Waarom de nieuwe Radiohead (grotendeels) oud nieuws is

Radiohead laat zijn songs graag voor de ogen van het publiek groeien, zoveel is zeker. Van maar liefst zeven van de elf songs op negende worp A Moon Shaped Pool hebben de fans de afgelopen jaren al een glimp kunnen opvangen – de laatste track draait zelfs al meer dan twintig jaar mee! De kroniek van een aangekondigde plaat.

In 1995, ten tijde van tweede worp The Bends, debuteerde Radiohead deze ballad, toen nog met karakteristieke gitaararpeggio’s van Jonny Greenwood, op het podium van de Luna in Brussel. Van in het begin was het een liefdeslied, maar dan wel één van het verknipte soort. ‘I’ll drown my beliefs to have your babies,’ opent frontman Thom Yorke.

Sindsdien is True Love Waits een livefavoriet onder de fans. De song werd vaak aangevraagd, maar minder vaak gespeeld. Toch belandde hij in 2001 op het live-album I Might Be Wrong, in een akoestische versie.

Radiohead probeerde het nummer talloze keren in de studio vast te leggen, maar dat ging niet van een leien dakje, vertelde producer Nigel Godrich in 2012 aan Rolling Stone. ‘Volgens Thom moet een opname een bepaalde waarde hebben, een bestaansreden. We zouden True Love Waits kunnen opnemen en het als John Mayer laten klinken, maar dat zou niemand willen.’ Het liedje bleef wel opduiken in de liveset van Radiohead. Op een gegeven moment deed het dienst als intro van de Kid A-track Everything In Its Right Place.

En prompt stond het daar afgelopen zondag, als de minimalistische afsluiter – Yorkes stem wordt enkel begeleid door een spaarzame, schijnbaar verloren gelopen pianopartij – van A Moon Shaped Pool. De band is er dus tóch in geslaagd de song af te werken, hem die ‘bestaansreden’ te geven.

Waarom pas na eenentwintig jaar? Daar hebben we het raden naar, al het is moeilijk om níét de link te leggen met Yorkes recente scheiding van grafisch artieste Rachel Owens wanneer we hem ‘just don’t leave, don’t leave’ horen smeken.

Eind 2015, tijdens de Parijse klimaattop, gaf Radiohead samen met onder meer Patti Smith en Red Hot Chili Peppers-bassist Flea een optreden dat de nood aan een internationaal klimaatakkoord moest benadrukken – Thom Yorke, tevens een vegetariër, is al jaren begaan met de opwarming van de aarde. Tijdens dat bewuste concert voerde de Radioheadfrontman solo op akoestische gitaar drie nummers op: Present Tense, The Numbers – voorheen bekend onder de titel Silent Spring – en Desert Island Disk.

Het zijn stuk voor stuk songs die voor A Moon Shaped Pool samen met de overige leden van Radiohead herwerkt werden, maar de teksten snijden nog even diep. Uit The Numbers: ‘We are of the earth, to her we do return. The future is inside us, it’s not somewhere else.’

Sinds 2012 is Identikit vaste prik op de setlist van Radiohead. Op de kwaliteitsvolle opname van hun opvoering op Austin City Limit 2012 horen we een haperende drumbeat, hoekige gitaarlijnen en door elkaar lopende zangpartijen. De studioversie bevat diezelfde ingrediënten, maar werd nog aangevuld met een koor dat Yorkes hartzeer bezingt: ‘Broken hearts make it rain.’

Lange tijd kenden Radioheadfans Ful Stop als een stuk tekst en enkele gitaarpartituren. Die waren namelijk op eBay beland, maanden vóór dat de band het nummer live begon te spelen. Aan de amateuropnames van die eerste opvoeringen te horen, werd Ful Stop altijd al voortgestuwd door de groovende beat die ook de A Moon Shaped Pool-versie domineert.

De eerdere versies van bovengenoemde zes songs lijken nog enigszins op het uiteindelijke resultaat. Dat is wel even anders in het geval van single Burn The Witch. Al in 2003 doken er tekstflarden als ‘burn the witch’ en ‘avoid eye contact’ op in het booklet bij de plaat Hail to the Thief. In 2005 schreef Thom Yorke in een blogpost: ‘Today I got the words to Burn The (White?) Witch. That’s a good one. Jonny has lots of orchestration tasks now.’ In 2006 en 2008 speelde Radiohead de akkoorden die aan de basis liggen van het nummer dat uiteindelijk nu het levenslicht heeft gezien. Jonny Greenwood moet best wat werk hebben gehad met die orkestraties.

Joshua Migneau