Bon Iver appelleerde in het Sportpaleis vaker aan de geest dan aan het hart 

Bon Iver is wellicht één van de onwaarschijnlijkste popsterren van dit tijdsgewricht. Want hoewel zijn muziek een zekere intimiteit vereist en niet altijd even makkelijk in het gehoor ligt, wist de 41-jarige Amerikaan met de opvallende falsetstem het Antwerpse Sportpaleis haast volledig te vullen.

Bon Iver is het pseudoniem van Justin Vernon uit Eau Claire, een dunbevolkte plek in het landelijke Wisconsin waar hij, naast zijn eigen April Base-studio, inmiddels een hele artiestencommune rond zich heeft verzameld. Zijn bekendheid dankt hij voornamelijk aan zijn in 2008 verschenen debuut For Emma, Forever Ago, een even emotionele als afgekloven indiefolkplaat die tot stand kwam in een afgelegen blokhut, waar hij enkele maanden in zijn eentje zijn wonden ging likken na een relatiebreuk. 

Daarna zette Vernon al snel de stap van minimalisme naar maximalisme, met een verzameling barokke popsongs vol blazers, strijkers en op elkaar gestapelde stemmen. Ieder hoekje in het geluidslandschap werd opgevuld en die overdaad ging voor een deel ten koste van het mysterie. Dat was zeker ook het geval op plaat nummer drie, 22, A Million, waarop hij zijn stijl radicaal omgooide en aan de slag ging met verknipte songstructuren, elektronisch vervormde zangpartijen en gemanipuleerde samples. Het resultaat was gemuteerde, soms bombastische R&B, waarin de zanger flirtte met numerologie en -o gruwel!- autotune.  

Justin Vernon juichte zijn plotse beroemdheid en het daarmee verbonden verlies van zijn privacy niet bepaald toe: hij kreeg angstaanvallen, leed aan depressies en deed er dus alles aan om een dam op te werpen tussen hem en het publiek. Zijn kunstmatig aandoende stilistische zwenkingen en zijn nevenprojecten met Volcano Choir of Big Red Machine waren dan ook pogingen om afstand te scheppen en de aandacht van zijn eigen persoontje af te leiden. 

Verrassende accenten

Paradoxaal genoeg kwam Justin Vernons werk, zeker na allianties met Kanye West en James Blake, nog nadrukkelijker onder een vergrootglas te liggen. Zijn jongste lp, het drie jaar geleden verschenen, complexe i,i was een ambitieuze poging de taal van de popmuziek een facelift te bezorgen en ieder kleurtje uit zijn palet een plek in het geluidsbeeld te geven. De meeste critici waren het er echter over eens dat Bon Iver de weg kwijt was geraakt. De plaat, die het midden hield tussen etherische elektronica en digitale gospel, leed vooral onder het gewicht van drie dozijn gastmuzikanten. Tekstueel verloor Vernon zich in vaagheden en ook de fragmentarische melodieën klonken niet altijd even geïnspireerd. 

Zelf meldde de zanger dat hij met i,i een cyclus had afgerond. For Emma, Forever Ago diende zich destijds aan als een winterplaat en door het logische verloop van de seizoenen was hij met zijn vierde collectie nu in de herfst aanbeland. In Antwerpen werd Vernon bijgestaan door een voortreffelijke vijfkoppige band, die regelmatig verrassende accenten legde en de songs systematisch van fraaie vocale harmonieën voorzag. En in nummers als 666 ʇ ook van een vleugje exotiek, zoals, pakweg, Peter Gabriel dat zou hebben gedaan. 

Justin Vernon, die eruitzag alsof hij je buurman had kunnen zijn en het hele concert lang een hoofdtelefoon droeg, speelde afwisselend gitaar en keyboards. Hij bedankte het publiek voor het lange wachten, want eigenlijk had hij drie jaar geleden al zijn anker in het Sportpaleis moeten uitwerpen. Alleen diende zijn komst, om de u welbekende redenen, tot tweemaal toe te worden uitgesteld. Vanaf opener Perth, met drummer Matt McCaughan als blikvanger, viel meteen op dat de muziek live veel aardser klonk dan op de platen. Heavenly Father, uit de soundtrack van Wish I Was There, werd dit keer niet a capella gebracht, maar zat vol elektronische geluiden die het nummer een psychedelisch randje gaven. 

Op de setlist uiteraard heel wat nummers uit i, i, zoals het lichtvoetige U (Men Like), het zacht wiegende, aan een elegante pianolijn bengelende Hey, Ma en de brokkelige fusionfolk van Jelmore. iMi was dan weer één van de vele nummers die door gitariste Jenn Wasner, bekend als de helft van het indierockduo Wye Oak, van een soulvolle zangpartij werd voorzien.  

Eenmanskoor

10 d E A T h b R E a s T lag bedolven onder een dikke laag digitale noise en ook in andere songs mochten de synths zich regelmatig op de voorgrond wurmen. Toch was er aan organisch materiaal zeker geen gebrek. Toen Vernon een oude song (Blindsided) uit zijn eerste plaat aankondigde, voelde hij wél de noodzaak zichzelf te corrigeren. Want: ‘All the songs are old at this point’. Uit For Emma… zou hij overigens nog meer publieksfavorieten opdiepen: de ingetogen akoestische folk van Flume, door de groep subtiel en afgemeten ondersteund; Skinny Love, dat de zanger in een moment van verstrooiing fout inzette en het uitgesponnen maar best wel energieke The Wolves (Act I& II). 

Uit de titelloze tweede plaat onthielden we vooral fraaie momenten als Wash, Calgary en Holocene; uit de derde –45- waarin bassist Mike Lewis een jazzy saxofoonsolo mocht neerzetten. Tijdens de bissen werd Woods opgerakeld, door Justin Vernon als eenmanskoor a capella gebracht, en met het knap getoonzette RABi werd de avond in schoonheid afgesloten. 

Bon Iver gaf in Antwerpen – althans voor wie niet àl te ver van het podium zat – een voortreffelijk concert. De frontman plukte enkele geïnspireerde solo’s uit de snaren, de muzikanten gaven hem vleugels en doordat de sets avond na avond grondig verschillen was er ook best ruimte voor spontaneïteit. Helaas hoorden we ook enkele nummers die kant noch wal leken te raken en begonnen we Justin Vernons falsetuithalen na verloop van tijd behoorlijk vermoeiend te vinden. De muziek appelleerde dus vaker aan onze geest dan aan ons hart, waardoor kippenvel uitbleef. Maar naar het applaus te oordelen, was u achteraf wellicht een andere mening toegedaan. Moet kunnen. Muziek is, tot nader order, geen exacte wetenschap.