Calexico @ AB: Een muzikaal gerecht vol prikkelende smaken en kleuren

Al bijna twintig jaar slaat Calexico een brug tussen Amerikaanse folk, ‘desert noir’ en Mexicaanse mariachimuziek. Die Noord-Zuid-dialoog heeft de groep uit Tucson, Arizona terecht een trouw publiek opgeleverd. Haar passage in de AB was dan ook al lang van tevoren uitverkocht.

Calexico is het geesteskind van zanger-gitarist Joey Burns en drummer John Convertino, twee oudgedienden van Giant Sand die op zoek waren naar een excuus om hun voorliefde voor woestijnrock, Americana, Tex-Mex, country, indiepop, jazz en de soundtracks van spaghettiwesterns onder één paraplu onder te brengen. Hun demarche heeft tot dusver niet alleen acht puike studioplaten opgeleverd, maar ook minstens evenveel boeiende cd’s die enkel na optredens worden verkocht en zeker niet voor de officiële discografie van het gezelschap hoeven onder te doen.

Enkele weken geleden bracht Calexico ‘Edge of the Sun’ uit, alweer een verrassend consistent werkstuk waarop een gevarieerd stilistisch palet wordt gehanteerd. Joey Burns en zijn vrienden werken dit keer intensief samen met zangers en muzikanten uit Band of Horses, Iron and Wine, The New Pornographers en Devotchka. Daarnaast sluiten ze allianties met artiesten die in de angelsaksische wereld veel minder bekend zijn, zoals het Griekse combo Tikam, de Spaanse Amparo Sánchez, de Mexicaanse Carla Morrison en de uit Guatemala afkomstige zangeres Gaby Moreno.

Beweging is voor Calexico altijd van cruciaal belang geweest. Voor haar vorige plaat, ‘Algiers’, trok de groep naar New Orleans, terwijl ‘Edge of the Sun’ tot stand kwam in Coyoacán, een arty bohémienwijk in Mexico City. De heren van Calexico zijn muzikale wereldreizigers die nieuwsgierig zijn naar wat ze nog niet kennen en culturele invloeden absorberen als een spons. Hun eclectische sound is er dan ook één waarin prikkelende smaken en kleuren op een organische manier met elkaar zijn versmolten en die steunt op de chemie van muzikanten uit alle windstreken.

Rusteloos

Dat de naam Calexico naar een grensstad verwijst, is geen toeval. Geografische grenzen vormen een steeds terugkerend thema in de songs van het gezelschap: ze houden mensen van elkaar gescheiden en markeren vaak het verschil tussen welstand en armoede, tussen vrijheid en onderdrukking. Burns schrijft vaak over migratie, over lieden die have en goed achterlaten om op zoek te gaan naar een beter en veiliger leven voor zichzelf en hun kinderen. Zijn personages blijven vaak dromen tegen beter weten in. Hun rusteloosheid en gevoel van ontworteling vertalen zich in songs waarin doorgaans meer vragen worden gesteld dan antwoorden worden gegeven.

Het materiaal uit de nieuwe cd ‘Edge of the Sun’ vormde in Brussel de ruggengraat van de set, maar uiteraard putte Calexico ook rijkelijk uit de rest van zijn oeuvre. Het begon even poppy als gedreven met ‘Falling From the Sky’, en ook ‘Splitter’ en ‘Maybe On A Monday’, met grofkorrelige gitaren en een prominent orgeltje, leunden aan bij melodieuze indierock. Meestal lag de nadruk echter op schetterende mariachitrompetten, een klaterende salsapiano en onweerstaanbare latijnse ritmen, terwijl ook de accordeon en vibrafoon regelmatig pittige klanklaagjes aanbrachten. Het tot heupwiegen nodende ‘Cumbia de Donde’, was het eerste nummer waarin gastzangeres Amparo Sánchez zich, tot groot jolijt van het publiek, van de microfoon meester mocht maken. Later zou ze ook nog haar vocale stempel drukken op het donkere ‘Roka (Danza de la Muerte)’ of het feestelijke ‘Gürea Canelo’.

‘World Undone’ was van een broeierig ritme voorzien, ‘Moon Never Rises’ bewoog zich voort op een reggaebeat, in het twangy ‘Beneath the City of Dreams’ hadden de gitaren het voor het zeggen en in het instrumentale

‘Coyoacán’ waren de blazers en de quattro sfeerbepalend. In het majestueus klinkende ‘Black Heart’ ging gitarist Jairo Zavala (ook bekend van zijn soloproject Depedro) op een lapsteel te keer en bracht de rest van de groep spookachtige geluiden voort. Het door trompettist Jacob Valenzuela in het Spaans gezongen ‘Esperanza’ was doordrongen van weemoed en nostalgie. ‘Sunken Waltz’ droeg Joey Burns dan weer op aan het Belgische publiek dat Calexico al die jaren had gesteund.

Sober

Van de rustiger nummers onthielden we vooral ‘Tapping on the Line’, met een zacht aangestreken, mijmerende contrabas, en misschien wel het mooiste moment van de avond, het uitermate sober gebrachte ‘Let It Slip Away’, dat niet méér nodig had dan een akoestische gitaar en de fraai harmoniërende stemmen van Burns en bassist Ryan Alfred.

Naar het einde van de show diepte de groep ook enkele covers op. Het van Love geleende Alone Again Or’ speelde ze intussen al zo vaak dat het de allure van een heuse Calexicosong heeft gekregen. En met het oog op het pakkende Con Tuda Palabra’ van Lhasa de Sela, de Amerikaanse zangeres die op nieuwjaarsdag 2010 veel te jong ten prooi viel aan kanker, werd niet alleen de hulp ingeroepen van Amparo Sánchez, maar ook van The Barr Brothers, de band uit Montréal die eerder op de avond als voorprogramma behoorlijk wat indruk had gemaakt.

In de laatste rechte lijn pakte Calexico nog uit met ‘Love Will Tear Us Art’ van Joy Division (voor de gelegenheid verstopt in ‘Not Even Stevie Nicks’) en ‘The One I Love van R.E.M., maar die uitvoeringen misten subtiliteit en konden het niveau van de originelen helaas niet evenaren. Niettemin gaf Calexico ook nu weer een uitstekend concert. Dat niemand de grootste hit van de groep, ‘Crystal Frontier’, bleek te missen, zegt genoeg.

Wie er dit keer niet bij kon zijn krijgt nog een herkansing dit najaar. Maar als we u een goede raad mogen geven: best niet te lang talmen met de aanschaf van dat kaartje.

DE SETLIST: Falling From the Sky / Cumbia de Donde / Splitter / Miles From the Sea / World Undone / Tapping on the Line / Moon Never Rises / Coyoacán / Roka (Danza de la Muerte) / Black Heart / Beneath the City of Dreams / Sunken Waltz / When the Angels Played / Esperanza / Let It Slide Away / Maybe On Monday / Alone Again Or / Puerto // Bullets & Rocks / Con Toda Palabra / Not Even Stevie Nicks + Love Will Tear Us Apart / Güero Canelo // The One I Love / Follow the River.

Calexico is op 30 oktober nog te zien tijdens het Vrijheidsfestival in het Théâtre National in Brussel.