Jazz Middelheim, dag 1: muzikaal navelstaren bij Ludovico Einaudi

© Bruno Bollaert / Jazz Middelheim

The times they are a-changin’: Park Den Brandt liep vol voor de mierzoete neoklassieke muziek van Ludovico Einaudi tijdens de 35e editie van Jazz Middelheim.

Door zijn merkwaardige geschiedenis, alternerend tussen een jaarlijks en een tweejaarlijks evenement, viert Jazz Middelheim dit jaar zijn 35e editie. Het festival is de voorbij jaren danig geprofessionaliseerd. De knullige hekken die destijds de backstageruimte moesten afschermen zijn al lang verdwenen, de picknickmanden hebben plaatsgemaakt voor foodtrucks. De publieksopkomst, de omvang van de tent en het hipstergehalte zijn exponentieel toegenomen. En dus wordt er op de affiche, net als tijdens Gent Jazz, al eens een uitstapje gewaagd naar een ander – ‘publieksvriendelijker’ – genre. Enfin, wat heet. Punklegende Patti Smith? Ludovico Enaudi, leverancier van klassiekerige niemendalletjes? Geen nood, het zit allemaal in het bloed van het rusteloze en versplinterde muziekgenre dat jazz heet. We zijn vertrokken voor vier dagen. Dig!

Pascal Schumacher & Friends **

Jazz Middelheim, dag 1: muzikaal navelstaren bij Ludovico Einaudi
© Bruno Bollaert / Jazz Middelheim

Schumacher en de zijnen kwamen met het vliegtuig terug uit Finland, en arriveerden in Park en Brandt nét voor ze aan hun concert moesten beginnen. Dat kon het enthousiasme niet drukken, het is niet elk jaar dat je het grootste jazzfestival van het land mag openen. In Vlaanderen werd deze Luxemburgse vibrafonist bekend met een kwartet waarin toen nog een zekere Jef Neve aan de piano zat.

De muzikale gelijkenissen tussen de beide heren zijn er nog steeds. De voorkeur voor cyclische thema’s met een hoog filmisch gehalte, doorgecomponeerde stukken die met klassieke zin voor verfijning worden gespeeld, hypnotische ostinaten die na minutenlange crescendo’s plots uitmonden in een geladen stilte: het zijn progrockachtige ingrediënten die Schumachers muziek toegankelijk en begrijpelijk maken voor een breed publiek.

Zijn huidige band (met pianist Franz Von Chossy, basgitarist Pol Belardi en drummer Jens Dueppe) werd voor de gelegenheid uitgebreid met een drietal blazers. Sylvain Rifflet (sax, klarinet), Verneri Pohjola (trompet) en Magic Malik (fluit en zang) waren ook al te gast op de laatste cd van Schumacher, ‘Left Tokyo Right’, een plaat vol kleine symfonietjes van het brede gebaar.

Het was die muziek die tijdens dit concert werd uitgevoerd. Klein hoogtepunt was een versie van Milton Nascimento’s ‘Lilia’, gespeeld als intiem duet tussen Schumacher en Magic Malik.

Marcin Wasilewski Trio***

Jazz Middelheim, dag 1: muzikaal navelstaren bij Ludovico Einaudi
© Bruno Bollaert / Jazz Middelheim

Michal Miskiewicz werd destijds ontdekt door trompettist en landgenoot Tomasz Stanko. Ondertussen bestaat deze band al 23 jaar en staan ze meer dan stevig op eigen benen, met een rist gelauwerde opnames voor het ECM-label in de achterzak.

En die ervaring hoor je meteen. Dit is niet zomaar een geoliede machine, maar een driekoppig beest dat bedachtzaam en onverstoorbaar recht op zijn doel afstevent. Wasilewski speelt bijwijlen als bezeten, op de hielen gezeten door zijn kornuiten die elke voorzet volgen, anticiperen en terugkaatsen.

Toch was de verstilde kracht van hun laatste album, ‘Spark of Life’, de overheersende emotie van dit concert. Soms werden complexe discours opgezet, maar de ideeën van het trio bleven helder. Een masterclass in de kunst van het pianotrio.

Het was een gek gezicht: een schriel, kaal en bebrild mannetje, grimassend achter de piano, zit tegenover twee potige Polen die geen krimp geven. Het trio van de populaire pianist Marcin Wasilewski met bassist Slawomir Kurkiewicz en drummer

Avishai Cohen Quartet***

Ook dit jaar is er op Jazz Middelheim een ‘artist in residence’. Deze formule laat het publiek kennismaken met de vaak breed uitwaaierende muziek van een internationale rijzende ster. De keuze viel op Avishai Cohen. In een eerste incarnatie trad deze Israëlische trompettist aan met zijn akoestische kwartet. Hun concert kende een kleine valse start. Terwijl de EOP/AAN-jongens van (het overigens héél excellente) Granvat collectief nog volop beats lanceerden over het terrein, zette het kwartet van Cohen een lekker ouderwets boppend thema in, waarin alle clichés van het genre op een hoopje werden gezwierd.

Jazz Middelheim, dag 1: muzikaal navelstaren bij Ludovico Einaudi
© Bruno Bollaert / Jazz Middelheim

Meteen viel op welk een prachtige koperen toon Cohen heeft. Hij combineert moeiteloos de techniek van een klassiek geschoolde muzikant met de spontane zeggingskracht van de jazzimprovisator. Daarna presenteerde de band de meer gedragen en doorgecomponeerde muziek van ‘Into the Silence’, hun debuut op ECM. Dat is een suite van vijf delen die ontstond als eerbetoon aan Cohens overleden vader, zelf muzikant en liefhebber van vooroorlogse jazz. Aangezien de band deze suite al talloze keren heeft uitgevoerd in de volgorde zoals die op de plaat is terechtgekomen, besloten ze het dit keer anders aan te pakken, ’to keep it fresh for ourselves and hopefully, some of it will reach you too’.

De volgorde werd door elkaar gehaald, maar desondanks konden we ons niet ontdoen van de indruk dat er inderdaad wat moeheid begint in te treden. Pianist Yonathan Avishai speelde niet met dezelfde overgave die we van hem gewend zijn, en Cohens frasen hadden slechts bij momenten hun bijtende kwaliteit. Jammer, want dit is echt wel een stelletje topmuzikanten bij elkaar.

Ludovico Einaudi **

De Italiaanse componist en pianist Ludovico Einaudi heeft wat weg van Larry David, de geniale bedenker van de legendarische sitcom Seinfeld. Maar er valt niet veel te lachen bij Einaudi. Zijn muziek wordt vaak omschreven als hedendaags minimalisme. Onder het laagje melodisch vernis valt er inderdaad weinig meer te ontdekken.

Jazz Middelheim, dag 1: muzikaal navelstaren bij Ludovico Einaudi
© Bruno Bollaert / Jazz Middelheim

De melodieën zijn verleidelijk en breekbaar, maar net zo vaak mierzoet en melig. Ze zorgen bij overconsumptie voor zure oprispingen. Bovendien is de man een hooguit middelmatig pianist, die als geen ander de kunst verstaat om delicate frasen te spelen, maar die daarnaast evenmin verder lijkt te komen dan een stel voorgekauwde arpeggio’s. Sentimentele muziek, dat zeker, maar ook wereldvreemd, ondraaglijk licht en van een bedrieglijke zelfingenomenheid. Dit was een uurtje muzikaal navelstaren om daarbij geen enkele rimpel of litteken te bespeuren. Geen wonder dat je aandacht tijdens de show wordt afgeleid door cryptische filmprojecties en dramatische lichteffecten. Het verzet de zinnen.

U merkt het, wij zijn geen believers: dit soort spektakels hoort niet thuis op een jazzfestival. Maar het dient gezegd: het is de eerste keer dat Jazz Middelheim écht uit zijn voegen barstte, zo talrijk was het publiek afgezakt. Het was een enthousiaste menigte bovendien, die massaal en zichtbaar in vervoering raakte bij deze minutieus uitgekiende vertoning. Een gewijde stilte daalde neer over Park den Brandt, van het soort dat daar tevoren enkel Toots Thielemans kon verdienen. Maar Toots is dan ook een beer van een jazzmuzikant.

Frederik Goossens

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content