Tien jaar De Roma: “Elk cultureel centrum zou van de mensen moeten zijn”

Op 15 en 16 mei viert cultuurtempel De Roma in Borgerhout zijn tienjarig jubileum. Focus sprak met Roma-bezieler Paul Schyvens over het gevierde cultuurhuis.

Op 15 en 16 mei viert cultuurtempel De Roma in Borgerhout zijn tienjarig jubileum. Met een reeks concerten van onder meer Raymond van het Groenewoud, Bart Peeters en Lady Linn belooft het een onvergetelijk feest te worden. Knack Focus sprak met Roma-bezieler Paul Schyvens over het gevierde cultuurhuis.

Stadsschouwburg De Roma, sinds 1928 gevestigd op de Turnhoutsebaan te Borgerhout, heeft een bewogen geschiedenis. Het gebouw stond jarenlang bekend als Cinema Roma, maar kwam vanaf 1982 in verval. Na maar liefst twintig jaar leegstand besloot Paul Schyvens, Roma-coördinator en cultuurenthousiasteling, het heft in eigen handen te nemen en het oude cultuurhuis een tweede leven in te blazen. “Toen ik het vervallen gebouw tien jaar geleden binnenkwam, dacht ik meteen: ‘Hier moet ik wat mee doen!’ Een coup de foudre, zeg maar.”

De Roma bestaat – sinds de heropening – tien jaar. Hoe begon het tweede leven van de stadsschouwburg?

Paul Schyvens: De Roma is altijd een begrip geweest in Borgerhout. Toen ik er tien jaar geleden binnenliep, sloeg de vonk over. Ik besloot het gebouw een tweede leven te geven. Het stadsbestuur schonk immers weinig aandacht aan een leegstaand cultuurcentrum in een verpauperde wijk. In 2002 heb ik een opendeurdag georganiseerd waar veel mensen op af zijn gekomen. Toen de bezoekers de staat van hun oude wijkcinema zagen, zijn er heel wat tranen gevloeid en herinneringen opgehaald. Na deze opendeurdag gaven meer dan honderd mensen zich op om te helpen bij de herstellingen van het gebouw.

Hoe verliep de restauratie?

Schyvens: In januari 2003 zijn we begonnen met puin ruimen. Je moet weten dat De Roma vroeger een echt paleis was. Hoe het er tien jaar geleden bijlag was ongelofelijk. We zijn er, met de hulp van vele vrijwilligers, op vier maanden tijd in geslaagd de vervallen schouwburg terug speelklaar te maken. Na veel goede wil konden we de zaal weer openen. Van 2003 tot 2007 hebben we de schouwburg telkens zes maanden geopend en zes maanden gesloten. Zo konden we tijdens de wintermaanden doorgaan met de restauratie. We hadden immers nog geen verwarming. Sinds 2007 zijn we, door de komst van onze vloerverwarming, het hele jaar lang geopend.

Wat is het unieke aspect aan dit cultuurhuis?

Schyvens: Het speciale aan De Roma zijn de vele vrijwilligers. De mensen die hielpen bij de heropbouw van het gebouw, bleven ook helpen wanneer de zaal terug geopend was. Ze staan nu aan de bar, scheuren de kaartjes of koken. Op tien jaar tijd is De Roma echt een grote schouwburg geworden. Het cultureel centrum wordt volledig gerund door vrijwilligers, die de plek als hun bezit zijn gaan beschouwen. Voor hen is het “onze Roma”. Dat zou in de praktijk overal zo moeten zijn. Elk cultureel centrum in Vlaanderen zou van de mensen moeten zijn. Dat is nu dikwijls niet het geval.

De Roma wordt een volkstheater genoemd. In hoeverre is het cultuurhuis toegankelijk voor het ganse volk?

Schyvens: In De Roma is er letterlijk en figuurlijk geen drempel. Antwerpen heeft veel geïnvesteerd in de twee euro-cheques, zo kunnen ook mensen die het niet breed hebben voor amper twee euro naar onze voorstellingen kijken. We hebben er bewust voor gekozen om de prijzen laag te houden. Dat is mogelijk omdat we met zoveel vrijwilligers werken. De Roma mag dus een volkstheater genoemd worden, een plek waar verschillende doelgroepen heen komen. Diezelfde doorsnede zie je ook bij onze 380 vrijwilligers. Er werken zowel advocaten en dokters mee, als mensen die tussen wal en schip zijn gevallen.

Hoe evolueerde De Roma op tien jaar tijd?

Schyvens: De Roma is een beetje organisch ontstaan. Zonder businessplan en zonder geld. We dachten dat de overheid zou inzien dat culturele investeringen in een verpauperde wijk noodzakelijk zijn, maar dat proces verliep toch erg moeizaam. Door de organische groei, hebben we systematisch ideeën bedacht. We organiseerden reeds een Thé Dansant met de plaatselijke radiozender Radio Minerva en er worden zowel ’s middags als ’s avonds films vertoond. Daarnaast programmeren we diverse genres: het grote Nederlandse lied, toegankelijke en moeilijke jazzmuziek en acts die in de Singel of de Bourla zouden kunnen staan. En dat zeven dagen op zeven. De Roma is bijzonder snel geëvolueerd. We werken vandaag nog steeds zonder plan, maar op gevoel. In tien jaar tijd zijn we dé schouwburg van de stad geworden.

Wat mogen we verwachten van de twee feestavonden op 15 en 16 mei?

Schyvens: We hebben ervoor gekozen geen feestjaar te organiseren met allerlei grote optredens, want die moeten volgens mij elke dag plaatsvinden. Maar de twee dagen waarop we tien jaar geleden zijn begonnen, vieren we wel. Zo hebben we bijvoorbeeld een tombola-avond in elkaar gestoken. Je kan er verschillende prijzen mee winnen: een snelkoker, een plant of een reis voor twee personen naar Parijs. Een beetje een kwinkslag naar dat wat we met De Roma willen uitstralen. De twee avonden zijn muzikaal opgebouwd rond Raymond van het Groenewoud. Ik heb hem laten kiezen met welke artiesten hij zich wou omringen. Die selectie is erg breed geworden: Lady Linn, Bart Peeters, Helmut Lotti, de zangeressen van El Tattoo del Tigre, … Al deze artiesten hebben een band met De Roma. Elke avond zullen er 22 artiesten op de scène staan. Het wordt een feestelijk gebeuren, zonder academische zitting, met als ceremoniemeester Warre Borgmans. Een gewone plezante avond dus!

De tweedaagse verjaardagsshow ter ere van het tienjarig bestaan van De Roma vindt plaats op 15 en 16 mei. Muzikaal wordt het feest begeleid door Raymond van het Groenewoud, Flip Kowlier, Bart Peeters, Helmut Lotti, Tine Embrechts en vele anderen. Ga voor meer info naar de website van De Roma. (CB)