Hoe ‘Schitt’s Creek’ de grootste sluimerhit uit de recente tv-geschiedenis werd

Valt u compleet uit de lucht wanneer iemand u luidkeels ‘Ew, David!’ toeroept? Dan biedt VRT Nu u nog tot eind juli de kans om u in Schitt’s Creek onder te dompelen. Het verhaal achter de sitcomhit die niemand zag aankomen.

December 2020. In Goodwood, een onooglijk gehucht in de Canadese provincie Ontario, heerst ondanks de pandemie en lichte sneeuwval een drukte van jewelste. Auto’s en toeristenbussen braken kijklustigen uit die er foto’s nemen van de locals en de bescheiden huizen en winkels. Een team van The New York Times nestelt zich in hun zog. Ramptoeristen zijn het niet, wel bedevaarders. Goodwood fungeerde namelijk zes jaar lang als decor voor Schitt’s Creek, de hartverwarmende sitcom die enkele maanden voordien Emmy’s als rijpe vruchten had geplukt en te duchten concurrenten als The Good Life en Curb Your Enthusiasm een neus had gezet. Die bekroning kwam wel rijkelijk laat, want Schitt’s Creek had zijn zesde en allerlaatste seizoen toen al achter de rug.

***

Er heerst paniek bij de familie Rose – videoketenmagnaat Johnny, zijn uitzinnige echtgenote Moira, hun panseksuele zoon David en dochter Alexis, een niet bijster snuggere maar goedhartige socialite. Hun rijkeluisleven behoort tot het verleden wanneer blijkt dat hun manager ervandoor is met hun aanzienlijke fortuin. Er is een back-upplan, maar aantrekkelijk is dat niet: jaren geleden heeft vader Johnny voor de grap Schitt’s Creek opgekocht, een dorpje in de Canadese provincie Ontario met een in zijn ogen hilarische naam.

Met koffers volgestouwd met designerkledij en de waanzinnig grote pruikencollectie (koosnaampje: ’the girls’) van moeder Moira betrekt het viertal er een kaduuk motel. Van daaruit probeert het gezin een nieuw bestaan op te bouwen en zich ondertussen in de lokale gemeenschap te integreren. Eenvoudig is dat niet, want de wereldvreemde Roses wanen zich aanvankelijk vissen op het droge. Hulp krijgen ze van de plaatselijke bevolking, stuk voor stuk eenvoudige mensen die vreemd genoeg door geen enkel vooroordeel worden geplaagd en de excentrieke nieuwkomers te allen tijde vriendelijk en met engelengeduld bejegenen.

***

Showrunners Eugene en Dan Levy – net als in de serie, waarin ze Johnny en David vertolken, vader en zoon – leurden al een tijdje met hun sitcomidee, dat ze losjes baseerden op de belevenissen van Hollywoodactrice Kim Basinger. (Die kocht in 1989 voor 20 miljoen dollar een stadje in haar geboortestaat Georgia, maar had haar project zodanig onderschat dat ze de bedelstaf maar net kon vermijden.) De Levy’s vingen echter bot, niet alleen bij kwaliteitszenders als HBO en Showtime, maar aanvankelijk overal. Vreemd is dat niet. Om te beginnen vormde de potsierlijke titel al een obstakel. Die zou uitsluitend appelleren aan een publiek dat verlangt naar scabreuze, vrijblijvende billenkletsers, en daar was zelfs in 2015 door de fel veranderde tijdgeest al even weinig vraag meer naar. Een andere titel kiezen was voor de Levy’s blijkbaar geen optie.

Ook van de cast die vader en zoon voor ogen hadden, ging weinig aantrekkingskracht uit. Eugene Levy was vrijwel uitsluitend bekend als de schlemielige vader uit de American Pie-films, ook niet bepaald bakens van subtiliteit en hoogstaande humor. Dan Levy was buiten Canada, waar hij presentator op MTV was, een onbeschreven blad. Catherine O’Hara, die de hilarische moeder Moira speelt, was in haar lange carrière als comedienne internationaal onder de radar gebleven, haar rolletje als de bezorgde moeder in de onverwoestbare kersthit Home Alone uitgezonderd. Hoewel de sitcom in 2015 uiteindelijk groen licht kreeg van het Canadese CBC en de kleine Amerikaanse zender Pop, geloofde behalve de Levy’s niemand in de slaagkansen van Schitt’s Creek.

Geheel onterecht, zo is ondertussen genoegzaam bekend. Schitt’s Creek is zowaar de grootste sluimerhit uit de recente televisiegeschiedenis gebleken. Dat zorgde voor nogal wat schaamrood, niet het minst op tv-redacties. The Guardian noemde de reeks vorig jaar, nadat die in haar zesde en allerlaatste seizoen was genomineerd voor maar liefst vijftien Emmy’s, ‘allicht de beste sitcom van het laatste decennium’. The New York Times en nogal wat andere kwaliteitsmedia gingen in diezelfde periode in longreads op zoek naar de succesformule achter het tv-fenomeen dat ze niet hadden zien aankomen. Uiteindelijk rijfde Schitt’s Creek negen Emmy’s binnen, waaronder de vier belangrijkste awards voor comedyacteurs én die voor beste comedyserie. Straf, zeker voor een sitcom die in zijn eerste twee seizoenen een te klein bereik had om een trouwe aanhang uit te bouwen en waarvan de makers principieel – en aanvankelijk allicht uit financiële noodzaak – weigerden celebrity’s in gastrollen op te voeren.

De laatstgenoemde beperking omzeilden de Levy’s uiterst handig door sterren te laten opduiken in de wilde verhalen van dochter Alexis, die – altijd volledig buiten de context van de conversaties – opschept over de vele sterren die ze in haar vorige leven, als socialite, heeft gedatet. Wanneer broerlief David haar vraagt wat ze van zijn nogal vreemde poncho vindt, antwoordt ze: ‘Het is alsof je hem van Jared Leto hebt gekregen.’ Waarna ze prompt bekent dat Leto de eerste was die haar een tong heeft gedraaid. Elders blijkt onder meer dat Alexis op Bali onbetamelijke dingen dingen deed met Leonardo DiCaprio, Harry Styles dumpte omdat het Engelse weer haar niet beviel en een wilde zomer beleefde waarin ze het met alle drie de Hanson-broers deed.

***

Achteraf bekeken is het niet zo moeilijk om de redenen voor het uitgestelde succes van Schitt’s Creek te zien. De minst tot de verbeelding sprekende is de betrokkenheid van Netflix. De streamingdienst waaraan vandaag niemand meer kan ontsnappen, zag in 2017 het potentieel, gooide een reddingsboei uit en bezorgde de sitcom een groter en hondstrouw Amerikaans publiek. De pandemie, die iedereen tegen wil en dank aan het scherm kluisterde, deed de rest.

De deal met Netflix (niet overal, in België bijvoorbeeld niet) opende perspectieven voor scenarist Dan Levy, die het scenario van Schitt’s Creek na de eerste twee seizoenen vrijwel alleen voor zijn rekening begon te nemen. Om meer onlinebetrokkenheid te bereiken schreef hij zijn dialogen nog meer met de meme- en gif-cultuur in het achterhoofd. Met succes. Zo ging de ‘Ew, David!’-meme – een vaak terugkerend, door Alexis geuit kreetje dat uitermate geschikt is bij elke vorm van verontwaardiging – eerst de States en dan de wereld rond. Eenzelfde fenomeen ontstond rond Moira’s onuitputtelijke pruikencollectie. Werd lustig gekopieerd en geparodieerd op TikTok: een fragment uit seizoen vijf waarin Alexis op een plompe elektrobeat een song zingt. Van dat nummer, A Little Bit Alexis, werd zelfs een volledige versie opgenomen, die evenzeer viraal ging. Ook celebrity’s deden hun duit in het zakje. Nicole Kidman was fan en liet dat uitgebreid blijken via Instagram, net zoals Mariah Carey en Jennifer Lawrence.

Ook nu het verhaal van de Roses volledig is afgerond, is de hype nog niet gaan liggen. Tickets voor ‘Up Close and Personal’, de door corona uitgestelde meet-and-greets met de cast, gaan voor niet minder dan 100 euro de deur uit.

En dan is er nog de belangrijkste troef die Schitt’s Creek op tafel legt: als sitcom is het een vaak vermakelijke, nooit enerverende en altijd warmhartige kijkervaring, een kleinood dat wat tijd vraagt om onder je huid te kruipen maar daar uiteindelijk een emotionele ravage aanricht. Zonder de kijker met Grote Boodschappen of zedenlesjes om de oren te slaan creëerden de Levy’s een microkosmos waarin mensen met vallen en opstaan aan hetzelfde zeel trekken, en niemand echt gemeen is voor een ander of zich opwindt over geaardheid, gender, afkomst of kleur. Daarmee is Schitt’s Creek weliswaar een utopie die niet verder af kon staan van de gepolariseerde maatschappij waarin we vandaag leven, maar dromen is niet verboden. In fictie al helemaal niet.