De poëzie van een saaie piet of de waanzin van een drummer? Dit is er deze week op uw tv

Van Rowan Atkinson tot Maarten Vangramberen: dit is wat de nieuwe televisieweek brengt.

1. Paterson

Voor een dosis cool kun je altijd terecht bij Jim Jarmusch, de indieregisseur die zijn camera meestal op outsiders richt. In Paterson is dat een zwijgzame buschauffeur die in zijn vrije tijd prachtige haiku-achtige gedichten schrijft, genre If you ever left me/ I’d tear my heart out/ And never put it back.

Paterson (Adam Driver) woont samen met zijn vriendin Laura (Golshifteh Farahani) en hun Engelse buldog Marvin (goed voor de Palm Dog in Cannes) in een gezellig huis in een vervallen stadje in New Jersey. Dat heet toevallig ook Paterson, tevens de titel van een episch, nogal abstract gedicht van gewezen inwoner William Carlos Williams.

Elke dag verloopt voor Paterson volgens een vast stramien. Om twaalf na zes staat hij op. Hij ontbijt en trekt vervolgens met zijn metalen lunchbox naar zijn werk. Wanneer hij ’s avonds thuiskomt, laat hij zich verrassen door de cupcakes of een van de vele andere creaties van zijn door zwart-witte decoraties geobsedeerde vriendin. Hij eet, laat de hond uit, hangt de brievenbus recht, drinkt een biertje in zijn stamkroeg en gaat naar bed om de volgende morgen in dezelfde routine te vervallen.

Toch is het leven voor de stille dromer meer dan een herhalingsoefening. Elke dag schrijft hij in het geheim gedichten in zijn notitieboekje. Daarvoor laat hij zich inspireren door alledaagse dingen, van een doosje lucifers en de gesprekken van de passagiers die hij tijdens zijn busritten opvangt tot zijn favoriete plek, de plaatselijke waterval.

Stranger than Paradise, Mystery Train, Ghost Dog: The Way of the Samurai, Dead Man, Only Lovers Left Alive: Jarmusch vat zijn films doorgaans op als boeketten met episodische scènes, hier en daar versierd met stengeltjes gortdroge humor. Paterson vertrekt van hetzelfde principe, alleen brengt Jarmusch voortdurend amusante minimale variaties aan in de fotogenieke beelden die Frederick Elmes (Blue Velvet) maaktevan de terugkerende situaties in het leven van het hoofdpersonage. Zo ontstaat een contemplatief, geestig geobserveerd portret van een stad en zijn inwoners en van een dichter en zijn gedichten, waarvoor Jarmusch zich baseerde op het werk van New Yorker Ron Padgett.

Daarnaast is Paterson een mooie, lyrische liefdesfilm, een eerbetoon aan de nederige arbeider met de weinig afwisselende job en aan de schoonheid van het alledaagse en alles wat de scheppende kunstenaar kan inspireren.

In Paterson wordt poëzie film en film poëzie. Gelukkig zijn er kunstenaars als Jarmusch om dit soort atypische kronieken te verzinnen.

2. Rotten

Er zit viezigheid in ons voedsel – letterlijk en figuurlijk. Dat is de these die Rottenaanhangt. In deze docureeks leggen de makers van The Mind of a Chef de corruptie en verspilling in de voedingssector bloot, en gaan ze dieper in op de gevaren die onze dagelijkse eetgewoontes met zich meebrengen. Elke aflevering behandelt een andere case in de voedselonderwereld. Niet alleen de vlees-, vis- en zuivelindustrie krijgen ervang langs. Zo wordt een hele aflevering gewijd aan de corruptie in de lookindustrie en behandelt de eerste episode Honeygate, een fraudeschandaal bij de productie van honing. Na Rotten zijn twee dingen duidelijk: niemand heeft propere handen en voortaan zult u uw dagelijkse kost op een totaal andere manier bekijken.

3. Maigret in Montmartre

Zij die na weekends vol feestdissen nog eens verlangen naar een gewone televisieavond – het liefst zónder F.C. De Kampioenen – kunnen terecht bij onze Britse buren. Na de tv-filmsMaigret Sets a Trap,Maigret’s Dead ManenMaigret’s Night at the Crossroadskruipt Rowan Atkinson opnieuw in de huid van de wereldvermaarde Belgische speurder. Verwacht geen komische interpretatie van Jules Maigret à la Mister Bean of Blackadder, maar een ernstige Atkinson die het geesteskind van schrijver Georges Simenon tot in het kleinste detail respecteert. Deukhoed en pijp kunnen daarbij uiteraard niet ontbreken. InMaigret in Montmartreduikt de speurder in het Parijse clubleven. Een showgirl wordt gewurgd teruggevonden in haar appartement en de onervaren inspecteur La Pointe (Leo Staar) moet op zoek naar de dader. Wanneer blijkt dat een gravin op dezelfde manier werd vermoord, komt de hulp van Maigret als geroepen.

4. Whiplash

Met het zwierige La La Land maakte Damien Chazelle de musical opnieuw populair. Dat de regisseur iets met muziek heeft, kon je al opmaken uit zijn debuut, een virtuoze muziekfilm uit 2014 over de relatie tussen een getalenteerde jonge jazzdrummer (Miles Teller) en zijn sadistische leraar. De met een Oscar bekroonde J.K. Simmons is fenomenaal als de mentor annex drilsergeant die zijn studenten tot bloed en tranen dwingt in de zoektocht naar muzikale perfectie. En ook al is deze ‘Full Metal Jacket aan een New Yorks conservatorium’ meer een film over machtsmisbruik dan over jazz, de energieke cameravoering maakt de fysieke aspecten van het drummen heel tastbaar.

5. Modern Family, seizoen 9

Sorry, Thuis, maar Modern Family is en blijft het meest aannemelijke schoolvoorbeeld van het moderne gezin. In het negende seizoen gaat het geslacht Pritchett-Dunphy-Tucker op bootuitstap naar Lake Tahoe om er een zonsverduistering te bewonderen. Uiteraard ontaardt dat tripje algauw in chaos. Jay stelt zich vragen bij zijn eigen sterfelijkheid en hoe hij zal herinnerd worden, terwijl Phil en Claire proberen te bewijzen dat ze, nu hun kinderen het nest hebben verlaten, nog net zo jong en fris zijn als vroeger. Modern Family blijft na acht seizoenen, 188 afleveringen en flink wat Emmy’s toch vooral het comfortfood onder de comedy’s: het is een serie die op geen enkel vlak revolutionair is geweest – en in de laatste seizoenen meer pieken dan dalen heeft gekend – maar altijd aangenaam is gebleven. Dat is ook het geval in dit negende (en voorlaatste) seizoen.

6. Stijn Meuris Tirade 2.017

Vrijwel iedereen vindt Meuris leuk, maar Meuris vindt niet bepaald iedereen leuk. Met Tirade 2.017 raast de Limburgse alleskunner voor de tweede keer al schuimbekkend door het politieke jaar, en neemt hij in een monoloog van negentig minuten in snel tempo de vaak bizarre aanpak van onze volksvertegenwoordigers op de korrel.

Canvas registreerde de voorstelling in de Antwerpse Roma, en die is bijwijlen brutaal en confronterend. ‘Het is niet bepaald mijn stijl om ministers links en rechts met scheldwoorden te bejegenen – links dus nagenoeg even vaak als rechts’, liet de verontwaardigde Limburger zich onlangs in dit blad ontvallen. ‘But hey, wat verwacht je in een politiek landschap waarin de verkozenen zélf erin slagen om uitdrukkingen als ‘#opkuisen’ (Theo Francken), ‘superieur’ (Gwendolyn Rutten), ‘Bek houden!’ (Liesbeth Homans, mijn favoriete akela aller tijden)of ‘gutmensch’ (BDW) te hanteren?’

Noem het geen stand-upcomedy, cabaret of theater. Meuris heeft het liever over een satirische eindejaarsconference.

7. Before We Die

Hanna (Marie Richardson) is een toegewijde agent die haar vervroegde pensioen voelt naderen wanneer ze wordt overgeplaatst naar de afdeling economische misdrijven bij de Zweedse politie. Wanneer haar collega slash minnaar Sven op klaarlichte dag ontvoerd wordt, raakt ze echter verstrikt in een duistere onderwereld van rivaliserende motorbendes, corrupte agenten en Servische maffiosi. De situatie wordt extra persoonlijk wanneer Hanna’s zoon Christian (Adam Pålsson, bekend van The Bridge), die ze zélf in de gevangenis heeft gestopt wegens drugshandel, vrijkomt. Before We Die was een groot succes in thuisland Zweden en combineert de beste ingrediënten van de beproefde nordic-noirformule: een complex verhaal, een gelaagd hoofdpersonage en een verslavende mix van suspense en verrassende plotwendingen.

8. Green Gold

Biobrandstoffen gemaakt van soja, palmolie of houtafval: een vijftiental jaar geleden zette de Europese Commissie het licht op groen voor dergelijk spul om de CO2-uitstoot te verminderen en de klimaatverandering af te remmen. En wat blijkt? De keuze voor die biobrandstoffen van de eerste generatie heeft vooral geleid tot een ecologische en sociale catastrofe. In deze kritische documentaire laat Brusselaar Sergio Ghizzardi alle betrokken partijen aan het woord, van de machtige landbouwlobby tot vertegenwoordigers van de olie-industrie. Toch gaat Green Gold vooral over de gevolgen voor Indonesië, waar bossen plaats moeten ruimen voor palmolieplantages, en Argentinië, waar boeren land verliezen aan grote bedrijven die sojabonen willen telen.

9. Carol

De cinema van Todd Haynes is de laatste jaren gedrenkt in een nostalgie naar de Hollywoodglamour van de jaren vijftig (Far from Heaven, Mildred Pierce) of het tijdperk van de stille film (Wonderstruck, nu in de bioscoop). In deze prachtige Patricia Highsmith-verfilming neemt Haynes je mee naar het New York van de jaren vijftig voor een even chique als sensuele studie van de ontluikende liefde tussen verkoopster Therese Belivet (Rooney Mara) en Carol Aird (Cate Blanchett), een liefdevolle moeder die gevangen zit in een verstandshuwelijk. Carol werd in een recente poll van het British Film Institute verkozen als beste lgbt-film aller tijden.

10. Wereldrecord

Van de gouden dag van Usain Bolt in de eerste aflevering over de ietwat troebele glansprestatie van de Oost-Duitse discuswerper Jürgen Schult tot de perfect getrimde baard van Bradley Wiggins: zeven maandagen lang worden op Canvas iconische wereldrecords geanalyseerd en van voetnoten voorzien door sportanker Maarten Vangramberen. Alleen al met het enthousiasme waarmee hij over Wereldrecord praat, zet hij met sprekend gemak een beste jaarprestatie neer.

Maarten Vangramberen: Ik ben altijd al gefascineerd geweest door sport, wetenschap en cijfers. Als kind kende ik alle wereldrecords vanbuiten. En met de feestdagen kreeg ik elk jaar een abonnement op Eos cadeau. In Wereldrecordkomen al die dingen netjes samen.

Het gaat eerder om de records dan om de mens, dus?

Vangramberen: We gebruiken de records als kapstok om een wetenschappelijk verhaal te vertellen. Om een en ander tastbaar te maken, heb ik zelf verschillende tests gedaan. Ik ben een licentiaat lichamelijke opvoeding die nog altijd veel aan sport doet. De tests moeten het verschil aantonen tussen wat een doorsnee sportieve mens als ikzelf vermag en de buitenmenselijke prestaties die de recordhouders hebben neergezet.

Hoe minutieus worden zulke recordpogingen voorbereid?

Vangramberen: Dat hangt ervan af. Onze analyse van Bradley Wiggins’ werelduurrecord laat zien dat hij echt niets aan het toeval had overgelaten, van het materiaal en zijn positie op de fiets tot en met zijn baard. Maar toen Bolt in 2009 in Berlijn zijn wereldrecord op de 100 meter liep, had hij gewoon een perfecte dag. Het weer zat mee, zijn conditie was top en het publiek fantastisch: ook zo kun je buitenaardse prestaties neerzetten.

Van discuswerper Jurgen Schült wordt gezegd dat hij nóg minder dan Wiggins aan het toeval had overgelaten.

Vangramberen: Dat is een dopingrecord, absoluut. We hebben met hem gemaild, en hij zei dat hij niets liever zou hebben dan dat zijn record – het langst staande atletiekrecord bij de mannen – eindelijk gebroken wordt. Omdat er dan een last van zijn schouders zou vallen. En toch wilden we het erbij, want de wetenschap speelt bij discuswerpen een heel grote rol.

Waarom staan er geen vrouwen in het lijstje?

Vangramberen: We zijn uitgegaan van het fenomeen de mens en wat die zoal vermag. We wilden het hoogste, het snelste, het verste, en dan kwamen we iedere keer bij mannen uit. Dat is gewoon een gevolg van hun lichaamsbouw. Maar wie weet, voor een tweede seizoen?

We geven het thuis door. Kun je na analyse van die zeven wereldrecords zeggen wat volgens jou het strafste is?

Vangramberen: Een lastige vraag, maar ik ga voor Dennis Kimetto op de marathon. Ik heb hem voor het programma zo lang mogelijk proberen bij te houden tijdens een wedstrijd. Na 920 meter zat mijn hartslag op het maximum en waren mijn spieren helemaal verzuurd. Voor mij was dat bijna sprinten, maar Kimetto heeft daarna nog 41 kilometer datzelfde tempo aangehouden. Onvoorstelbaar.