Met ‘Duster’ maken J.J. Abrams en LaToya Morgan een joyride naar de seventies

Komt met gierende banden uw scherm opgereden: Duster, een escapistische retrothriller van J.J. Abrams en LaToya Morgan. ‘In de jaren zeventig was er nog het gevoel dat het ooit beter zou worden.’

Al twintig jaar spookte er een beeld door het hoofd van J.J. Abrams. Toen hij een onafgewerkt script van LaToya Morgan op zijn tafel kreeg, zag hij eindelijk zijn visie tot leven komen. ‘Een rinkelende telefooncel in de woestijn, een muscle car die ernaartoe racet, en Josh Holloway die uit de auto stapt. Meer had hij niet’, blikt ze terug wanneer we haar spreken via Zoom. Voor haar was het de eerste keer dat ze aan het hoofd stond van een writers’ room, terwijl Abrams voor het eerst sinds Star Wars: The Rise of Skywalker in de pen kroop. Een telefooncel bleek de enige olie die ze nodig hadden. ‘Het was zo’n fascinerend beeld. We bleven maar praten over wie die man in de wagen kon zijn en waar hij naartoe ging. Vanaf dat moment hadden we een show.’

Meer dan vijf jaar later is die vage pitch een vrolijke, achtdelige retro-actiethriller geworden die zich afspeelt in 1972 in het zonnige zuidwesten van de Verenigde Staten. Josh Holloway (u herkent hem aan zijn lange haren als Sawyer uit Lost) speelt Jim Ellis, een charismatische getaway driver die al van kinds af aan klusjes voor de maffia doet. Hij heeft zich nooit vragen gesteld bij de aard van zijn job, ook niet wanneer hij zijn dochter meeneemt voor een plezierrit in zijn flashy Plymouth Duster. Tot Nina Hayes (Rachel Hilson uit Love, Victor), de eerste zwarte vrouwelijke FBI-agente, zich in zijn wagen wurmt en de juiste vragen stelt over de dood van zijn broer. Zonder al te veel weg te geven: de telefooncel uit de eerste aflevering leidt naar een vettige nachotent, orgaansmokkelaars en een vileine maffiabaas die Nina en Jim samen willen neerhalen.

Als u dat bekend in de oren klinkt, is dat niet toevallig: Morgan en Abrams wilden geen koers zetten naar onbereden paden. Duster is een nostalgietrip vol scheurende banden, veel te strakke flared broeken en truken uit de oude televisiedoos. Flashforwards, cliffhangers, gevatte oneliners, plottwists en scherpe bochten: de reeks speelt zich niet alleen af in de seventies, ze kijkt ook als comfort tv van weleer – met hier en daar een verbrijzelde schedel. ‘Tijdens het schrijven heb ik me gestort op de autoreeksen en -films van toen, zoals The Dukes of Hazzard en Bullit,’ zegt Morgan, ‘maar we hebben ook gepraat over Martin Scorsese, Quentin Tarantino en de Coen-broers. We wilden een maffiaverhaal vertellen dat én gewelddadig was én stijlvol én humoristisch.’

Het is een van de grootste troeven van Duster: het neemt zijn hommage aan de seventies doodserieus. Met iedere afrekening, achtervolging en bargevecht spat de liefde voor het klassieke Hollywood van het scherm. Jim Ellis flirt met een fictieve versie van Broadway-ster Adrienne Barbeau op een feestje in Elvis Presleys villa. De soundtrack bulkt van de blues en rock-’n-rollklassiekers van Linda Ronstadt en diezelfde Elvis. Zo speelt diens (Let Me Be Your) Teddy Bear tijdens een gruwelijke, Tarantino-achtige scène op een bowlingbaan. Wij bowlen sindsdien niet meer.

En dan is er de Duster zelf, een iconische wagen die slechts zes jaar op de markt was. ‘Voor Jim is de Duster wat in een western een paard is voor de cowboy. Het is zijn beste vriend. Knight Rider had Kitt. Vin Diesel had zijn Charger in The Fast and the Furious. Dus ook Jim had een wagen nodig die zijn personage weerspiegelde’, zegt Morgan. ‘En de Duster heeft een fantastische reputatie onder autonerds, net omdat hij zo zeldzaam is.’

Voor Josh Holloway is Duster zowel de hereniging met Abrams, de man die zijn carrière lanceerde met Lost, als een jongensdroom die in vervulling gaat. Voor deze rol deed Holloway zijn stunts (grotendeels) zelf. ‘Jim Ellis is de beste chauffeur in zijn branche. Als ik hem goed wilde neerzetten, moest ik begrijpen wat hij deed. Als je een cowboy speelt, leer je ook paardrijden’, vertelt Holloway. ‘Ik heb vooral geleerd dat rijden echt precisiewerk is. Maar ook dat een auto uit 1972 al eens hapert: de motor valt ineens stil, things break. Dus ik ben blij dat er vandaag zoiets bestaat als een onbemande camera. Anders zou ik vrezen voor het leven van mijn collega’s.’

Duster richt zich op flitsend entertainment, maar onder de motorkap zit wel degelijk een kloppend hart. Door de ogen van FBI-agente Nina Hayes en haar collega Awan, gespeeld door Native American acteur Asivak Koostachin, zien we ook een Amerika dat tegelijk openlijk racistisch is en een bijna naïeve droom koestert van een meer gelijke toekomst. Nina is losjes gebaseerd op Sylvia Mathis, die in 1976, vier jaar later dan in de reeks, als eerste zwarte vrouw de FBI vervoegde. ‘Nina is een combinatie van Mathis, andere vrouwen die toen werkten, en mijn moeder, die zich ook als jonge, onverschrokken vrouw een weg naar de top heeft moeten banen in een vijandige omgeving’, vertelt Morgan. ‘Mijn moeder heeft mensen hun idee over haar echt kunnen veranderen. Dat is wat Nina ook doet.’

Rachel Hilson, die Nina vertolkt, beschrijft de seventies daarom als een optimistische tijd. ‘Mijn moeder groeide op in de jaren zeventig’, vertelt ze. ‘En ik vroeg haar of ze het nu beter vond dan toen. Ze zei dat er toen ten minste nog een gevoel was dat we iets aan het opbouwen waren – dat alles beter en gemakkelijker zou worden. Het was fijn om even naar die tijd te kunnen ontsnappen.’