Roufaida releaset single over Palestina: ‘Het zijn geen thema’s waar je goed van gaat slapen’

Zangeres Roufaida toont het leven in Gaza zoals we dat niet vaak zien. Ze wil empathie én poëzie verspreiden. ‘De backlash kan nooit erger zijn dan het onrecht dat de Palestijnen wordt aangedaan.’

Met Ken Ness wil de Rotterdamse zangeres Roufaida een ode brengen aan de veerkracht van de Palestijnen. De indiezangeres dook in Palestijnse verzetspoëzie en werkte samen met drie filmmakers uit Gaza. ‘Ik was enorm onder de indruk van hun werk, vooral als je weet dat ze het met een camera, een paar lenzen en een lege maag moeten doen.’

Noord-Afrikaanse beats, Arabische poëzie en een doordringende, maar breekbare stem. Dat is de wereld die je betreedt met de dromerige indiepop van Roufaida Aboutaleb. De Nederlandse met Marokkaanse roots brak in 2023 door met haar ep Roufaida en zong zich een weg naar Nederlandse festivals als Down the Rabbit Hole, Into the Great Wide Open en Noorderslag. Op 10 oktober komt Roufaida’s debuutalbum Coming Up For Air uit. Met Silver Linings en Friendly Fire loste de indiezangeres al twee veelbelovende singles. Daar voegt ze nu Ken Ness (‘zoals mensen’) aan toe, vergezeld van een bijzondere videoclip. ‘Het was tijd voor een plaat die reflecteert op de wereld om ons heen’, zegt Roufaida.

Met Ken Ness zet Roufaida een Arabisch gedicht om in muzieknoten, afgewisseld met fragmenten van Engelse vertalingen. ‘Dit is geen release van mij als songwriter maar een versterking van een Palestijnse stem’, zegt de indiezangeres. Die stem is de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish, meerbepaald zijn gedicht uit 1941 vertaald als We Travel like Other People. ‘Het gedicht gaat over in beweging blijven, ook al weet je niet of je een thuis hebt om naar terug te keren. De tekst vat een gevoel van doorzettingsvermogen’, zegt ze.

Gewapend met poëzie

Het is niet de eerste keer dat Roufaida zich laat inspireren door Arabische poëzie: ‘Daar waar gewone woorden tekortschieten, kunnen gedichten het soms heel mooi vatten. De Arabische poëzie is een onuitputtelijke bron van metaforen waar ik graag doorblader als ik aan het songwriten ben. De thema’s die mij bezighouden, keren ook vaak terug in poëzie.’

Poëzie speelt een belangrijke rol in Roufaida’s eigen zoektocht naar culturele identiteit. ‘Taal en poëzie bieden handvaten om mijn weg te vinden tussen de islamitische en westerse cultuur. In feite ligt er veel cultuur besloten in poëzie’, zegt ze. Voor de single Kalimat van haar ep baseerde Roufaida zich ook op het gelijknamige gedicht van de Syrische dichter Nizar Qabbani. ‘Het mooie is dat ik zo kan helpen de poëzietraditie levend te houden. En ze ook te introduceren bij mensen die daar nog niet vertrouwd mee zijn. Kalimat is voor Syriërs volkseigendom, maar als ik in de Benelux optreed, kennen de meeste mensen het gedicht niet. Die rol van poëzie verspreiden neem ik graag op mij’, zegt de zangeres.

Maar het blijft niet bij poëzie. Voor de videoclip van Ken Ness werkte Roufaida samen met drie Palestijnse videomakers. Via het Nederlandse productiehuis The Tahini Brothers, vrienden van Roufaida die al ervaring hadden met filmen in Gaza, kwam ze in contact met Yousef Mashharawi, Mohamed Yaghi en Hosam Abu Dan. Zij draaiden de videoclip vlak nadat een staakt-het-vuren in Gaza werd geschonden door Israël. ‘Ik aarzelde of het een goed idee was om het aan hen te vragen, maar ze legden me uit dat de camera nu net hun verzetswapen is. Het is hun enige manier om de wereld te tonen wat voor onrecht er zich in Gaza afspeelt. Ik was enorm onder de indruk van hun werk, vooral als je weet dat ze het met een camera, een paar lenzen en een lege maag moeten doen.’

Roufaida breekt met klassieke activistische kunst die het leed van de Palestijnen in beeld brengt. In de videoclip van Ken Ness zien we geen slachtoffers, maar trotse Palestijnen. Roufaida kiest niet voor een boze protestsong over onrecht, maar focust op hun veerkracht. ‘Ze zijn natuurlijk het slachtoffer van een verschrikkelijk onrecht. Daar wil ik zeker niet aan voorbijgaan. Maar ik wil de menselijkheid van de slachtoffers benadrukken, die nu soms verloren gaat in de berichtgeving. Ik wilde iets maken waarin je de mensen in hun kracht ziet, want het is een onverzettelijk volk. Hun huizen worden gebombardeerd en de volgende dag zijn ze weer aan het bouwen.’

N(i)et als Kneecap

Een andere opmerkelijke samenwerking voor haar nieuwe album, is die met de intussen wereldberoemde Belgisch-Marokkaanse fotograaf Mous Lamrabat en artdirector Lisa Lapauw. ‘Ik zag dat Lisa een nummer van mijn vorige ep op sociale media had gedeeld. Ik heb mijn stoute schoenen aangetrokken en haar gecontacteerd’, zegt Roufaida. Voor de albumhoes van Coming Up For Air trok ze met het duo naar Marokko. ‘Het was meer dan zomaar een fotoshoot. Op de een of andere manier was het ook een emotionele ervaring. Ik had nog nooit op een set gestaan met een crew aan wie ik niet hoefde uit te leggen wat het betekent om een moslima te zijn in het Westen. Ze daagden me uit om iets neer te zetten wat ik onder andere omstandigheden misschien niet had gedurfd. Zo kwamen we tot een sterk beeld van mezelf met een hoofddoek. Er ontstaat een soort veilige ruimte als je een achtergrond deelt.’

Op Roufaida’s debuutalbum Coming Up For Air is het nog even wachten, tot 10 oktober. Wat wel al duidelijk is: activisme zal een rode draad zijn. Haar ep Silver Linings ging over de pushbacks van vluchtelingen aan de Europese grenzen. ‘Dit album gaat over de behoefte om even op adem te komen wanneer maatschappelijke kwesties op ons drukken. Het zijn geen thema’s waar je goed van gaat slapen. Het is protestmuziek, maar telkens vanuit een metaforische benadering.’

De Ierse band Kneecap kwam onlangs nog onder vuur te liggen omdat ze zich voor de Palestijnen en tegen Israël uitspraken op Coachella. Ze werden zelfs geschrapt van de line-up van twee Duitse én een Brits festival. Maar daar maakt Roufaida zich niet al te veel zorgen over: ‘Ik heb er wel even over nagedacht, maar de eventuele backlash die het mij oplevert, kan nooit erger zijn dan het onrecht dat de mensen treft waar mijn werk over gaat. Het is gewoon te belangrijk om het niet te doen.’