Bart Cannaerts keert terug naar het podium: ‘Ja, ik heb een exhibitionistische periode gehad’

‘De omgekeerde Youp van ’t Hek’ noemde Bart Peeters de comedian en tv-maker ooit. En daar valt veel voor te zeggen. Na zes jaar theaterstilte is Bart Cannaerts, Vlaanderens eenmansleger tegen verzuring en cynisme, terug met zijn vierde zaalshow We moeten nog eens afspreken. ‘Doe jij maar een leuk liedje op de ukelele, Bart.’

‘Klein. Cosy. De sfeer van een bruine kroeg. Meer moet dat niet zijn’, zegt hij terwijl hij vanuit de zaal naar het podium wijst. ‘Want waar trek je anders heen om bij te praten met maten die je zo lang niet meer hebt gezien?’

In het cultureel centrum van Mortsel legt Bart Cannaerts de laatste hand aan het decor voor zijn vierde voorstelling We moeten nog eens afspreken, die zes jaar na Wanneer gaan we nog eens bowlen? in première gaat.

Bart Cannaerts is niet de meest punctuele vriend, nee. Maar hij heeft wel een aardig excuus.

Sinds de comedian, tv-maker en panelshowcertitude vijf jaar geleden mee in het Panenka-bad dook, werkte hij samen met Tom Lenaerts eerst Kalmte kan u redden uit, bedacht daarna met Switch in zijn eentje een hoogst aardige zomerquiz en zette hij kijkcijferkanon Taboe op de rails. Tussendoor werd hij ook nog eens vader van een dochter, een gebeurtenis die tevens de rode draad vormt door We moeten nog eens afspreken. ‘Al heb ik het vooral over wat het vaderschap met mij doet. Ik heb me lang afgevraagd of ik wel die richting uit moest met de show – ik ben niet de eerste, hè – maar dat is nu eenmaal het significantste wat me in de laatste jaren overkomen is.’

***

‘Allez, gast. Ik heb dat één keer gedaan! Wil je niet liever over het vaderschap praten? Of over televisie?’

‘Ik denk dat we het toch even over Pluis moeten hebben, Bart.’

‘Eén keer heb ik ‘hem’ – Pluis dus – bovengehaald toen de spot uitviel in een cc en ik in volstrekte duisternis verder moest spelen met een zaklamp op mijn kop. Ik heb dat aan het einde even benoemd, zonder dat iemand hem echt gezien heeft, meer was het niet. (lacht) Oké, en dáárna heb ik dat nog een paar keer herhaald in comedycafé The Joker. Er is zo stilaan een uit de hand gelopen legende rond ontstaan, en plots hengelt Knack ook naar Pluis. (lacht)

Het uitgelezen moment om het hele Pluisnarratief weer in eigen hand te nemen, zou je denken.

Bart Cannaerts: Kunstenaars werken nu eenmaal in verschillende periodes, en ik heb een exhibitionistische periode gehad, ja. Een heel korte periode, en binnen de muren van The Joker. Je moet daar zuinig op zijn, of het verliest zijn kracht.

Dus die keer toen je naar verluidt met compagnon de route Tom Baetens door de gangen van je toenmalige werkgever D&D Productions banjerde…

Cannaerts: Met enkel kaplaarzen aan, op Toms eerste werkdag? (lacht) Fuck, dat is ook gebeurd. Wel nooit harder gelachen in mijn leven dan toen. Maar nu heb je wel alles opgeso…

Ook bij productiehuis Shelter belandde Pluis weleens onverwacht in de nek van een druk tikkende collega. Hoe vaak moet jij anno 2019 op de koffie bij de hr?

Cannaerts:(schatert) Voor alle duidelijkheid: ik maakte er een punt van om dat enkel in exclusief mannelijke groepen te doen. Bij Panenka begin ik er dus niet aan. Maar onder mannen is dat gewoon heel geestig, en ik kan me daar echt niet voor schamen. Echt niet. Ik ben een comedian: ik vind het gewoon heel leuk om mensen te laten lachen en tja, daar zijn nu eenmaal meerdere methodes voor. Ik wil dat mensen lachen met mij, koste wat het kost. Maar kunnen we bij deze afspreken dat dit de eerste en de laatste keer is dat Pluis in de pers verschijnt? (lacht)

Terug naar de show: voor de try-out zag ik je iedereen hoogstpersoonlijk begroeten. Een ingeving van het moment, of plan je dat in de Arenberg ook te doen?

Cannaerts:Ik hou wel van de informele sfeer die je zo meteen creëert. Op papier leek me dat een goed idee – weg met die vierde wand – maar voorlopig blijkt het heel moeilijk om dat op een natuurlijke manier te doen, om het niet te spélen en in een soort joviale Luc Appermont te veranderen. ‘Welkom allemaal! Welkom!’ Eén avond heb ik ook gewoon tickets gescand, wat beter werkte: ik voelde me nog steeds een trol, maar ik had tenminste iets omhanden.

Ik had ook durven zweren dat ik je na afloop wat in de schaduwen rond de uitgang zag sluipen.

Cannaerts: Dat was eerder toevallig, maar toen ik daar toch stond, probeerde ik toch even wat reacties op te vangen. Een paar minuten maar, want dat voelde heel snel heel voos aan. Maar het is wel de enige manier om feedback van het publiek te krijgen: als je in je show zegt dat je niet met kritiek om kunt, zijn mensen nu eenmaal niet geneigd om achteraf hun mening te geven. (lacht) Complimenten lach ik nog steeds weg, en negatieve opmerkingen geloof ik in eerste instantie allemaal: ‘Godverdomme, ja Bart, je hebt gefaald.’ Blijft een werkpuntje.

Op een paar benefieten na had je zes jaar amper op een podium gestaan. Moest je weer warmdraaien?

Cannaerts: Ik was minder roestig dan verwacht. Al ben ik wel gestart met tien minuten nieuw materiaal en – puur uit schrik – twintig minuten oude shit, shit die ik weliswaar al lang vergeten was, dus moest ik plots mijn eigen dvd opnieuw bekijken. (grinnikt) Om vervolgens een paar keer luidop te lachen met mijn eigen moppen. Mijn lief kwam echt kijken: ‘Méén je dat nu?’ Zeer gênant maar wel een interessante test: ik heb me altijd afgevraagd of ik fan zou zijn van mezelf. Blijkbaar toch wel. (lacht)

Doorgaans moffel je ergens onder de eerste laag een bescheiden filosofische rode draad in je shows. Die lijk je in We moeten nog eens afspreken achterwege te laten. Of zit die deze keer echt goed verstopt?

Cannaerts: In Wanneer gaan we nog eens bowlen? was dat de nutteloosheid van het bestaan en hoe daar welgemutst mee om te gaan. Ik tel tot tien ging dan weer over hoe we goed in het hier en nu moeten proberen te leven.

Ganz Tolle.

Cannaerts: Ja, Eckhart, ja. (als in Eckhart Tolle, de Duitse meester van de potjeswijsheid, nvdr.) Zelfs al lag het er nooit vingerdik op, toch merk ik dat ik stilaan klaar ben met dat soort boodschappen en ze ondertussen ook alweer in vraag stel. Gedaan dus met de huis-tuin-en-keukenfilosofietjes. Deze show is persoonlijker en een ode aan mijn dochter waarmee ik gewoon anderhalf uur wil entertainen en een beetje ontroeren. Enfin, dat laatste was nooit de bedoeling, maar de show weekt blijkbaar meer los dan mijn vorige shows. Als het vaderschap al iets veranderd heeft, dan wel dat ik blijkbaar wat gevoeliger ben geworden.

Zijn er bits waaraan je verknocht bent, maar die je toch niet helemaal juist kreeg?

Cannaerts: Hoe ik lezen maar stoem vind. (lacht) Wat een heel geestige zin is om uit te spreken in een cultureel centrum, want je bent in één keer de hele zaal kwijt. Soms werkte het, meestal niet. (denkt na) Ergernissen vallen het best bij het publiek als ik het op zijn minst een beetje meen. Als ik bijvoorbeeld stel dat ik niks heb met grote, verre reizen, dan zit daar veel waarheid in. Ik vind oprecht dat er weinig kan tippen aan een vakantie aan de Belgische kust. ‘We zijn net drie weken naar Afrika getrokken, Bart. Je gaat toch twee keer nadenken als je de miserie daar ziet.’ Nee, sorry. Weet je wat het is? Ik geloof foto’s. (lacht) Ik wéét dat de Taj Mahal een indrukwekkend bouwwerk is, zonder dat ik er ooit geweest ben. Er zitten meer frustraties dan ooit in de show, maar dan wel over zaken waar het publiek van denkt: ‘Allez, daar moet je je toch niet zo over opwinden?’ Wat ik dan weer grappig vind. Ik draai de dingen graag om. Net zoals ik in discussies ook graag de ‘andere’ kant kies, al was het maar om de boel gaande te houden. En omdat het een interessante oefening is, om meningen te vertolken die mij eigenlijk vreemd zijn.

Aan wat denk je dan bijvoorbeeld?

Cannaerts: Tijdens de kleine try-outtour die Michael Van Peel, Alex Agnew en ik samen hebben gedaan, praatte ik met Michael over privacy, camera’s en vingerafdrukken op je identiteitskaart – een van zijn stokpaardjes, en ook iets waar hij zelf heel hard over waakt. Dan vind ik het interessant om de ‘maar ik heb toch niks te verbergen’-kerel te spelen om de discussie gaande te houden. En vooral om Michael helemaal uit te horen omdat ik er zelf te weinig van weet. Om dan de dag erop een paar maten onder tafel te praten met zijn argumenten. (lacht)

In Agnews WttAA-podcast liet je je deze zomer ongegeneerd hoopvol uit over de toekomst van klassieke, lineaire tv. Was dat ook om de discussie gaande te houden?

Cannaerts: Nee. Als het erop aankomt, ben ik blijkbaar een tv-conservatief.

Zelfs Lenaerts, niet bepaald een onheilsprofeet, bedacht zich vorig jaar in Knack Focus dat hij vandaag niet in een klassieke zender zou investeren, tenzij hij die kan afschrijven op vijftien jaar.

Cannaerts: Misschien ben ik er wat harder ingevlogen omdat Alex en zijn compagnon Andries Beckers wel heel sterk in die onlinebubbel zitten. Maar tegelijk herinner ik me nog hoe een voormalige VTM-programmadirecteur in 2009 grinnikend een serieuze studie uit 2004 bovenhaalde die zei dat ‘niemand in 2009 nog tv zou kijken’. Het is al bijna twintig jaar cool om te roepen dat tv kapot zal gaan, maar gisteren keken dus wel 1,2 miljoen mensen naar Thuis en 800.000 mensen naar Familie. Op hetzelfde moment. Dat zijn twee miljoen mensen die tegelijk aan het kijken zijn, hè. Terwijl ze op YouTube na een half jaar twintigduizend kijkers hebben. En het enige dat je van die twintigduizend weet, is, dat ze minstens drie seconden gekeken hebben. Dan mogen tv-makers nog altijd iets hoger van de toren blazen, toch?

Mensen zullen voor de tv blijven kruipen en kijken naar wat er op dat moment speelt. Omdat het makkelijk is en omdat de keuzestress van pakweg Netflix ook niet altijd even fijn is. Ik geloof echt dat niks het kan winnen van tv, de makkelijkste vorm van entertainment.

Je hebt het dan grofweg over de dertigplussers, toch?

Cannaerts:(theatraal gesticulerend) ‘O, mijn kinderen! Mijn kinderen zijn achttien en kijken echt géén tv meer.’ Achttienjarigen hebben nooit tv gekeken. Ik ook niet. Ik zat op kot, had scouts en baskettraining… Pubers zijn nu eenmaal met andere dingen bezig, maar onder de vijftien kijken ze net zo goed naar The Voice, De mol of Ketnet.

Je lijkt kritischer voor je eigen tv-werk dan voor je comedy, of zie ik dat verkeerd? In de conceptiefase van Kalmte kan u redden was jij diegene die al eens een voorgestelde ronde torpedeerde omdat die twintig jaar geleden in pakweg Kazachstan ook al eens gedaan was. Nieuw comedymateriaal schrijf je dan weer rustig in het uur voor een try-out.

Cannaerts: De druk is gewoon groter bij Panenka: als ik daar mijn werk niet goed doe, kan ik een hele ploeg in de problemen brengen. Bovendien moet je met veel meer meningen rekening houden, terwijl ik met We moeten nog eens afspreken gewoon mijn zin doe. De lat ligt er óók hoog, maar ondertussen weet ik dat dat altijd wel in orde komt.

Maar inderdaad, ik ben díé lul bij Panenka, die heel vervelende luis in de redactiepels.

‘Wereldkampioen kritisch zagen’, noemt Lenaerts jou. Philippe Geubels merkte dan weer op dat geen enkel idee goed genoeg is als jullie samen brainstormen. En Adriaan van den Hoof was naar eigen zeggen nog altijd voor Switch aan het repeteren als het van jou had afgehangen.

Cannaerts:(lacht) Ik stel vast dat ze alle drie nog altijd met mij willen samenwerken, dus het moet zijn dat mijn gezaag toch íéts oplevert. Dat is nu eenmaal waarvoor ze mij betalen. En ik ben trouwens minstens even streng voor mezelf. Zo wordt het stilaan tijd dat ik in première mag gaan, want dat stemmetje dat altijd wel ‘het kan nog altijd beter’ fluistert, is de laatste weken beginnen te roepen.

Taboe kwam initieel uit jouw koker…

Cannaerts:(snel)Het basisidee dan toch. Daarna ging een genie als Kat Steppe er mee aan de slag en heb ik me vooral op de comedyzijde geconcentreerd. Ondertussen zijn we op zoek naar kandidaten voor het tweede seizoen, al is het nog niet duidelijk of ik daaraan zal meewerken. Alles staat nu wel op de rails, dus als het botst met mijn stand-upagenda, dan is dat maar zo.

Samen met Tom Baetens schreef je ook het gros van Geubels’ jokes voor dat programma. Stevige grappen, over controversiële onderwerpen. Alles waar jij je niet aan waagt, enfin. Toch niet op het podium. Was dat een soort uitlaatklep?

Cannaerts: Wim Helsen vond het vreemd hoe ik moppen voor Philippe kon schrijven. ‘Want de beste trouvailles wil je toch voor jezelf houden?’ Nee. Want ik weet dat Geub die harde jokes beter brengt dan ik. Hij komt daarmee weg, ik niet. Ik heb het geprobeerd, maar telkens als ik in de jury van De slimste mens een venijniger grapje probeer, valt dat helemaal plat. Omdat dat niet strookt met hoe men mij ziet. ‘Doe jij maar een leuk liedje op de ukelele, Bart.’ (grinnikt) En verder probeer ik het inderdaad zo weinig mogelijk over wezenlijke dingen te hebben, want dan word ik al snel genuanceerd. En nuance is de doodsteek van comedy. Daarom lopen er ook geen grappige CD&V’ers rond.

Ooit was het plan nochtans om eerst bekend te worden en die bekendheid dan te gebruiken om de knuppel in het hoenderhok te gooien.

Cannaerts: ‘Over tien jaar schop ik mensen een geweten!’ heb ik ooit beloofd. (droog) Mja, dat is er dus niet van gekomen, hè.

Waarom eigenlijk niet? Zo off-brand zou dat toch niet zijn?

Cannaerts: Ik heb toch ook eens mijn nek uitgestoken voor 11.11.11?

De mensen die jouw filmpje voor 11.11.11 destijds niet helemaal uitkeken – lees: 90 procent van het internet – beschuldigden je van racisme. Met doodsbedreigingen erbovenop. Is het dat wat je terughoudender heeft gemaakt?

Cannaerts:Wie heeft er anno 2019 online nog geen doodsbedreigingen ontvangen? Ik heb al die kerels vriendelijk geantwoord en het nog eens goed uitgelegd. Daarmee was voor hen de kous ook af. ‘Ah, sorry.

LOL.’ Blijkbaar maakt een smiley zo’n ‘ik weet u wonen, gast, en ik pak een mes mee!’ helemaal goed. Oké dan.

Misschien schop ik ooit nog wel gewetens. Volgens sommigen doe ik het vandaag zelfs al, zonder het te benoemen.

Dat moet je even uitleggen.

Cannaerts: In mijn vorige show had ik het bijvoorbeeld over applaudisseren voor piloten na de landing. Ik sleurde iedereen mee in een ‘hoe belachelijk is dat’-trip, tot ik het helemaal omdraaide. Want ik meen dat oprecht: dat applaus is keileuk en schept sfeer, hoe kun je daar nu tegen zijn? Waarop Bart Peeters me mailde hoe ik met mijn ‘bevrijdende omgekeerde cynisme tegen de verzuring in de maatschappij inging als een soort omgekeerde Youp van ’t Hek’. Merci, Bart, maar ik vond het eerlijk gezegd gewoon leuk om dat om te draaien. (lacht) Dat is altijd grappig, zeker als het om heel banale shit gaat waar niemand me op kan pakken. Liever zo dan dat ik het over de klimaatopwarming moet hebben.

Er klopt nochtans een groen hart in jouw bast.

Cannaerts: Ik zou dat klimaat wel graag geregeld zien, ja. (lacht) Maar ik neem aan dat mensen dat wel weten, toch?

Dat kan zo op een T-shirt voor mensen die het best goed menen, maar die het de puf ontbreekt om er verder wat aan te doen.

Cannaerts: Ik kan me niet herinneren dat ik ooit iets getekend heb waarin ik beloof om als comedian de wereld te veranderen of volop meningen te spuien. Het grootste misverstand in comedy is dat het ergens over moet gaan. Ja, er is veel ellende in de wereld, maar misschien trek ik mensen liever anderhalf uur uit die miserie dan er nog eens op te wijzen wat ze allemaal verkeerd doen. Trouwens, wat Michael Van Peel doet, is ongelooflijk geestig en graaf, maar als ik na zijn show in de foyer sta, gooi ik mijn leven ook niet helemaal om, hè. En als jij me kunt bewijzen dat godbetert mijn woorden wél invloed hebben, dan ga ik eerst een paar doctoraten halen vooraleer ik mijn mond in het openbaar over de klimaatcrisis opentrek. Anders is dat onverantwoord.

Dat is een lovenswaardige, maar zeer atypische mentale hygiëne voor deze tijd.

Cannaerts:Op de BBC komen klimaatontkenners gewoon niet meer aan het woord. Misschien is het tijd dat die lijn hier ook doorgetrokken wordt? Want hier mag pakweg Jean-Marie Dedecker tot nader order in een Knack-column over het klimaat alles verkondigen wat maar in zijn niet-wetenschappelijk onderbouwde onderbuik opborrelt. (op dreef) Een kwestie van gezond verstand? Sorry, maar het laatste wat je wilt, is leiders die zich laten inspireren door ‘gezond verstand’. Dat is zowat de slechtste manier om rationele beslissingen te nemen. Wie zo denkt, zou ik de boeken van Daniel Kahneman (Nobelprijswinnende psycholoog, nvdr.) aanraden, maar helaas lijkt wetenschap nogal optioneel voor die sjarels. (ademt diep in) Bon, ik weet nu al dat ik mottig zal worden als ik dit binnenkort op papier zie staan. Want wie ben ik om daarover door te gaan? We hadden beter nog wat over Pluis gepraat.