Violent Femmes @ AB: De hormonen spelen nog altijd op

Feest! Kernachtiger kunnen we de sfeer van het concert van Violent Femmes in de AB niet samenvatten. Acht jaar na haar laatste Belgische passage werd de herenigde groep door het publiek weer met open armen ontvangen. Ook wij brulden haar ‘good time music’ uit volle borst mee.

Nieuwe muziek hebben Violent Femmes de jongste veertien jaar niet meer uitgebracht, maar hun titelloze debuut uit 1983 is het soort classic dat om de zoveel jaar door nieuwe generaties wordt ontdekt en gekoesterd. De songs van zanger-gitarist Gordon Gano, 51 inmiddels, zijn voor adolescenten -en zij die het ooit zijn geweest- dan ook zeer herkenbaar. Ze handelen in ruime mate over opspelende hormonen en seksuele frustratie. “Why can’t I get just one fuck? / I guess it has something to do with luck”, schreeuwt Gano wanhopig. Want uiteraard blijft al dat vrouwelijk schoon, dat zijn hoofd op hol brengt, onverschillig en onbereikbaar. De nummers uit het Femmes-debuut klinken zo trefzeker en herkenbaar, zo geestig en gevat, dat pubers ze wellicht zelfs in 2114 nog zullen meezingen.

Het trio uit Milwaukee, Wisconsin heeft nog zeven andere langspelers op zijn palmares, de meeste van uitstekend tot zeer goed, maar geen enkele ervan resoneert bij het publiek zoals de eerste. Geen wonder dus dat de band, die om de lieve centen weer even bij elkaar is, dezer dagen zijn concerten opent met een integrale uitvoering van zijn legendarische debuut, om er vervolgens nog eens evenveel onsterfelijke liedjes bovenop te gooien.

Strak én rammelend

Violent Femmes waren oorspronkelijk een groepje dat op straat speelde en al buskend werd opgemerkt door de gitarist van The Pretenders. Nog diezelfde avond mochten ze aantreden als voorprogramma van Chryssie Hynde en haar vrienden. De rest is geschiedenis, maar de roots van de groep waren ook in de AB nog altijd zichtbaar: Brian Ritchie speelde op een akoestische basgitaar en de van Dresden Dolls bekende Brian Viglione (drummer-van-het-eerste-uur Victor DeLorenzo mag blijkbaar niet meer meedoen) mepte rechtopstaand op een wel zeer rudimentair drumstel.

De Femmes dienden zich in Brussel aan als een kruising tussen The Velvet Underground in een frivole bui en de Modern Lovers, al werd hun sound ook verrijkt met punkfolk-, country- en free-jazzinvloeden. Die laatste waren vooral hoorbaar in het deraillerende gitaarspel van Gordon Gano en de onwaarschijnlijk inventieve baslijnen van Ritchie.

Vanaf opener ‘Blister in the Sun’ zat de sfeer in de zaal er al goed in en dat zou voor de rest van de avond zo blijven. Gano zong weliswaar minder overtuigend dan vroeger, maar dit was dan ook niet langer het bandje dat we 31 jaar geleden in de Beursschouwburg vol jeugdig enthousiasme zijn allereerste Europese concert zagen geven. ‘Kiss Off’ en ‘Add It Up’ klonken tegelijk strak en rammelend, terwijl het desolate ‘Confessions’ en het dreigende ‘To The Kill’ de minder luchtige kant van Violent Femmes in de verf zetten.

De tijd dat de groep als trio op het podium stond, is inmiddels wél voorbij. Tijdens de huidige tournee wordt ze aangevuld door cajónspeler John Sparow en multi-instrumentalist Jeff Hamilton, die de bas overnam toen Brian Ritchie tijdens ‘Gone Daddy Gone’ op vibrafoon te keer ging en gitaar aandroeg toen Gordon Gano tijdens ‘Good Feeling’ zijn viool opdiepte. Voorts lieten de Wilde Wijven zich bijstaan door The Horns of Dilemma, waarin we de van The Stooges bekende saxofonist Steve McKay herkenden. Zelfs Steven De Bruyn (of ‘die broewn’, zoals Ritchie hem voorstelde), die met The Rhythm Junks in de AB voor het aperitief had gezorgd, dook regelmatig op in de achterste gelederen.

Werelderfgoed

Zodra de eerste plaat erop zat, begon de groep pareltjes uit haar overige cd’s in het rond te strooien. Het tussen gospel en bluegrass laverende ‘Jesus Walking on the Water’ legde de spirituele component in het werk van predikantenzoon Gordon Gano bloot. Violent Femmes toonden zich hier van hun zwierigste kant, daarbij geholpen door een ronduit spectaculaire mandolinesolo van Hamilton. Al net zo opzwepend: het lugubere moord- en zelfmoordverhaal ‘Country Death Song’. “Ach, ze weten toch al hoe het afloopt”, zei Gano, toen hij treiterig de intro onderbrak. “Maar deze banjo heb ik speciaal meegebracht uit banjoland. Laten we de song dus maar spelen.”

Met het niet echt bijzondere ‘Life Is An Adventure’ (uit ‘Rock!!!!!’) kreeg de set even een dipje. Dat werd gelukkig rechtgezet met een flitsend ‘Mother Reagan’, dat al voorbij was nog vóór je met je ogen kon knipperen. En toen was er geen houden meer aan: ‘Gimme the Car’ (“Come on dad, I ain’t no runt / Come on girl, gimme your…”) werd door het publiek euforisch ontvangen, net als ‘Black Girls’ (inclusief drumsolo en jazzy uitweidingen door de toeters), ‘I Held Her In My Arms’ en het iconische ‘American Music’. Het concert eindigde zoals het begon, met ‘Blister in the Sun’ dat intussen een grondige gedaanteverandering had ondergaan. Gano hanteerde nu een fiddle, de blazers mochten nog een laatste keer loos gaan en Steven De Bruyn trok de aandacht naar zich toe met zijn voortreffelijke smoelschuiverwerk.

Het zou leuk zijn mochten Violent Femmes nog eens met iets nieuws op de proppen komen, maar aangezien songwriter Gano al een poosje creatief droog blijkt te staan, zit het er waarschijnlijk niet meer in. Hoe dan ook, de groep bewees dat ze met haar tijdloze liedjes van weleer de toeschouwers nog steeds in beweging kan krijgen. U had ons moeten zien glunderen, nadat de laatste noot van het concert was uitgestorven. En we waren beslist niet de enigen, want ook alle andere aanwezigen togen na afloop huiswaarts met een glimlach van oor tot oor. Het is dan ook slechts een kwestie van tijd voor Violent Femmes door de Unesco tot werelderfgoed worden uitgeroepen. Onze zegen hebben ze al.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: Blister In The Sun / Kiss Off / Please Do Not Go / Add It Up / Confessions / Prove My Love / Promise / To The Kill / Gone Daddy Gone / Good Feeling / Jesus Walking On The Water / Country Death Song / Hallowed Ground / Life Is An Adventure / Old Mother Reagan / Freak Magnet / Gimme The Car / Black Girls / I Held Her In My Arms / American Music // Blister In The Sun (reprise).