‘Dat er nooit romans of films bedacht zullen worden door artificiële intelligentie: vergeet het’

Paul Baeten is schrijver van romans en tv-reeksen – vorig jaar nog Twee zomers op Eén. Elke week bijt hij zich hier vast in maatschappij en popcultuur.

Het is gevaarlijk, het gaat onze jobs afpakken en het komt uit het buitenland. RUSTIG, FILIP. THEO, GA TERUG ZITTEN MAKKER. De ‘nieuwe Belgen’ die hier al drie generaties wonen maar er desondanks nog minder bij mogen horen dan Meghan in de Royal Family zullen blij zijn: de nieuwe vijand heet niet meer Mehmet of Hasan maar ChatGPT, Bing of gewoon AI.

Ook de reacties klinken bekend: velen zijn bang van het nieuwe, maar het lijkt intussen wel handig om de vuile klusjes te doen.

Maatschappelijk komt deze angst terug: het zijn robots en robots zijn slecht want in de films zijn robots altijd goed tot hun ogen rood worden en ze alles kapotlaseren.

We claimen als mensen graag enkele zaken. Empathie, artistiek talent, mededogen, nuance, enzoverder. Zou ook op die lijst van menselijke kwaliteiten mogen: arrogantie, zelfoverschatting, navelstaarderij.

Soms heeft dat grappige gevolgen. ‘AI zal nooit een roman kunnen schrijven!’ Haha. Daar geniet ik echt van. Dat bewijst echt finaal dat niemand nog romans leest. Elk jaar verschijnen rond de Grachtengordel 25 versies van dezelfde roman, op zich weer gebaseerd op dezelfde tien iets oudere romans, die ook al allemaal op elkaar leken. Ik ben er miljard procent van overtuigd dat de grootste roman ooit nog geschreven moet worden, en het zal zeker niet door een mens zijn.

We zijn zo vol van onszelf. We vinden onszelf zo speciaal. Terwijl al ons gedrag voor dik in de 90 procent hetzelfde is. Acht miljard mensen, eigenlijk bijna allemaal dezelfde dromen, problemen en vooral gewoonten. En toch onszelf echt uniek en ingewikkeld blijven vinden. Hoe het menselijk ego elk individu kan wijsmaken dat het de hoofdrol kreeg, dat is het ware mirakel.

Dus dat er nooit romans, films of wat dan ook bedacht zullen worden door een datagedreven systeem dat zelf kan leren: vergeet het.

Het risico is niet dat AI onze unieke menselijke waarden en kwaliteiten zou overnemen. Hier is het echte gevaar: als we een AI-systeem zouden leren toe te passen hoe onze rechtspraak werkt, wat de rechten van de mens zijn die we ooit overeenkwamen, wat de inhoud is van klimaat-, regeer- of vredesakkoorden, van internationale verdragen, gedragscodes en alles wat we graag aan onszelf verkopen als onze humanistische en juridische realiteiten, dat in dat geval de realiteit waarin we allemaal leven natuurlijk geen vijf seconden overeind zou blijven.

Want wat wij doen en een robot voorlopig niet, is liegen. Manipuleren. Verdraaien. Doen alsof. Pretenderen. Zeveren. Omkopen. Bedreigen. Schone schijn ophouden. Corrumperen.

Zwijg me dus al zeker over de empathie die zou verdwijnen. Ik zie als ik langs het kanaal in Brussel rij een hoop mensen in tenten wonen die misschien heel blij zouden zijn als een AI-robot met data over basic menselijke waarden zou mogen beslissen wat er moet gebeuren, in de plaats van een zogezegd voelend menselijk systeem.

We praten over de nadelen van die artificiële intelligentie. Een voordeel zou alvast kunnen zijn dat het tenminste een vorm van intelligentie is.