The Smile zet onzekere tijden om in nerveuze songs tijdens livestreamconcert in Londen

© Wunmi Onibudo
Tobias Cobbaert

Ook Radioheadleden Thom Yorke en Jonny Greenwood stampten een pandemieproject uit de grond. Samen met Sons of Kemet-drummer Tom Skinner vormen ze The Smile, een project waarmee ze de nervositeit van de moderne tijd een soundtrack geven.

Het is alweer van 2016 geleden dat Radioheads recentste album A Moon Shaped Pool het levenslicht zag, maar dat wil nog niet zeggen dat de groepsleden in de tussentijd op hun lauweren zaten te rusten. Zo bracht Thom Yorke in 2019 nog zijn solo-album Anima uit en was hij onder andere te horen op enkele nummers met Burial en Four Tet. Jonny Greenwood gooide dan weer hoge ogen met zijn soundtracks voor films als Spencer en The Power of the Dog.

De twee vonden elkaar ook in het nieuwe zijproject The Smile, dat naar eigen zeggen werd geboren uit de behoefte om ‘samen iets te doen tijdens de lockdowns’. Ook Sons of Kemet-drummer Tom Skinner voegde zich bij het project, en de wereld maakte kennis met het trio tijdens een verrassingsoptreden, georganiseerd en uitgezonden door Glastonbury in mei 2021. Voorlopig zijn er nog maar twee singles officieel te luisteren, maar we kregen afgelopen weekend de kans om meer materiaal te horen tijdens een nieuwe livestream. Ditmaal trad de groep op in Magazine te Londen.

Onzeker muziek voor onzekere tijden

The Smile ontleent haar naam aan een gedicht van Ted Hughes, waarin beschreven wordt hoe een massa mensen de verdoemenis in wordt geholpen door een man met een mysterieuze glimlach. Zelf zei Thom Yorke al ‘het is geen glimlach als in “ahh”, eerder de glimlach van iemand die elke dag tegen je liegt’. Voeg daar de onzekere tijden waarin de groep ontstond aan toe, en u krijgt al een idee waar de nummers ongeveer over gaan.

Wanneer de band postvatte op het podium, omringd door het publiek alsof ze er een boksmatch op de agenda stond in plaats van een optreden, lieten de heren al snel horen dat ook hun sound de tijdsgeest perfect vatte. Het geraamte van bas en drums maakte opener Panavision nog best toegankelijk, maar het griezelige pianomelodietje en de ijle zang van Yorke gaven het geheel een mysterieus en onbehaaglijk sfeertje.

The Smile zet onzekere tijden om in nerveuze songs tijdens livestreamconcert in Londen
© Wunmi Onibudo

Dankzij de inbreng van drummer Tom Skinner klonk The Smile meermaals als een energiekere Radiohead. Reeds geloste single The Smoke combineert de mystiek van die iconische band met lekker meeknikbare ritmes, al blijven de vocals van Yorke voor iets ongrijpbaars zorgen. In de snelste nummers, zoals A Hairdryer of eerste single You Will Never Work in Television, slaat de ritmesectie nog een versnelling hoger. De nummers lijken constant op te bouwen naar een ontlading die nooit komt. Nervositeit is het handelsmerk van The Smile.

Het meest typerende nummer in dat opzicht droeg de veelzeggende titel We Don’t Know What Tomorrow Brings. Op de livestream draaide de camera hier onrustig rondjes rond het drietal terwijl Thom Yorke de titel half-mysterieus, half-paniekerig herhaalde over urgente synths en bonkende drums. Alsof we al dansend de apocalyps in gingen terwijl de bommen rond ons insloegen.

The Smile zet onzekere tijden om in nerveuze songs tijdens livestreamconcert in Londen
© Wunmi Onibudo

Een van de weinige nummers waarin dan toch een uitbarsting kwam, was Thin Thing. Aanvankelijk hoorden we enkel ijle synths met licht-opzwepende percussie, alsof we stonde te swingen in de mist. Halverwege het nummer haalde York ineens zijn elektrische gitaar boven en volgde er een vormloze brei die ergens tussen noiserock en freejazz lag. Ook de ontlading is vormloos bij The Smile, maar imposant was het wel.

Kampvuur in het vagevuur

Ook de rustige momenten werden gekenmerkt door onzekerheid. Waving a White Flag opende met een melodie die niet mis zou staan in een retrohorrorfilm, waarna een tweede, ijzige synthlijn ervoor zorgde dat het nummer zich weer ergens tussen mooi en onheilspellend ging nestelen. Ook Speech Bubbles, met zijn mysterieuze klanktapijten en sierlijke harp van Greenwood, klonk zowel warm als mysterieus.

De muzikanten waren zelf alvast bewust van hoe ze te werk gingen. Open the Floodgates, oorspronkelijk een onuitgebracht solonummer van Yorke maar nu gepromoveerd tot The Smile-song, opende met de gevleugelde woorden: ‘Don’t bore us, just get to the chorus, we want the good bits without all the bullshit.’ Ook in onzekere tijden gaan we ten onder met een glimlach.

The Smile zet onzekere tijden om in nerveuze songs tijdens livestreamconcert in Londen
© Wunmi Onibudo

Naar het einde toe bracht het trio na elkaar de nummer The Same en The Opposite. Die eerste was een nerveuze pianoballade waarin Yorke ’these motherfuckers made one mistake after another’ zong en in zijn vloekwoorden even veel mystiek legde als al de rest. The Opposite was dan weer een tegendraadse rocksong met rare gitaaruithalen van Greenwood. Dit tweetal nummers leek niet enkel over polarisatie in de maatschappij te gaan, maar ook over de twee muzikale gezichten van The Smile.

Alle facetten van The Smile kwamen mooi samen in orgelpunt Free in the Knowledge. Dit epos begon met mysterieuze ambient en akoestische gitaar, ergens tussen singer-songwriter en Boards of Canada in. Alsof we gezellig rond een kampvuur in het vagevuur zaten. Halverwege escaleerde het stuk weer richting chaotische noiserock, met Jonny Greenwood die zijn bas bespeelde met een strijkstok en Yorkes ijle stem die dienst deed als gids door de duisternis.

Als allerlaatste nummer bracht The Smile een cover van Joe Jacksons It’s Different for Girls. Dit was met voorsprong het meest traditionele nummer in de setlist, en door deze ontlading viel het ons pas echt af hoezeer we het afgelopen uur op het puntje van onze stoel hadden gezeten. Erg direct of in your face kunnen we de muziek van het drietal niet noemen, maar op een subtiele manier hing er onder de oppervlakte toch heel wat nervositeit. De ideale soundtrack voor deze verwarrende tijden, als u het ons vraagt.

The Smile zet onzekere tijden om in nerveuze songs tijdens livestreamconcert in Londen
© Wunmi Onibudo

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content