Julianna Barwick en Jan Swerts @ Feeërieën: Net niet dwingend genoeg

Met de Amerikaanse Julianna Barwick en de Belg Jan Swerts stond de derde avond van de Feeërieën helemaal in het teken van de onthaasting.

DA GIG: Julianna Barwick en Jan Swerts op de Feeërieën in het Warandepark, Brussel op 28/8.

IN EEN ZIN: Beide artiesten leken zich vooral in hun eigen wereldje op te houden en maakten daardoor nooit echt contact met het publiek.

HOOGTEPUNTEN: ‘De doden die nog levend zijn’ (Swerts); ‘One Half’ en ‘The Magic Place’ (Barwick).

DIEPTEPUNTEN: geen.

BESTE QUOTE van Jan Swerts: “Normaal heb ik grappige bindteksten, maar vanavond komen ze niet.”

Met de Amerikaanse Julianna Barwick en de Belg Jan Swerts stond de derde avond van de Feeërieën helemaal in het teken van de onthaasting. Beide artiesten maken muziek waarvan de stilte een wezenlijk onderdeel vormt. Toch werden ook nu in het Warandepark weer vele oren gespitst.

De Limburgse onderwijsdeskundige Jan Swerts, die zich in zijn vrije tijd ook als pianist en componist manifesteert, bracht eerder dit jaar het fraaie ‘Anatomie van de melancholie’ uit. Net als op zijn enkele jaren geleden verschenen debuut ‘Weg’, volgt hij op die plaat een route die de majestueuze postpop van Mark Hollis en Sigur Rós verbindt met de neoklassieke kamermuziek van Ólafur Arnalds en Max Richter.

Tijdens de Feeërieën beroerde Swerts een vleugelpiano en etaleerde hij een intimistische zangstijl die zowel schatplichtig was aan Jónsi Þór Birgisson als aan Wim Mertens. Op het podium liet hij zich bijstaan door drie blazers en een strijkkwartet, opdat alle nuances van zijn muziek ook live uit de verf zouden komen.

De set begon weliswaar met twee oudere nummers, maar stond voorts geheel in het teken van zijn jongste plaat. Daaruit bracht hij hommages aan mensen die hem hadden geïnspireerd, onder wie filosofe Patricia De Martelaere, dichter Jotie ’t Hooft en zanger Stef Bos. Het meest geslaagd waren het dromerige ‘Zo bleek zal ik zijn’ en het knap georkestreerde ‘De doden die nog levend zijn’. Toch voelde je gaandeweg de aandacht van het publiek verslappen en daar waren verscheidene redenen voor. Zo zat Swerts met de rug naar het publiek, klonk zijn klavierspel wel érg minimalistisch en stonden zijn muzikanten er tijdens lange passages gewoon werkloos bij.

Gevolg: bij momenten werd zijn set tergend statisch en snakte je naar wat meer reliëf en dynamiek. Jan Swerts heeft duidelijk nog niet in de gaten dat een live-performance iets anders is dan de uitvoering van een partituur. Wanneer het geroezemoes van het publiek zo luid wordt dat het de muziek begint te overstemmen, is er iets grondig mis. We zullen ‘Anatomie van de melancholie’ blijven koesteren, maar net als na Swerts’ concert in de AB kunnen we slechts één ding concluderen: zelden hebben we pure schoonheid zo saai en slaapverwekkend geweten. Sorry, Jan.

Etherisch
De uit Louisiana afkomstige maar vanuit Brooklyn opererende Julianna Barwick bracht vorige week met ‘Nepenthe’ haar derde langspeler uit. Die werd opgenomen in de Sundlaugin-studio van Sigur Rós in Reykjavik, onder de productionele leiding van Alex Somers (zie Alex & Jónsi en Riceboy Sleeps) en met medewerking van Amiina, gitarist Róbert Sturla Reynisson van Múm en een meisjeskoor. Het was meteen de eerste keer dat Barwick derden tot haar universum toeliet, want haar vorige platen maakte ze steevast in haar eentje in haar slaapkamer.

Juliana Barwick schrijft geen songs in de traditionele zin van het woord. Haar werk houdt het midden tussen polyfone koormuziek, ambient en elektronica. De artieste, die ook keyboards bespeelt, maakt gebruik van een loop station waarmee ze de ene woordenloze zangpartij op de andere stapelt. Zo creëert ze etherische, meerstemmige melodieën die uit een andere wereld lijken te komen.

Als dochter van een dominee zong ze vroeger vaak a capella in de kerk, waar ze een voorliefde opdeed voor natuurlijke reverb. In Brussel liet ze zich begeleiden door een gitarist, die zich perfect aanpaste aan haar minimalistische, door Meredith Monk, Steve Reich en Brian Eno geïnspireerde soundscapes.

Voor haar set op de Feeërieën putte Juliana Barwick, haast uitsluitend uit haar nieuwe plaat. In de klassieke oudheid was ‘Nepenthe’ bij de Grieken een soort antidepressivum, een magisch drankje dat je verdriet of gemis deed vergeten. Op een soortgelijke manier fungeerde Barwicks lumineuze muziek, gedeeltelijk beïnvloed door het IJslandse landschap, als balsem op emotionele wonden.

Religieuze hymnes
Afhankelijk van je eigen stemming kon je in glaciale nummers als ‘Labyrinthine’, ‘Crystal Lake’ en ‘Forever’ hoop of wanhoop, melancholie of extase herkennen. ‘Offing’ leek op te doemen uit een dichte mist, terwijl het glorieuze ‘The Harbinger’ dreef op onderhuidse dramatiek. Soms deden de religieus aandoende hymnes van Julianna Barwick ons denken aan de muziek van Britse Virginia Astley uit de eighties. Alleen zocht je bij de Amerikaanse vergeefs naar een poppy component. ‘One Half’ was het enige nummer uit de set dat van een herkenbare tekst was voorzien en op een echt liedje geleek. Barwick is dan ook niet echt een vertelster, ze gaat met klanken om zoals een abstract expressioniste dat zou doen

Het resultaat was mysterieuze, betoverende muziek, zij het dan van het type dat live geen enkele meerwaarde bood tegenover de plaat. Misschien dat de nummers in een kathedraal iets beter tot hun recht zouden zijn gekomen dan in het Warandepark, want doordat ze soms de neiging hadden te gaan kabbelen was het concert net niet dwingend genoeg om je bij de les te houden. Niettemin was Julianna Barwick, zeker voor liefhebbers van Sigur Rós, Amiina en aanverwanten, een ontdekking. In die zin was de missie van de Feeërieën toch nog geslaagd.

Dirk Steenhaut

SETLIST JULIANA BARWICK: Offing / Labyrinthine / Crystal Lake / Look Into Your Own Mind / Forever / One Half / The Harbinger // The Magic Place.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content