Ex on the Beach: Double Dutch is niet alleen het extreemste realityprogramma van de Lage Landen, jaar na jaar begint het in al z’n platheid ook steeds meer als een anomalie in een veranderende wereld te voelen.
Dit weekend is het eindelijk weer zo ver. Dan begint het achtste seizoen van wat naar mijn mening het meest fascinerende programma van de Benelux is.
Ik heb het over Ex on the Beach: Double Dutch.
Bovenstaande zeg ik zonder een greintje ironie. Geen enkel ander programma doet mijn mond vaker openvallen. Ik behoor tot een generatie die de klassieke televisie steeds vaker de rug toedraait, en Ex on the Beach is zowat de enige uitzondering waarvoor ik wekelijks tijd inplan. Tijdens de lockdowns spraken mijn vrienden en ik via Discord af om allemaal thuis tegelijk de aflevering te starten en vanop afstand de show te becommentariëren. Elke nieuwe aflevering was een evenement.
Reality op steroïden
Even een samenvatting voor wie het concept niet kent. Ex on the Beach begint met acht singles, vier mannen en vier vrouwen, die samen in een villa op een tropische locatie worden gestoken. Daar hebben ze weinig anders te doen dan zuipen en feesten, met alle te verwachten gevolgen. De twist: met de regelmaat van de klok spoelen er exen van de deelnemers aan, die vervolgens deel van de groep worden en meestal voor een hoop ruzie zorgen.
Een beschrijving in woorden doet de show echter geen eer aan. Ex on the Beach: Double Dutch is realitytelevisie op steroïden. Als u Temptation Island al heftig vond, bent u hier niet klaar voor. Reeds de eerste avond duiken er al stelletjes samen de slaapkamer in. Elke aflevering vliegen er mensen elkaar wel de haren in, en het is al gebeurd dat iemand met een strijkijzer belaagd werd. Er gaat geen seizoen voorbij zonder dat er iemands koffer in het zwembad belandt, en bij de echte pechvogels wordt hun valies tot toilet gepromoveerd.
Veranderend realitylandschap
Maar de échte reden waarom Ex on the Beach zo tot de verbeelding spreekt, is hoe onvoorstelbaar plat het allemaal is. En hoe langer het programma blijft lopen, hoe meer het aanvoelt als een anomalie in een veranderend realitylandschap. Tegenwoordig zijn er meer realityprogramma’s waarin huizen gemaakt of verkocht worden, dan dat er relaties op de proef worden gesteld. Big Brother maakte van saaiheid een handelsmerk. De deelnemers van Love Island krijgen op voorhand een waslijst aan gedragsregels opgelegd. Zelfs Temptation Island probeert met een nieuwe ‘love er leave’-formule te benadrukken dat het nu echt wel om liefde gaat, en niet om platte lust.
En dan heb je Ex on the Beach: Double Dutch. Eerder deze week plaatste MTV een video op Youtube om de nieuwe deelnemers voor te stellen. Die droeg de klinkende titel: “Ik word de NIEUWE SPERMABANK van DE VILLA”. De allereerste woorden die we een van de nieuwe singles horen zeggen zijn: ‘Waar ik echt wild van word is een vrouw met een dikke kont en dikke tieten, mooie tattoo’s,… Ja, het innerlijk interesseert me natuurlijk geen reet, want dat is niet te neuken.’ De andere jongemannen pakken het metaforischer aan. Zo gaat Tcheutche er prat op dat hij vrouwen meteen in de categorieën ‘hoofdgerecht’ en ‘snack’ kan onderverdelen en meldt Nick dat ‘tieten er ook wel moeten aanzitten, niet zoals een surfplank’. Zo zal het er heel het seizoen aan toegaan. Tussen de mannen heerst een soort hanengevecht om vrouwen op de meest creatieve manier tot hun rondingen te reduceren.
De manier waarop de vrouwen zichzelf omschrijven, is even frappant. ‘Als mensen naar mij kijken, is het eerste wat ze denken dat ik een heel arrogant persoon ben. Dat is ook gewoon echt zo,’ krijgen we te horen van Jennifer, die niet kan beloven dat haar ‘loco kantje’ niet naar boven zal komen. ‘Sommige mensen hebben zuurstof nodig, eten nodig, maar ik kies gewoon voor drama,’ laat Jennifer dan weer weten. Deze mensen vertrekken niet op een leuke vakantie die jammer genoeg in het water valt, maar beslissen aan de start al dat er gevochten zal worden. De vrouwen lijken daarbij gretig in te spelen op het stereotype beeld van de ‘psycho’, zoals de deelnemers het altijd noemen. Op z’n Engels uitgesproken, maar wel met een harde P.
David Attenborough
Ja, ik heb me al vaak afgevraagd waarom ik deze oppervlakkige, mensonterende bagger zo religieus kijk.
Ik ben alvast niet de enige. Kijkcijfers in Nederland wijzen uit dat ongeveer de helft van de Temptation Island-kijkers hoogopgeleid is. ‘Het is misschien soms wel een beetje alsof je naar een natuurshow van David Attenborough zit te kijken. Ik denk dat veel mensen er ook gewoon heel erg om kunnen lachen,’ filosofeerde programmamaker Jort Kelder er destijds over in de Nederlandse krant AD. In mijn eigen omgeving zie ik ook steeds meer mensen Ex on the Beach ontdekken. Waar ik tijdens de eerste seizoenen nog als enige keek omdat ik dit soort troep bewust opzoek, hoor ik elk jaar meer kennissen vertellen hoe hilarisch ze de show vinden.
Ex on the Beach: Double Dutch speelt hier als programma ook gretig op in. Qua montage, vol enerverende rode flitsen en botsautobeats, is het programma specifiek ontworpen om top te doen voelen. De bijhorende voice-over gaat zelf regelmatig spotten met de deelnemers. En de programmamakers doen niets liever dan mensen die in ruzie liggen te verplichten om met elkaar op date te gaan, of om de grootste luxebeesten in sjofele tentjes te doen overnachten. Het programma is een reliek uit de tijd van de uitlachtelevisie en probeert dat absoluut niet weg te steken.
Dat spanningsveld reikt ondertussen al tot in de theaterwereld. Zo stak Het Nederlandse toneelgezelschap De Warme Winkel de voorstelling Een Oprechte Ode aan de Ironie in elkaar. Op het podium troffen we niet enkel toneelacteurs, maar ook figuren als Lesley Versprille die bekendheid vergaarden als deelnemers van Ex on the Beach.
Existentiële crisis on the beach
Voor mij en vele anderen zijn realityprogramma’s een guilty pleasure, met Ex on the Beach als heilige graal. Toch betekent ‘guilty’ in dit geval niet (alleen) dat het van slechte smaak getuigt. Ondanks mijn plezier roept de show namelijk enkele vragen op bij mezelf.
Eerst en vooral: in welke mate krijg ik een correct beeld van de deelnemers? Oké, die platte, denigrerende uitspraken komen duidelijk uit hun eigen mond, maar worden ze daarbij niet enorm hard gestuurd door de programmamakers? En worden er niet enorm veel beelden uit hun context geknipt? Weten deze mensen eigenlijk wel waar ze aan beginnen, en hoe ze overkomen op beeld? Na zeven seizoenen zou je verwachten van wel, maar het lijkt haast onvoorstelbaar dat iemand zichzelf dan nog vrijwillig wil opgeven om mikpunt van spot te worden. En wat is er erger: dat deze mensen achter de schermen gemanipuleerd worden om hun lelijkste kanten te laten zien, of dat ze elkaar oprecht als niet meer dan stukken vlees zien?
Daarmee samenhangend: ben ik een elitaire klootzak? In het dagelijkse leven die ik mijn best om geen voorbarige oordelen te vellen over mijn medemens. Wanneer ik zeg dat ik naar Ex on the Beach kijk ‘om antropologische redenen’, lijk ik mezelf daarin nogal tegen te spreken. Zelfs als deze mensen zich exact gedragen zoals ze in het echte leven ook zijn, wie ben ik om vanuit mijn zetel te wijzen en te lachen of een licht-ironiserend artikel te schrijven? Misschien leven zij wel hun beste leven en ben ik de dombo omdat ik dit soort programma’s overanalyseer en daar moeilijke gevoelens bij krijg.
Maar de belangrijkste vraag is of ik geen deel van een groter probleem ben door dit programma te steunen. Ja, ik mag dan wel met een ironische blik kijken, maar die nuance zie je niet in de kijkcijfers. En waar de objectiverende uitspraken voor mij zo grotesk en karikaturaal zijn dat ik erom moet lachen, zijn er misschien andere kijkers die het Ex on the Beach-wereldbeeld minder goed kunnen relativeren. De meeste realitysterren krijgen er na deelname duizenden volgers op sociale media bij en weten een bescheiden influencercarrière uit te bouwen. Dat ze hun publiek bepaalde producten aansmeren, tot daar aan toe, maar ik zou niet willen dat ze ook de manier waarop jongeren naar zichzelf kijken beïnvloeden.
Ik durf sterk te betwijfelen dat de programmamakers al deze gruwelijke met opzet bij me oproepen. Toch kan ik in het dagelijkse leven niet stoppen met mijn luchtige vermaak door een kritische bril te bekijken en me af te vragen of het allemaal wel zo onschuldig is. Gelukkig kan ik zondagavond weer in mijn zetel ploffen en MTV opzetten om mezelf even af te leiden van deze existentiële crisis.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
