Stevie Wonder wordt 70: ‘Mijn blindheid heeft mij gemaakt tot wie ik ben’
Met ruim honderd miljoen verkochte platen en 25 Grammy Awards wordt Stevie Wonder wel eens ‘de blinde ziener van de Amerikaanse soulmuziek’ genoemd. De bedenker van Superstition, Living in the City, Higher Ground en Master Blaster wordt vandaag zeventig.
Stevie Wonder, is dat niet die meneer van kleffe hits als Ebony and Ivory -een duet met Paul McCartney- en I Just Called to Say I Love You? Zeker. De artiest is nooit vies geweest van stroperig sentiment, maar dat is gelukkig slechts een deel van het verhaal. Zijn carrière houdt al meer dan een halve eeuw stand en als zanger, componist, multi-instrumentalist en producer geldt hij als één van de invloedrijkste en veelzijdigste talenten uit de entertainmentindustrie. Op zijn langspelers, 26 in totaal, vermengt hij pop, jazz, soul, gospel, latin en rock met elektronische muziek. Zijn platen uit de seventies worden vandaag nog steeds als klassiek beschouwd en hebben als inspiratiebron gediend voor iconen zoals Prince en Michael Jackson.
De blindgeboren Afro-Amerikaan heet eigenlijk Steveland Morris en groeit aanvankelijk op in Saginaw, Michigan, als derde van zes kinderen. Als zijn vader het gezin verlaat, trekt zijn moeder met haar kroost naar Detroit waar de muzikaal getalenteerde Stevie wordt ontdekt door Ronnie White van The Miracles. Die introduceert hem op zijn elfde bij Berry Gordy, de oprichter van het Tamla Motown-label, en prompt wordt hij in de markt gezet als ‘jeugdig wonderkind’.
Het pseudoniem Little Stevie Wonder krijgt Morris opgeplakt door producer Clarence Paul. In 1963, op zijn dertiende, zal hij al uitgroeien tot een tienersensatie met de zo goed als volledig instrumentale single Fingertips, Part 2, die de hoogste positie bereikt in de Amerikaanse hitlijsten. In dit nummer, met Marvin Gaye op drums, ontpopt de kleine Stevie zich als harmonicavirtuoos, al heeft hij zichzelf op die prille leeftijd ook al aardig drums, gitaar en keyboards leren spelen.
Artistieke controle
Wanneer zijn stem, omstreeks 1965, begint te veranderen, overweegt de platenmaatschappij hem aan de deur te zetten, maar Wonder heeft zoveel vertrouwen in eigen kunnen dat hij erin slaagt de bonzen te vermurwen. Terecht, want vóór zijn twintigste scoort hij nog méér monsterhits, met zelfgeschreven soulsongs als Uptight, My Cherie Amour, Yester-Me, Yester-You, Yesterday en Signed Sealed Delivered, I’m Yours. Hij is ook de co-auteur van Tears of a Clown, de classic van Smokey Robinson en neemt in ’68 al een instrumentale lp op onder de titel Eivets Rednow (Stevie Wonder, achterstevoren gespeld). ‘Ik wilde mijn muzikale horizon verbreden, maar bij Motown begrepen ze niet goed waar ik naartoe wilde’, zal de artiest later verklaren. ‘Het label was een soort hitfabriek die zich met zijn catchy singles vooral richtte op een tienerpubliek. Zelf voelde ik echter de nood uit dat keurslijf te breken’.
videohttps://www.youtube.com/3601.0https://www.youtube.com/user/WestLAGuy
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Op zijn 21ste stelt Stevie Wonder vast dat hij slechts een habbekrats heeft ontvangen van de dertig miljoen dollar die hij het bedrijf tot dan toe heeft opgeleverd. Dus neemt hij een advocaat in de arm, die voor de hernieuwing van zijn contract de som van dertien miljoen dollar weet af te dwingen. Voorts wordt overeengekomen dat Wonder voortaan recht heeft op de helft van zijn royalty’s, zijn eigen muziekuitgeverij mag oprichten en dat hij zich -revolutionair voor die dagen- in artistiek opzicht autonoom mag noemen. Waar zowat alle andere artiesten bij Motown, met uitzondering van Marvin Gaye, marionetten van songwriters en producers zijn, staat het Wonder vrij zijn eigen muzikale identiteit te ontwikkelen. Vanaf nu staat hij in voor alle composities, arrangementen en producties, wordt hij zijn eigen manager en speelt hij sessies met Eric Clapton, Graham Nash, Jeff Beck en The Rolling Stones.
Nu hij controle heeft over ieder aspect van zijn werk, maakt hij in ’71 Where I’m Coming From, net als Marvin Gayes What’s Goin’ On een soort conceptplaat waarop hij zelf zo goed als alle instrumentale partijen inspeelt. De lp markeert zijn emancipatie van de typische Motown-sound. Stevie Wonder is gefascineerd door de geluidsexperimenten van The Beatles en waagt zich op zijn beurt aan psychedelica, barokke pop en soul met een folkrandje.
Technologie
Hij heeft er een hekel aan in één stilistisch hokje te worden ondergebracht en op Music of My Mind (’71) gaat hij nog een stap verder. Hij goochelt met Afrikaanse en Braziliaanse ritmen en is één van de eersten die de mogelijkheden van de Moog- en ARP-synthesizer onderzoekt. ‘I love gettin’ into just as much weird shit as possible’, verklaart hij. ‘Ik ben gefascineerd door de nieuwe technologie en de ongewone geluiden die ze mogelijk maakt. Het gaat er mij niet om miljoenen platen te verkopen of fortuinen te verdienen. Ik wil gewoon de vrijheid om nieuwe paden te verkennen. Synths, samplers of sequencers zijn slechts middelen om mezelf én de luisteraar te verrassen’.
Vanaf Talking Book (’72) groeit iedere langspeler van Stevie Wonder uit tot een volwaardig artistiek statement. Het nummer dat zijn carrière in een stroomversnelling brengt is het funky Superstition, gedomineerd door de sound van de Hohner clavinet. De boodschap uit de tekst – ‘vertrouw niemand’- past perfect bij de tijdgeest: Watergate, raciale spanningen en de oorlog in Vietnam domineren nog altijd de actualiteit en Wonder wil zijn muziek gebruiken om het maatschappelijk bewustzijn van zijn publiek aan te scherpen.
theFunkySoulstory radioshowYouTube459https://www.youtube.com/user/thefunkysoulstory01344Stevie Wonder and Ray Charles – Living for the city (live)video1.0480https://www.youtube.com/360
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In het epische Living For the City, uit Innervisions (’73), laakt hij het racisme, sociaal onrecht en uitzichtloze leven in de zwarte getto’s. In Higher Ground, later gecoverd door de Red Hot Chili Peppers, beschrijft hij de spirituele strijd van zijn rasgenoten en in het furieuze You Haven’t Done Nothin’ (uit het in ’74 verschenen Fullfillingness’ Last Finale) maakt hij brandhout van het beleid van Richard Nixon. Maar achter Wonder schuilt ook een romanticus, zoals blijkt uit populaire ballads als You Are the Sunshine of My Life, het melancholische All in Love is Fair en het bedachtzame He’s Misstra Know It All.
Volharding
Stevie Wonder, die zes weken te vroeg is geboren en daarbij te veel zuurstof toegediend heeft gekregen, komt weliswaar blind ter wereld, maar dat wordt voor hem nooit een bron voor bitterheid. ‘Ik beschouw het als een geschenk dat me gemaakt heeft tot wie ik ben’, zegt hij. ‘Aangezien ik niet kan zien, laat ik me nooit leiden door uiterlijkheden. Ik koester dus jegens niemand vooroordelen. Bovendien beschik ik over een levendige verbeelding en heeft mijn visuele handicap me nooit belet precies te doen waar ik zin in heb. Door mijn blindheid heb ik geleerd dat volharding alles is in het leven.’ Wél bezondigt Wonder, die christelijk is opgevoed, zich tijdens interviews regelmatig aan zweverige uitspraken. Als artiest ziet hij zich als een doorgeefluik van de Schepper: ‘To please God is my greatest joy’.
In 1973, tijdens een tournee in North-Carolina, raakt Stevie Wonder betrokken in een bijna fataal verkeersongeluk. Hij ligt vier dagen in een coma, verliest zijn reukzin, maar overleeft, wat hem in staat stelt misschien wel zijn beste en revolutionairste werkstuk af te leveren: de ambitieuze dubbelaar Songs in the Key of Life (’76). De collectie getuigt van een verbluffende veelzijdigheid en groeit mettertijd uit tot een belangrijke inspiratiebron voor r&b-ster Frank Ocean en rappers als Drake en Coolio (de laatstgenoemde scoort in de nineties een enorme hit met een bewerking van de track Passtime Paradise). Andere onsterfelijke nummers uit die periode zijn Sir Duke (een ode aan Duke Ellington), Isn’t She Lovely? (dat Wonder schrijft naar aanleiding van de geboorte van zijn dochter Aisha) en I Wish (een terugblik op zijn niet altijd even makkelijke jeugd).
480Stevie Wonder-Sir Duke[Live At Last 1080p]videohttps://i.ytimg.com/vi/ArgHvssVfF8/hqdefault.jpg270https://www.youtube.com/480360
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Met Journey Through the Secret Life of Plants, een imaginaire, voornamelijk instrumentale soundtrack die richting New Age overhelt, lijkt een einde te komen aan Stevie Wonders Gouden Periode. De plaat gaat eenieders petje te boven en wordt genegeerd door het grote publiek. Met het puike Hotter Than July (80′) toont de zanger echter nog één keer dat hij in staat is nummers te schrijven die zich moeiteloos in het collectieve bewustzijn boren. Met Master Blaster (Jammin’) brengt hij een gesmaakte eresaluut aan Bob Marley, terwijl Lately en I Ain’t Gonna Stand For It al net zo goed aan zijn Greatest Hits mogen worden toegevoegd.
Engagement
Tijdens de eighties wordt zijn werk almaar wisselvalliger. Stevie Wonder scoort nog wel een imposante reeks hits, maar zijn zin voor avontuur heeft inmiddels plaats gemaakt voor weinig uitdagende, zeg maar plat commerciële middle of the Road-muziek. Hij zingt duetten met Andrea Bocelli en Céline Dion en schrijft songs voor enkele films van Spike Lee (Jungle Fever, Bamboozle) en kaskrakers als The Woman in Red, The Adventures of Pinocchio en The Outsiders.
Wie spontaan haaruitval krijgt van, pakweg, I Just Called to Say I Love You, dreigt bijna te vergeten dat Stevie Wonder tijdens een groot deel van zijn carrière ook blijk heeft gegeven van een oprecht politiek en maatschappelijk engagement. Zo toont hij zich verontwaardigd over de al te liberale wapenwetten in de VS. ‘Hoezo, we beschikken over het grondwettelijk recht een pistool te dragen? Wat met het recht op leven?’, vraagt hij zich luidop af. Omstreeks 1980 leidt hij ook de campagne om van de verjaardag van de twaalf jaar eerder vermoorde Martin Luther King een officiële Amerikaanse feestdag te maken. Hij schrijft niet alleen de song Happy Birthday, maar bezorgt, samen met Kings weduwe Coretta Scott, het Amerikaanse congres ook een petitie met zes miljoen handtekeningen. Drie jaar later bekrachtigt president Reagan een wet die bepaalt dat de derde maandag van januari voortaan geboekstaafd staat als MLK Day.
‘Het is onze morele plicht te proberen een verschil te maken’, vertelt Stevie Wonder tijdens een tv-gesprek met Oprah Winfrey. ‘In een democratie is het cruciaal dat we van mening kunnen verschillen zonder elkaar te kleineren. Er kan geen sprake zijn van Verenigde Staten, zonder dat we ook verenigd zijn als volk’.
Deze dagen is Stevie Wonder een heus bedrijf dat ongeveer honderd mensen te werk stelt en een muziekuitgeverij, een studio, een radiostation en het platenlabel Wondirection omvat. Toch lijkt ’s mans productiefste periode voorgoed achter de rug. De jongste twintig jaar heeft hij slechts één plaat uitgebracht, en die dateert intussen al van 2005. Optreden doet hij nauwelijks meer en schrijven doet hij vooral voor andere artiesten. Naar zijn zeggen zijn er nog veel dingen die hij graag in een song zou willen vatten, maar voor iemand die zo vermogend is als hij gaat daar zeker geen dwang meer mee gemoeid. Want, onderstreept hij telkens weer, ‘muziek maken doe ik louter voor mijn plezier’.
De citaten van Stevie Wonder zijn afkomstig uit interviews met Musician, NPR Music, The Guardian, The Oprah Magazine en Rolling Stone.
https://www.youtube.com/video360344https://i.ytimg.com/vi/wDZFf0pm0SE/hqdefault.jpg459YouTube
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
