De grote finale van ‘Stranger Things’: ‘We zijn klaar met de eighties’

Het is het begin van het einde voor Stranger Things. Maar voor Eleven en co. nog één keer afzakken naar The Upside Down, praten we met de bedenkers, de Duffer Brothers, over het grootste tv-fenomeen uit de recente geschiedenis. ‘We wilden iets maken voor en over outsiders.’

We schrijven het jaar 2016. Netflix is sinds een kleine twee jaar beschikbaar in België, maar niemand heeft een abonnement. Als je een serie wil zien, moet je op bezoek bij de enkelingen die hun tijd vooruit zijn. Je neemt een fles wijn mee, want met een beetje geluk kun je mee aanschuiven voor een Hello Fresh-maaltijd. Een zelfbouwdoos voor de avondmaaltijd op de stoep! Dat hebben die lui ook al, want tijd voor boodschappen is er met dat abonnement natuurlijk niet meer.

In de nationale pers wordt die eerste jaren weinig aandacht besteed aan Netflix, maar in het najaar van ’16 gonst het van de geruchten over een reeks die je moet gezien hebben. Een donker juweel dat doet denken aan al je favoriete eightiesfilms: de BMX’en uit E.T., een groepje jonge vrienden zoals in Stand by Me. Het nekhaar, de beenverwarmers en de synthklanken tekenen present. Met Winona Ryder speelt er zelfs een vergeten ster van toen mee.

Negen jaar later is Stranger Things, net als Netflix, een wereldwijd fenomeen. De avonturen van Eleven, Mike Wheeler, Hopper en Joyce Byers, die in Hawkins, Indiana, de strijd met Het Kwaad aangaan, werd in miljoenen huiskamers miljarden uren gestreamd. Nooit werd een reeks in al haar aspecten zo grondig becommentarieerd op het internet. Stranger Things heeft de macht om oude hits opnieuw te lanceren – hallo, Kate Bush – en acteurs uit de vergeetput te vissen. De jonge castleden zijn wereldsterren geworden, met Millie Bobby Brown (Eleven) op kop. Het gestrande huwelijk van acteur David Harbour (Hopper) en zijn vrouw Lilly Allen is wereldnieuws en Matt en Ross Duffer, de tweelingbroers die de reeks bedacht hebben, zijn zowat de meest gegeerde tv-makers ter wereld. Kort voor de release van dit allerlaatste seizoen tekenden ze een exclusief contract met Netflix-concurrent Paramount Skydance, voor een bedrag dat we niet eens wíllen kennen. Wanneer hadden zij voor het eerst door dat hun reeks een fenomeen was?

Matt Duffer: De reeks was geen hit van het ene moment op het andere, maar het ging naar mijn gevoel wel redelijk snel. Er dook een muurschildering op van Barb (gespeeld door Shannon Purser in het eerste seizoen, nvdr.), we kwamen op Saturday Night Live… Het voelde algauw surrealistisch aan.

Ross Duffer: Ik herinner me dat onze producer-regisseur Shawn Levy ons belde. Hij was toen al een veteraan in de branche, en hij zei: ‘Wat jullie nu meemaken, is niet normaal, jongens. Neem het goed in je op en geniet ervan zolang het duurt.’ Dat hebben we gedaan.

Hoeveel seizoenen hadden jullie toen in gedachten?

Ross Duffer: Eén. We waren in shock omdat we überhaupt een tv-reeks hadden en dat Netflix die wilde uitzenden. Er waren alleen wat ruwe ideeën voor een mogelijk vervolg, bijvoorbeeld voor een kwaadaardige entiteit die achter de gebeurtenissen in The Upside Down zat. Maar het was pas toen we groen licht kregen voor een tweede seizoen dat we aan een groter verhaal begonnen te denken.

Dat grotere verhaal nam al snel epische proporties aan. Stranger Things groeide mee met de omvang van zijn publiek: de vreemde hybride van coming of age, horror en popcultuur uit het eerste en tweede seizoen vervelde tot een blockbusterreeks die het Marvel Cinematic Universe vanop het kleine scherm naar de kroon stak. Elk seizoen werd grootser en spectaculairder dan het vorige, en in de vierde jaargang kreeg de reeks met Vecna een tastbare booswicht voor de eeuwigheid. Maar het warm kloppende hart bleef intact: Stranger Things draait nog altijd rond een groepje onpopulaire tieners die samen opgroeien en elkaar door dik en dun steunen.

Matt Duffer: We wilden iets maken voor en over mensen die zich anders voelden, outsiders. Ze trachten stuk voor stuk om ergens bij te horen. Dat is iets wat wij voelden toen we opgroeiden en waar zo veel jonge mensen doorheen moeten. Het mooiste voor mij is dat een jongere op ons afstapt en zegt dat de serie hem of haar op een of andere manier heeft geholpen.

De reeks heeft sinds het begin ook punten gescoord voor haar inclusiviteit. De kroon op het werk is ongetwijfeld de coming-out van Will Beyers in dit laatste seizoen…

Ross Duffer: (grijnst) Om dat te weten te komen, zul je moeten kijken. Ik kan wel zeggen dat hij in dit seizoen weer centraal komt te staan. Niet alleen in zijn relatie tot Vecna en de plot, maar ook wat betreft zijn reis als personage. En die twee zaken zijn op veel manieren met elkaar verbonden.

Ik noteer dat als een ja. Will zat in het eerste seizoen gevangen in The Upside Down, een plek die de wereld sindsdien tot in de kleinste hoekjes verkend heeft. Eens en voor altijd: is het een metafoor voor allerlei dingen die onze wereld bedreigen?

Matt Duffer: Het is fascinerend om alle theorieën op het internet te lezen. Voor ons ging het vooral om de glitter van de eighties en de schone schijn van suburbia. De manier waarop we onszelf aan de buitenwereld presenteren alsof alles dik in orde is. We zagen The Upside Down als iets wat zich onder dat oppervlak bevindt, iets wat veel donkerder en beangstigender is maar waarmee je niettemin de confrontatie moet aangaan.

Ross Duffer: Als je probeert je ervoor te verstoppen, komt het naar je toe.

De Duffer Brothers waren 32 toen de reeks in première ging. Ze hadden samen één film gemaakt en vier afleveringen geschreven van de intussen vergeten sciencefictionreeks Wayward Pines, met Matt Dillon – nog zo’n eighties-icoon – in de hoofdrol. De echte sterren van Stranger Things waren nog veel minder voorbereid op het succes: een roedel kinderen – bijeengebracht door een geniale casting director – die het afgelopen decennium voor het oog van de hele wereld opgroeiden.

Ross Duffer: En niet te vergeten: voor het alziende oog van het internet. De kindsterren uit de jaren tachtig en negentig moesten op hun hoede zijn voor de pers, maar zij werden nog niet gekweld door de sociale media. Het voordeel was dan weer dat het een grote groep was, ze konden er samen doorheen. Ze gingen elk op hun manier met de roem om, maar ze hielden doorheen het hele proces elkaars hand vast. Ze zijn allemaal heel close, tot op vandaag.

Bizar dat er nog zo weinig schandalen uitgebarsten zijn: geen drank, geen drugs, geen divagedrag.

Matt Duffer: Heel verwonderlijk. Ze zijn stuk voor stuk vriendelijk, met beide benen op de grond, mensen zonder al te veel ego. Ik denk dat ze daarvoor hun familie heel dankbaar mogen zijn. Ze hebben allemaal geweldige ouders.

En nonkels.

Ross Duffer: Ik denk van mezelf graag dat we daar net iets te jong voor zijn. Wij waren prille dertigers toen we aan de reeks begonnen. Dat maakt van ons broers die een pak ouder zijn. We zijn wel heel beschermend.

Matt Duffer: En heel erg trots.

De finale speelt zich vier jaar na de gebeurtenissen van het eerste seizoen af. In werkelijkheid zijn we negen jaar verder, de acteurs zijn intussen twintigers. Mag ik het gek vinden om ze nog met een boekentas door de schoolgangen te zien lopen?

Ross Duffer: Dat wordt online nogal opgeblazen, vind ik. Door corona en de scenaristenstaking hebben we ongeveer anderhalf jaar verloren. Er is een shot waarin Sadie (Sink, Max in de reeks, nvdr.) in de kelder van de Wheelers zit. In het volgende shot komt ze buiten en er zat een jaar tussen die twee beelden, maar niemand had het gezien. Als je van heel dichtbij kijkt, zie je misschien dat ze wat babyvet kwijt is. (lacht)

Met de grote finale in aantocht zijn we benieuwd wat er hierna met de sterren uit Stranger Things zal gebeuren. Millie Bobby Brown is zowat het bekendste gezicht van haar generatie, en ook met de carrière van Sadie Sink lijkt het helemaal goed te komen. Finn Wolfhard (Mike Wheeler) wil regisseur worden en wij bidden dat Gaten Matarazzo (Dustin Henderson) een grote carrière tegemoet gaat. Hij is tussen twee haakjes geweldig in het begin van dit seizoen.

En wat met David Harbour? Nadat Lily Allen hun relationele strapatsen breed uitsmeerde op haar nieuwe album, was er het nieuws dat Millie Bobby Brown een klacht tegen hem had ingediend voor pesten op het werk. Een vreemd verhaal: een artikel uit de Britse tabloid The Daily Mail, toch niet bepaald een toonbeeld van betrouwbaarheid, werd door elk mediakanaal tussen Noord- en Zuidpool zonder veel scepsis overgenomen, want een ontrouwe echtgenoot zal ook wel een eikel zijn op de set. Een week later stonden de twee hand in hand op de rode loper.

Interessanter zijn de verhalen van de eightiessterren die de afgelopen jaren dankzij de Duffers een comeback hebben gemaakt. In de eerste plaats natuurlijk Winona Ryder, die al vijf seizoenen lang bewijst dat haar jarenlange afwezigheid een grote vergissing was. Maar ook bijvoorbeeld Sean Astin uit The Goonies en The Lord of the Rings en Robert Englund, de enige echte Freddy Krueger uit A Nightmare on Elm Street, droegen bij aan de magie van de show. Dit seizoen neemt afscheid in schoonheid met Linda Hamilton: Sarah Connor uit de Terminator-franchise duikt op als Dr. Kay, een bikkelharde militair die jacht maakt op Eleven.

Matt Duffer: Dat we een paar van onze jeugdhelden konden terugbrengen in de mainstream popcultuur, was een van de leukste aspecten van dit hele verhaal. Iedereen die we vroegen, zei ja. Robert Englund stuurde ons zelf een tape, omdat hij per se deel wilde uitmaken van de show. Kun je je dat voorstellen?

Het laatste seizoen betekent ook dat er een allerlaatste scène moet komen, en de wetenschap dat de hele wereld daar kritisch naar zal kijken. Zorgde dat voor druk?

Matt Duffer: We zijn er wel even mee bezig geweest. Al hielp het dat we de afgelopen zes, zeven jaar al wisten waar we precies naartoe wilden. Dat gaf ons een mikpunt.

Ross Duffer: De slotscène zit volgens ons goed. We hebben er vertrouwen in, al weet je natuurlijk nooit hoe de fans zullen reageren. We hebben veel gepraat over slotscènes waarvan we vonden dat ze heel goed werkten: Six Feet Under, Friday Night Lights, Breaking Bad. Geen van die series probeerde te hard. Ze zijn verrassend, maar er is ook een soort vanzelfsprekendheid. Dat hebben wij ook geprobeerd.

Wat komt er na de finale? Jullie hebben een deal met Paramount getekend, terwijl het bedrijf het niet zo goed doet. Hoe groot is de druk om daar met een even grote hit voor de dag te komen?

Ross Duffer: Eerlijk gezegd denken we daar op dit moment niet veel aan, omdat we nog volledig ondergedompeld zijn in Stranger Things. Het is een nieuw verhaal dat pas in april of mei van start gaat, en Ross en ik zijn sowieso niet de beste multitaskers.

Matt Duffer: We maken verhalen die wij willen zien en proberen niet te veel te denken aan wat werkt en wat niet. Toen we met ons idee voor Stranger Things afkwamen, was de setting in de eighties voor de meeste studio’s een probleem. En kijk nu eens. Ik denk niet dat je een hit kunt fabriceren, laat staan een fenomeen.

Misschien is het tijd om over te stappen naar de nineties?

Ross Duffer: (lacht) Dat weet ik nog zo niet. De nineties zijn behoorlijk populair op dit moment, wat het net iets minder interessant maakt. Maar ik kan je wel één ding beloven: we zijn helemaal klaar met de eighties.