leerkrachten, leerlingen en deeltijds directeur Mike. Met zijn baseballpet, getatoeëerde armen en getrimde hanenkam heeft hij iets van een cartoonfiguur. Maar Mike bulkt vooral van de goede bedoelingen. Hij wil dat de kinderen van Balder evenveel kansen krijgen als de kinderen op de freinetschool in het Brugse groen waar hij het andere deel van zijn tijd spendeert. Terwijl de ene groep tijdens de speelplaats samengedrukt zit op een betonnen speelplaats en worstelt met lege brooddozen, heeft de andere groep klaslokalen ter grootte van die betonnen speelplaats en kunnen ze zich uitleven in moestuinen.
Terwijl de ene groep tijdens de speelplaats samengedrukt zit op een betonnen speelplaats, heeft de andere groep klaslokalen ter grootte van die betonnen speelplaats.
Aan idealisme ontbreekt het Mike niet. Maar de realiteit van Balder blijkt weerbarstiger. Dat merkt ook Tessa, de nieuwe leerkracht voor het zesde leerjaar. Ze wil duidelijk het beste voor haar leerlingen, maar die hebben al te veel meegemaakt om zich zomaar aan haar leerplan over te geven. Hun vorige juf is huilend vertrokken. Ook Tessa staat het huilen steeds vaker nader dan het lachen. Haar echtgenoot, met een verleden als moeilijke leerling in een Brusselse school, moedigt haar aan om door te gaan, omdat ‘iedereen iemand nodig heeft die blijft pushen.’ ‘Ik geef niet op’, zegt Tessa stellig.
Ze geeft wel op. Tegen december zit de helft van het lerarenkorps en deeltijds directeur Mike thuis. De vervangend directeur en de zorgcoördinator geven afwisselend les in een derde, vijfde, zesde leerjaar en vangen daarnaast ook de inspectie op. En dan moeten de gezinnen die de ellende elders ontvluchtten nog aankloppen.
Net als in De school van Lukaku uit 2010 duiken De Chinezen met Basisschool Balder in de complexiteit van het Brusselse onderwijs. Het is een plek waar twee leerkrachten per klas geen luxe is, waar nood is aan ruimte en groen, waar kinderen individuele begeleiding nodig hebben om ze gelijke kansen te geven. Het is een plek waar kinderen maar wat graag zouden willen dat een paar kapotte roltrappen het grootse probleem in hun leven vormen.
