‘De schuld ergens op steken, dat doen we graag’

Paul Baeten is schrijver van romans en tv-reeksen – Twee zomers is momenteel te zien op Eén. Elke week bijt hij zich hier vast in maatschappij en popcultuur.

De schuld ergens op steken, dat doen we graag. Creatief zijn we wel niet. Vlamingen denken graag dat ze creatief zijn, omdat ze een avocado in huis hebben. Maar niks verandert. De Russen, de Chinezen, de boomers, de Marokkanen en de Walen. Ik denk dat we daarmee in Vlaanderen 98,5 procent van alle schuld wel over het politieke spectrum verdeeld hebben.

Nochtans is er al jaren een andere grote schuldige, namelijk ‘de polarisatie’. Weer iets dat we in Amerika hebben horen waaien om het onmiddellijk op onszelf te betrekken. Terwijl wij hier geen Fox en CNN hebben. Wij hebben VRT en VTM. Halverwege een programma moet je zappen omdat iemand de ene zender voor de andere ingeruild heeft.

Hoe dan ook: ‘omwille van de polarisatie…’ werd een van de meest gehoorde frasen van deze tijd. De reden van de polarisatie is ook al een cliché geworden: ah ja, de meningen liggen te ver uit elkaar.

Grappig, want ik denk dat er net een tekort is aan meningen. Ik denk ook dat meningen zelden extreem ver uit elkaar liggen wanneer je twee mensen samen zet. Het probleem is dat we tijd krijgen noch nemen om een mening te vormen.

We zijn gaandeweg het uitspreken van eigenbelang ook gaan verwarren met het hebben van een mening. Een mening is niet wat jou nu toevallig perfect uitkomt.

‘Dokters willen stijging erelonen voor dokters’ – geen mening.

‘Man die gisteravond auto inruilde voor een Kona wil vanochtend plots dat binnenring en E40 fietspad worden’ – geen mening.

‘Paul Baeten meent oprecht dat Rihanna alsnog met hem die baby kan opvoeden’ – geen mening.

Je eigen agenda pushen is niet hetzelfde als een mening hebben. Een mening is een synthese van een denkproces, hoe basic ook. Vind je de soep lekker? Ik proef. Concludeer: er mag iets meer zout in voor mij. Zie, dat is een mening. Een uiterst onbelangrijke mening, maar wel een mening. Het probleem is dat we vandaag veelal zeggen: Wat, heeft iemand ergens soep gemaakt? Wedden dat ze koud en zoutloos is? FUCK DIE MENS VAN DIE SOEP. FUCK SOEP IN HET ALGEMEEN! VAN SOEP WORD JE BLIND! BLIND ZIJN IS VOOR HOMO’S! GOD HAAT HOMO’S! WEG MET SOEP! WEG MET SOEP! STOP THE STEAL! STOP THE STEAL!

Hier is echter de tweede verwarring: die tussen het recht op een mening hebben en het recht op een eikel zijn.

Want spreek iemand aan op een ongefundeerde mening of een uitspraak waarmee je het niet eens bent, en je krijgt al snel ‘ik ben gewoon mezelf’. En waar komt dat ‘zichzelf zijn’ vaak op neer? Labelen. We definiëren onszelf door ons af te zetten tegen mensen die meestal niet eens echte mensen zijn, maar abstracte groepen: links, rechts, gen Z, het patriarchaat, zwart, bruin, wit, hoopvolle Anderlechtsupporters…

En ik snap dat want ik koester mijn boosheden tegen het systeem ook. Maar wat een verloren gelopen maatschappij is het waarin we elkaar rap rap veroordelen en categoriseren. Dit zouden de tijden moeten zijn waarin we rekening houden met elkaars normaal in de plaats van het gemiddelde normaal opgelegd te krijgen. Ik hoop dat dat onder alle zogezegde polarisatie gebeurt. Niet in kranten maar tussen mensen. Tot hier mijn mening.