Mona Mina Leon acteert niet om mooi te zijn: ‘Iedereen heeft seks, iedereen heeft een lijf. Doe kalm’

Mona Mina Leon bijt zich vast in twee nieuwe reeksen én twee totaal verschillende rollen. ‘Je hebt als actrice niet het laatste woord, maar ik ben heel koppig.’

‘Zalig, is dat zuurdesem?’ Mona Mina Leon (30) bijt dankbaar in de boterham met kaas die we voor haar uit onze lunchbox halen. Na een uur poseren aan het zwembad van art-decotempel Villa Empain in Elsene is ze blij dat ze haar suikerdip te lijf kan gaan met wat koolhydraten. Als de fotograaf ook nog eens stukjes wortel voor haar opdiept uit een bentobox, verschijnt er een brede glimlach op haar gezicht. ‘Picknick! Zo gezellig dat jullie eten hebben meegenomen, daar denk ik zelf nooit aan.’

Mona Mina Leon is nog maar net terug van Cannes waar de nieuwe Streamz-reeks Holy Sh!t een speciale vertoning kreeg op het Canneseries-festival. Via Instagram sijpelden beelden door van rode lopers, flitsende camera’s en gala-outfits. ‘Bijzondere ervaring,’ zegt ze daarover, ‘leuk, maar ook crazy.’ Intussen werkte ze een reeks interviews af om Drift, die andere Streamz-reeks, aan te kondigen. ‘Ik geloof dat ik wel wat moe ben ja,’ glimlacht ze, ‘maar het is ook fijn dat beide series op zo veel positieve aandacht kunnen rekenen.’

Twee jaar geleden werd Mona Mina Leon vrijwel vanuit het niets bekend dankzij haar hoofdrol in de VRT-reeks 1985. Daarvoor leerde de Brusselse zichzelf een feilloos Gents accent aan, en in Drift geeft ze onder andere via gelaagde vrijscènes de amoureuze strubbelingen weer van twintiger Luna. Al is het grootste huzarenstukje misschien wel haar personage in Holy Sh!t, de nieuwe reeks van scenarist Nore Maatala en regisseur Geoffrey Enthoven (Déjà-vu, Hasta la vista). Daarin speelt Leon Yasmine, een jonge vrouw met het syndroom van Gilles de la Tourette, die droomt van een job als leerkracht. Hoe hevig Yasmines tics ook zijn, Leon maakt haar zo normaal dat je je meteen met haar identificeert.

***

‘Eigenlijk ambieerde ik het nooit om hoofdrollen te spelen’, vertrouwt de actrice ons toe als we ons aan een tafeltje nestelen van de knusse bar van Villa Empain. ‘Toen ik aan het Ritcs studeerde, had ik het liefst bijrollen. Ik speelde graag rare figuren op de achtergrond. Nu ja,’ schokschoudert ze, ‘intussen zou ik wellicht in mijn gat gebeten zijn mochten ze me enkel bijrollen aanbieden. Zo werkt het ego natuurlijk ook.’

Dit deel van het vak is niet per se haar tweede natuur. ‘Ik vind het nog steeds een beetje eng om als Mona gezien te worden’, knikt ze. ‘Ik houd van werken, maar niet per se van herkend worden. Poseren heb ik echt moeten leren en rode lopers zoals in Cannes vond ik vroeger de absolute hel. Het helpt om te beseffen dat ik de ontwerpster van mijn galajurk, Sana Barghouti, op die manier een zetje geef, of dat dit gesprek ten dienste staat van de serie en niet van mezelf. Net zoals ik door te praten over mijn rollen misschien mensen kan helpen die met bepaalde dingen worstelen.’

Was dat een motivatie om mee te doen in Holy Sh!t? Wil je mensen met tourette een steuntje in de rug geven?

Mona Mina Leon: Zeker. Je wordt als kijker blootgesteld aan die tics waardoor ze gaandeweg normaal worden. Ik vind Yasmine een fantastisch personage dat mooi de complexiteit weergeeft van wat het betekent om te leven met tourette. Ik zou liefst veel meer fictie zien waarin wordt afgeweken van de norm en minderheden op andere manieren getoond worden, precies omdat dat iets bijdraagt aan de samenleving.

Voor mij was het ook cruciaal dat mensen met tourette zich konden vinden in de reeks. Als je met dit thema aan de slag gaat, kan je niet over één nacht ijs gaan. We hebben daarom intensief samengewerkt met tourettevereniging Iktic. Zij hielpen met de research en ik had via hen contact met Lotte, een meisje met tourette dat me hielp om de rol vorm te geven. Zij heeft alles nagelezen en goedgekeurd. Als ik nu zie dat ze blij is met Holy Sh!t, is het project voor mij al geslaagd.

Je personage is gebaseerd op een Britse vrouw die echt bestaat.

Leon: Natalie Davidson. Zij is zelfs komen kijken naar de opnames, heel cool. Het idee voor de serie ontstond toen producent Mariano Vanhoof een documentaire zag over haar, The Teacher with Tourette’s. Ik denk dat hij en Nore ooit vertrokken zijn vanuit de verkeerde insteek: het leek hen hilarisch om er fictie over te maken. Maar gelukkig werd het hen snel duidelijk dat het geen simpele comedy mocht worden. Samen met regisseur Geoffrey zijn ze een heel schattig drietal. Ze zijn altijd per ongeluk heel activistisch. (lacht) Niet met voorbedachten rade, maar omdat ze zo’n groot hart hebben.

Als je ziet hoe zwaar Yasmines tics zijn, vraag je je als kijker wel af of het beroep van leerkracht niet te hoog gegrepen is.

Leon: Is dat zo? Ik heb het natuurlijk vooral beleefd vanuit het standpunt van Yasmine, maar als ik zelf een kind had, zou ik niet twijfelen: slechte docenten zijn veel schadelijker dan goede leerkrachten met een syndroom. Kinderen gaan tout court veel zaliger om met dit soort dingen dan volwassenen. Dat zie je ook bij Natalie en haar leerlingen. Ze wordt opgenomen als mens, los van de tics, omdat ze een goede leerkracht is en dat is wat telt.

Je maakte er in het verleden geen geheim van dat je je mengt met het script en de regie. Heb je dat bij Holy Sh!it ook gedaan?

Leon: Ik ben een dikke moeial, ja. (lacht) Er zijn natuurlijk grenzen, je hebt als actrice niet het laatste woord, maar ik ben heel koppig. Nadat ze ‘actie’ roepen, doe ik soms toch wat ik denk dat nodig is. In een van de eerste afleveringen zit een scène waarin Yasmine een onenightstand heeft. Als hij ’s ochtends vertrekt, zegt ze heel ongemakkelijk: ‘Bedankt hè.’ Dat was niet gescript, maar voor mij klopte dat. Sommige tics die ze opgeschreven hadden, kreeg ik ook niet uit mijn mond. Ik zeg bijvoorbeeld veel vaker ‘fuck off’ dan ‘holy shit’. Volgens mij hebben ze achteraf in de rushes echt moeten zoeken naar voldoende ‘holy shit’’s. (lacht)

Je durft het als actrice aan om niet ‘mooi’ of normatief te zijn op het scherm.

Leon: Natuurlijk! Ik ben daar absoluut niet mee bezig. We moeten collectief af van die obsessie met het uiterlijk. Wat moet ik anders doen als ik tachtig ben? Acteren heeft niks te maken met mooi zijn en het is ook behoorlijk irritant om te kijken naar acteurs die dat wel proberen te zijn tijdens het filmen. Enfin, als ik beelden van mezelf zie, vind ik het soms natuurlijk wel jammer dat ik er niet méér mee bezig was. (lacht luid)

Klopt het dat het moeilijk was om een actrice te vinden voor deze rol?

Leon: Ja. Het castingproces heeft acht maanden geduurd en dat is enorm lang in de filmwereld. Ik kwam pas op het einde van die periode in beeld en was dus eerder de actrice van de laatste kans dan hun eerste keus. (lacht) Deels vonden ze tijdens de castings niet wat ze zochten, maar er waren ook best veel actrices die het niet wilden doen. Ik denk dat ze zelfs even gevreesd hebben dat de serie er daardoor niet zou komen. Het is ook gewoon een gewaagde rol waaraan je je kan verbranden.

Al geeft Mona Mina Leon aan dat ze zich er nog steeds niet honderd procent comfortabel bij voelt. Als we een nieuwe koffie bestellen, vertelt ze dat ze er op voorhand maanden wakker van heeft gelegen, en paniek heeft moeten overwinnen. ‘Totdat we al twee weken aan het opnemen waren en ik beslist heb om het los te laten. Misschien zal niet iedereen akkoord gaan, maar het was een weloverwogen beslissing. En ik kan onmogelijk aan iedereen toestemming vragen. Bovendien is het fictie en geen docu en ik vind ook niet per se dat je als acteur enkel jezelf mag spelen. Ze hebben in het begin trouwens nog gezocht naar een actrice met tourette, maar die bleek al helemaal moeilijk om te vinden.’

Mona Mina Leon haalt diep adem en zwijgt even. ‘Ik vind dat zo’n moeilijke gesprekken. Ik weet niet of je dat in alle nuance op papier krijgt in een interview. Ik heb mijn best gedaan en ik hoop dat mensen zien hoe zacht en cute deze reeks is. Via Holy Sh!t werk ik mee aan een project dat iets positiefs probeert te doen en dat is wat telt voor mij. Ik neem liever het risico om fouten te maken en eruit te leren dan dat ik vanaf de zijlijn commentaar geef. Dat is veel te makkelijk. Maar bon, ik heb dus wel wat moeten mediteren voordat ik die rust kon voelen.’

***

Het gesprek brengt ons bij Drift, want ook voor die hoofdrol was wel wat moed nodig. ‘Ik werd niet per se gelukkig toen ik het script de eerste keer las en merkte hoeveel seks erin zat’, geeft ze toe. Want ze weet ook dat dergelijke scènes online een eigen leven kunnen gaan leiden. ‘Alleen is het zowat mijn levensmotto dat ik mijn angsten niet in overweging neem als ik beslissingen neem’, zegt ze. ‘Als ik één deal heb met mezelf, dan is het dat je risico’s moet durven te nemen.’

En dus smijt ze zich in projecten waar anderen zich niet aan wagen. Al vindt ze het ‘gedoe’ over seksscènes ook wat overdreven. ‘Er zijn altijd kijkers die daar kinderachtig mee zullen omgaan. Maar wie bereid is om wat moeite te doen, ziet meteen dat Drift een heel mooi, relevant verhaal is. Bovendien was de set heel veilig en mijn tegenspelers zijn allemaal goede vrienden. In die zin waren die scènes niet heftig om te spelen.’

‘Sowieso vind ik het gek dat sommige mensen blijkbaar denken dat ze iets over mij weten als ze me in een intieme rol hebben gezien. Oké ja, ze weten hoe mijn borst eruitziet: proficiat. Maar de manier waarop het hoofdpersonage Luna seks heeft, is niet hoe ik vrij. Bovendien zijn er stand-ins. In de scène waarin ik zogenaamd mijn schaamhaar scheer, zie je een ander lichaam dan het mijne. Ik weet intussen dat al die commentaren meer zeggen over hen dan over mij. Iedereen heeft seks, iedereen heeft een lijf. Doe kalm.’

Je was al heel lang betrokken bij dit project.

Leon: Ik ken scenariste en regisseur Jip Heijenga al van in onze studententijd. De oorspronkelijke pitch voor de reeks was trouwens gebaseerd op de open relatie die ze toen had met mijn broer. (lacht) Dat had dus best cringe kunnen worden, maar gelukkig lag de rol van mijn tegenspeler Yannick Jozefzoon uiteindelijk heel ver van wie mijn broer is. Maar de reeks ligt me dus wel na aan het hart. Ik vind het mooi dat ze geen antwoorden biedt en ik houd van de klungeligheid en het zoeken van alle personages.

Ik vind Luna overigens redelijk irritant. Enfin, ik houd natuurlijk ook van haar, maar ze is heel anders dan ik. Ze heeft zo’n lieve vriend. Communiceer nu toch wat meer, denk ik dan. Ik ben zelf totaal geen opkropper, maar zij vlucht in de drugs en het uitgaan omdat ze niet om kan met haar hartzeer. Heel stom vind ik dat. (lacht)

Als je de reeks ziet, lijkt het wel alsof monogamie niet langer de norm is onder twintigers. Relaties worden vlotjes geopend.

Leon: Ik ben daar zelf heel klassiek in. Ik heb ooit wel geëxperimenteerd met een open relatie, maar dat was het begin van het einde. Ik ga liever in de diepte met iemand. Relaties zijn zo al verwarrend genoeg. Ik geloof best dat je meerdere mensen graag kunt zien, maar qua timemanagement lijkt het me pure chaos. Ik zou vast ook namen beginnen te verwisselen. Zeg nooit nooit, maar ik ben er volgens mij niet voor gemaakt.

Voor jou was het belangrijk dat het thema grensoverschrijdend gedrag in de reeks verwerkt zit.

Leon: Ja, al denk ik dat er nog stof in zit voor een tweede seizoen – mocht dat er komen. Ik vind het heel goed dat er een verkrachtingsscène in zit waarbij ze allebei al naakt in bed liggen. Zo gebeurt het heel vaak, en dat wordt nog veel te weinig getoond. Maar wat je nu niet ziet, is hoe groot de weerslag daarvan is op het slachtoffer en hoe lang zoiets blijft doorwerken. In negentig procent van de gevallen is de dader iemand die je kent en vertrouwt en precies dat maakt het zo verwarrend. Je wil bijna niet weten dat het gebeurd is en gaat aan jezelf twijfelen.

Ik ben blij om te merken dat vrouwen dat steeds minder slikken, maar ik vind het eerlijk gezegd gek dat zoveel mannen het blijkbaar moeilijk vinden om lichaamstaal te lezen. Als iemand er verstijfd bij ligt, dan snap je toch dat die geen zin heeft? Dat is toch geen rocket science?

Hebben we op dat vlak meer educatie nodig, denk je?

Leon: Het zou alleszins geen kwaad kunnen mochten mannen zich meer verdiepen in zaken als consent en uitzoeken wat vrouwen leuk vinden of hoe ze een goede vrijer kunnen zijn. Op dat vlak vind ik sommigen onder hen best lui. En voor de duidelijkheid: ik zie mannen graag hè. Ik ben dol op mijn twee broers en ben zo blij dat ze er zijn. Maatschappelijk gezien denk ik trouwens dat er een belangrijke sleutel ligt in het feit dat we mannen vaak opvoeden als halve mensen. Wat een hel als je je niet kwetsbaar mag opstellen en geen emoties mag tonen. En dan kom je als volwassene plots in een relatie terecht waarin je verwacht wordt te kunnen communiceren. Daar hebben veel vrouwen ook een verantwoordelijkheid in. Onlangs hoorde ik een vrouw zeggen dat ze het lastig vindt als ze een man ziet huilen. Tja, dan ben je medeplichtig aan de verzieking van de maatschappij.

Dat je bezig bent met geweld tegen vrouwen, blijkt ook uit je Instagrampagina. Daar heb je een foto vastgepind van het boek Why Does He Do That? Inside the Mind of Angry and Controlling Men.

Leon: Het is een thema waar ik zelf al mee te maken had en dat in mijn familielijn zit. De zus van mijn grootvader is vermoord door haar ex-lief toen ze tweeëntwintig was. Die moord staat geregistreerd als een ongeval. Heel raar hoe vrouwenhaat en geweld op vrouwen een blind spot blijven in onze maatschappij. Wat mij betreft, is dit boek verplichte lectuur voor iedereen die iets met justitie te maken heeft. Het enge is dat mannen die vrouwen mishandelen vaak perfect functioneren en in staat zijn tot empathie, maar dat hun normen- en waardensysteem niet klopt. Net als bij racisme vinden ze dat ze het recht hebben om zich boven een groep of individu te plaatsen. Maar ze weten perfect hoe ze een positieve indruk moeten maken. De auteur van dit boek, Lundy Bancroft, werkt al dertig jaar met daders en zegt dat hij nog steeds door hen om de tuin geleid wordt. Ik geloof niet vaak in technologie, maar in dit geval hoop ik stilletjes dat we bijvoorbeeld via hersenscans zullen kunnen aantonen dat deze mensen liegen als ze zeggen dat ze spijt hebben. 

***

Mona Mina Leon voelt zich prima zonder lief. ‘Ik zie om me heen veel vrouwen die er bewust voor kiezen om single te zijn, of die alleszins niet zomaar in een relatie stappen zelfs als ze verliefd zijn. Mijn vriendinnen en ik settelen niet meer voor slechte deals, we zijn niet bereid om onze mentale gezondheid op het spel te zetten voor een relatie. We willen een partner die ons leven ook makkelijker wil maken en niet verwacht dat wij dat enkel voor hen doen.’

‘Ik heb de voorbije jaren geleerd dat ik eerst voor mezelf moet zorgen’, voegt ze eraan toe. ‘Vroeger ging ik ervan uit dat wat je investeert in een relatie vanzelf terugkomt van de ander, maar dat is niet zo. Ken je die scène uit de derde Harry Potter (Harry Potter en de gevangene van Azkaban, nvdr.) waarin hij ligt te sterven aan een meer?’ roept ze plots enthousiast uit. ‘Alle millennials zullen meteen weten wat ik bedoel. Harry zegt tegen Hermelien dat zijn vader zal komen om hem te redden via de spreuk ‘expecto patronum’. Maar uiteindelijk is hij degene die zichzelf redt. En daar komt het ook in het echt op neer: je wacht op iemand om je te redden tot je beseft dat je het zelf moet doen.’

Ik dacht dat auteur J.K. Rowling intussen verbrand was bij jouw generatie, wegens haar transfobe uitspraken.

Leon: Onbegrijpelijk hè? Haar boeken gaan allemaal over inclusie van het niet-normatieve en dan zegt ze zulke dingen. Ik snap dat absoluut niet. Maar haar verhalen blijven wel fantastische shit. Ik heb dat ook met Michael Jackson. Het is niet omdat iemand iets heel goed kan dat het een held is op alle vlakken. Het kan tegelijkertijd een totale psychopaat of klootzak zijn. De mens is zo complex. Maar ik kan dus wel nog steeds kunstwerken appreciëren van mensen die heel foute dingen gedaan of gezegd hebben. Al vind ik wel dat ze niks meer aan die kunst zouden mogen verdienen als ze nog in leven zijn.

We wandelen door de imposante villa naar buiten met wat brood en beleg onder de arm. Mona Mina Leon vertelt nog dat ze druk aan het schrijven is aan een boek, al gaat het niet om een bewuste carrièrewending. ‘Het is een verhaal dat ik móét vertellen. Het gaat over een vrouw die een man wil vermoorden en onderweg aan de lezer uitlegt waarom. Vervolgens mag je naar believen oordelen. Het achterliggende vertrekpunt is dat bijna alle vrouwen die een moord plegen dat doen uit zelfverdediging en niet vanuit een of andere serial killer-fetisj.’

Op de vraag hoe ze haar toekomst verder ziet, zegt Leon dat ze geen uitgestippeld plan heeft. ‘Al hoop ik natuurlijk vooral nog veel mooie rollen te mogen spelen.’ Later dit jaar timmert ze verder aan haar theaterproject met actrice en auteur Zoë Heyninck, maar ze vertelt ook dat ze ooit aan een studie Psychologie begon. ‘Na mijn acteursopleiding woonde ik twee jaar in Australië, en toen ik terugkwam was er geen werk door corona dus ging ik weer studeren. Uiteindelijk rolde ik toch sneller in het vak dan verwacht, maar wie weet, neem ik die studie nog wel eens opnieuw op. Maar dat ze me eerst maar bellen voor een goede nieuwe serie.’ (lacht)