Baanbrekend, grappig en op en top vrouwelijk: zo goed is spionnenreeks ‘Killing Eve’

Met de Brits-Amerikaanse spionagereeks Killing Eve voorziet Canvas dit tv-jaar van een geweldig orgelpunt.

Eve Polastri (Sandra Oh) is een verveelde agente met een duffe kantoorjob bij de Britse veiligheidsdienst MI5, tot ze wegens ongeoorloofde afluisterpraktijken haar baan verliest. De collega’s van de buitenlandse inlichtingendienst MI6 rekruteren haar meteen om als geheim agent op jacht te gaan naar de ongrijpbare huurmoordenares Villanelle (Jodie Comer). Die gaat op haar beurt achter Eve aan – in eerste instantie om te doen wat de titel van de reeks belooft, maar gaandeweg ook uit een gezonde vrouwelijke interesse. De twee protagonisten van Killing Eve raken steeds meer door elkaar geïntrigeerd, tot ze elkaar haast met liefde naar het leven staan. Een spionageserie zoals geen andere? U zegt het.

‘Villanelle mocht geen Nikita of The Girl with the Dragon Tattoo (Lisbeth Salander uit de Millennium -films, nvdr.) worden, niet het mannelijke fantasiebeeld van hoe een vrouw die mensen omlegt er zou moeten uitzien.’ Deze quote van producer Sally Woodward-Gentle zegt eigenlijk alles wat u moet weten voor u aan het eerste seizoen van Killing Eve begint. Er zijn inderdaad al vrouwelijke huurmoordenaars en geheim agentes geweest, maar niet zoals in deze reeks. ‘Mannen portretteren vrouwen al tweeduizend jaar lang alsof het vleesvazen voor hun lulbloemen zijn’, zei comédienne Hannah Gadsby eens. Dat geldt dubbel voor spionagethrillers – zie ook de vriendinnen van Tom Cruise in Mission: Impossible of de bondgirls. Dat Daniel ‘007’ Craig erop stond dat Killing Eve-schrijfster Phoebe Waller-Bridge bij het scenario van de nieuwe Bond-film No Time to Die betrokken werd, heeft daar alles mee te maken. De male gaze van Ian Fleming, op wiens boeken de Bond-films zijn gebaseerd, mag anno 2020 eindelijk worden bijgesteld.

Vrouwen aan het roer

Waller-Bridge, die met Fleabag nóg een van de meest geprezen series van de laatste jaren heeft gemaakt, werd onlangs in dit blad vermeld als een van de zes duurste showrunners in tv-land. Killing Eve is niet langer haar hoofdbezigheid. Nadat ze de fakkel als showrunner voor het in Amerika (en Nederland!) reeds uitgezonden seizoen twee had doorgegeven aan Emerald Fennell (de jonge Camilla Parker-Bowles in The Crown), groeide het plan om voor elk seizoen een andere vrouw aan het hoofd te zetten. Voor seizoen drie wordt dat Suzanne Heathcote (Fear the Walking Dead), die het idee ‘een kleine traditie in een ontraditionele show’ noemt. Sally Woodward-Gentle voegt daaraan toe: ‘We hadden natuurlijk gewild dat Phoebe alle afleveringen zou pennen, van de eerste tot de laatste. Dit is een goed alternatief: het idee dat er per jaargang een andere vrouw aan het roer staat, is leuk én authentiek.’

Dat wil niet zeggen dat Killing Eve niet langer het kindje van Waller-Bridge is. Het idee om bij de adaptatie van Luke Jennings’ vier Villanelle-novelles de ingewikkelde relatie tussen de huurmoordenaar en haar vijand zo prominent op de voorgrond te plaatsen, is van haar. De humor overduidelijk ook. Op dit eigenste moment worden uitgebreide studies geschreven over hoe vanzelfsprekend vrouwelijk haar werk is, dus kunnen wij op deze pagina ruimte maken voor een oneliner uit haar andere reeks, Fleabag: ‘Ik vraag me soms af of ik wel een even grote feminist zou zijn als ik grotere tieten had.’

Gestreden strijd

De eerste ontmoeting tussen de protagonisten spreekt boekdelen. De scène speelt zich af in een ziekenhuis, waar de getuige van de moord op een politicus zwaar wordt bewaakt. Eve staat in het toilet voor de spiegel wanneer Villanelle, verkleed als verpleegster, uit een hokje komt en haar handen begint te wassen. Ze staat op het punt om de getuige en haar vier bewakers koud te maken, maar dat weet de kijker nog niet. De vrouwen weten dan weer allebei niet wie de ander is, maar wanneer ze naast elkaar staan en Eve haar haar probeert op te steken, zegt Villanelle: ‘Ik zou het open laten hangen.’ Zo banaal als dat op papier klinkt, zo revolutionair is het in een primetime-spionageserie. En toch heb je nooit het gevoel dat Waller-Bridge een punt wil maken. Alsof de strijd in haar hoofd allang gestreden is.

Sandra Oh wachtte na haar langlopende rol als dokter Cristina Yang in Grey’s Anatomy vier jaar op een personage als Eve Polastri. ‘Ik kon het me financieel permitteren om mijn buikgevoel te volgen. Tot ik Eve onder ogen kreeg en dacht: yep, dit is het.’ Het leverde Oh naast een tweede leven als actrice ook een primeur op: ze werd in 2018 als eerste Aziatische actrice genomineerd voor de Emmy voor vrouwelijke hoofdrol in een dramareeks. In 2019 gebeurde dat opnieuw, maar winnen deed ze nog niet. De eerste keer werd ze geklopt door Claire Foy (The Crown), de tweede keer door haar eigen tegenspeelster Jodie Comer, die als de licht psychopathische Villanelle de grote verrassing van Killing Eve is. ‘Jodie gaat in vijf seconden van ijskoud naar hilarisch naar sexy naar verveelde puber’, zegt Sarah Barnett van de Amerikaanse zender AMC, die de serie samen met BBC Studios produceert. Sally Woodward Gentle voegt daaraan toe: ‘Ze snapt de zwarte humor. Ze beseft dat er in het hart van de serie een soort immorele ondeugendheid schuilgaat.’