Zita Swoon Group plays ‘New Old World’ @ deSingel

© Gauthier Bourgeois

Stef Kamil Carlens zit dezer dagen niet stil. Sinds hij zijn band transformeerde in een collectief zonder permanente line-up, volgen de projecten elkaar in hoog tempo op. Het nieuwste wapenfeit van de Zita Swoon Group, ‘New Old World’, beleefde zopas zijn première in Antwerpen.

DA GIG: Zita Swoon Group speelt ‘New Old World’ in deSingel, Antwerpen op 17/4.

IN EEN ZIN: De veelzijdigheid en creatieve trefzekerheid van de Zita Swoon Group blijft imponeren, ook in een rijke productie als deze die van de toeschouwer een extra inspanning vraagt.

HOOGTEPUNTEN: Vielen moeilijk te isoleren, ook al omdat de stukken vaak naadloos in elkaar overgingen.

DIEPTEPUNTEN: geen.

BESTE QUOTE: moeten we u schuldig blijven. Stef Kamil Carlens en zijn gezellen lieten dit keer enkel de muziek en het beeld spreken.

Het mag duidelijk zijn: nu Carlens zich van een artistiek keurslijf heeft ontdaan, voelt hij zich bevrijd. Hij is het niet langer aan zichzelf (en zijn publiek) verplicht om rockmuziek te spelen of songs te schrijven, maar doet nu precies wàt hij wil, met wíe hij dat wil. Het ene moment maakt hij muziek bij een dansvoorstelling van Rosas, het andere gaat hij in zee met muzikanten uit Burkina Faso. Dat die producties stilistisch soms ver uit elkaar liggen, mag de pret niet drukken. Tenslotte speelt een theatergezelschap ook niet altijd hetzelfde soort stukken.

Ook met ‘New Old World’ heeft Stef Kamil Carlens de nodige verrassingen in petto. Het is een zorgvuldig gecomponeerd, volledig instrumentaal werk, waarvoor hij intensief samenwerkte met drummer Aarich Jespers, zijn trouwste compagnon de route. De alliantie van beide heren houdt al stand sinds A Beatband, de voorloper van Moondog Jr. Carlens en Jespers kennen elkaar dus door en door en voelen elkaar in artistiek opzicht perfect aan. Bovendien zijn ze allebei opgeleid als beeldend kunstenaars en oordeelden ze dat het tijd werd om ook die achtergrond in de Zita Swoon Group te integreren. ‘New old World’, waarvoor ze elk de helft van het materiaal schreven, is dan ook een geslaagde combinatie van muziek met visuele, zelfs theatrale elementen.

‘New Old World’ kan worden afgekort als ‘NOW’ en dat is meegenomen, want de productie gaat over de huidige staat van onze planeet en de mate waarin de mensheid daar verantwoordelijk voor is. Het heden is het resultaat van wat gisteren gebeurde, maar draagt tegelijk de kiem van morgen in zich. Enerzijds is het op allerlei gebieden, bijvoorbeeld het ecologische, vijf voor twaalf en lijken we op een onomkeerbare ramp af te stevenen. Anderzijds blijken de Zita’s te geloven dat het nog niet te laat is om te ijveren voor een duurzamere, rechtvaardigere wereld.

Carlens en Jespers hoeden zich echter voor vermanende vingertjes en moralistisch gepreek. Om hun boodschap te illustreren kiezen ze bewust voor abstracte poëzie en de macht van de suggestie. Doordat er geen teksten worden gebruikt, vertelt de muziek haar eigen verhaal. Stilistisch valt die echter moeilijk in een specifiek vakje onder te brengen: ze wijkt af van alles wat Zita Swoon tot dusver heeft gemaakt, al herken je hier en daar wel raakpunten met ‘Dancing With the Sound Hobbyist’. Als componisten hanteren Stef Kamil Carlens en Aarich Jespers elk hun eigen stijl en daarin vallen dit keer nauwelijks popreferenties te bespeuren. De enige uitzondering op die regel is Carlens’ twangy en trebly gitaarsound, waarmee wordt verwezen naar de instrumentale sixtieshits van The Shadows.

De Zita Swoon Group wordt voor de gelegenheid gecompleteerd door Wim De Busser op piano en orgel, de op het oude nest teruggekeerde Tomas De Smet op contrabas, Seraphine Stragier op cello en (auto)harp, de van Bal des Boîteux bekende Jeroen Baert op viool, akoestische gitaar en mandoline en Karel Coninx op altviool. Met die bezetting waagt het collectief zich onder meer aan een combinatie van folk met hedendaags klassiek, zoals we die kennen van Penguin Café Orchestra, en schiet het pijlen af naar de soundtracks van Nino Rota voor Fellini of naar de muziek uit Franse nouvelle vague-films. Voorts waagt de toetsenman zich regelmatig aan tussen jazz en latin balancerende uitweidingen en hoor je echo’s uit de soundscapes van Ry Cooder en Calexico. Dat leidt tot prachtige, meeslepende stukken die zeker niet verstoken zijn van dwarse trekjes en waarin de sterke ritmische component ook een zekere swing uitlokt. Sommige nummers, zoals ‘Floormanager Strings’, worden dan weer enkel gespeeld door het strijkkwartet en klinken ronduit majestueus. Filmpjes, animatie, dans en schaduwspel helpen de composities van extra inhoud te voorzien, al zorgen veelvuldige trompe l’oeils ervoor dat de toeschouwer niet altijd ziet wat hij denkt te zien.

Zo pendelt de voorstelling voortdurend heen en weer tussen oud en nieuw, onzekerheid en optimisme, dreiging en geborgenheid, nostalgie en futurisme, melancholie en frivoliteit, waarneming en droom, rampspoed en feest, maar het is aan het publiek om zelf de stippellijnen te verbinden. ‘New Old World’ is een gelaagd project dat van de toeschouwer best wel wat inspanning vraagt: een volledig concert met nieuwe muziek levert een hoop informatie op en soms hadden we het gevoel dat we ogen en oren te kort kwamen om alles te verwerken. Bovendien waren de beelden zo prominent dat ze de muziek af en toe in de weg dreigden te lopen. Maar de veelzijdigheid en de creatieve trefzekerheid van de Zita Swoon Group blijven imponeren. Zeker gaan kijken dus.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: Instead of Trying / The Chairman / Small Pavillion House / Masked Conversation / Hey Drive / Floormanager Strings / Weekend / Spaghetti Harvest / New Old World / Pic-nic / The Machine / Too Much Information / Loss / Floor manager / Bicycle Ride / Move On / The World Is On Fire / Dead of an Elephant. ‘New Old World’ is ook vanavond nog in deSingel te zien.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content