Op de eerste gesprekkenavond van Nick Cave in Hamburg: ‘Euhm, ben jij niet mijn tandarts?’

Nick Cave heeft het Europese luik van zijn Conversations-tour afgetrapt in Hamburg. Knack Focus gooide zich mee in het vragenvuur: ‘In deze tijden kan iets als Grinderman niet meer, denk ik.

‘This process saved me from myself’, besluit Nick Cave op het einde van een drie uur durende avond van vragen en antwoorden, sporadisch onderbroken met een ballad aan de piano. ‘Het is pijnlijk intiem en jullie vragen dwingen me om na te denken, om mijn gedachten op een consistente manier te formuleren, terwijl dat vroeger veel fragmentarischer gebeurde. De Red Hand Files zijn een belangrijk deel van mijn leven geworden. Ze hebben me absoluut veranderd.’

Die Red Hand Files zijn een soort interactieve blog die Cave vorig jaar startte nadat hij in de VS en Australië enkele intiemere ‘gespreksconcerten’ had afgewerkt. Fans formuleren er bedenkingen en vragen, Cave zelf levert de antwoorden. Dat doet hij met deze Conversations-tour nu ook in levenden lijve in Europa, 29 mei bijvoorbeeld in een uitverkochte Roma. Het is een manier om rechtstreeks te communiceren met je publiek, zonder de pers als intermedium.

Lightsaber

De verandering was al langer ingezet, maar de genadeklap voor zijn vroegere larger than life-persoonlijkheid kwam er in 2015, met de dood van zijn zoon Arthur. ‘Dat heeft álles in mijn leven op zijn kop gezet’, vertelt Cave. ‘Het voelt alsof mijn hele leven van daarvoor eigenlijk een lange aanloop was naar dat ene alles overrompelende trauma. Sinds die gebeurtenis ben ik veel ontvankelijker voor de reacties van de mensen rond mij. More compassionate. Het zijn jullie die me door die moeilijke periode hebben gesleurd. Tegelijkertijd voel ik zo veel lijden in deze wereld dat ik iets terug móét doen.’

Daarmee hebt u meteen het antwoord op de vraag die we, ongeveer halverwege de avond, aan Cave voorlegden. Rechtopstaand, met 1100 paar ogen op ons gericht. Niets is voorbereid, iedereen mag en kan een vraag aan Nick – ja, zo bij de voornaam spreek je hem aan – stellen. Enkel een van de stewards wenken, die met een Star Wars-achtige lightsaber richting podium zwaait en vervolgens wijst Nick Cave je aan. Waarop je rechtveert en de blik kruist van de man die je de voorbije twintig jaar op duivelse wijze over een Red Right Hand zag preken of die je met een passioneel Into My Arms tot tranen toe heeft bewogen.

Rouw, dood en verlies komen opvallend vaak aan bod, hier en daar verlicht met een kwinkslag of droge repliek.

In die dynamiek tussen publiek en artiest schuilt de kracht van dit concept. Zelden was een artiest van zijn magnitude zo toegankelijk voor zijn fans. Zelden stelde een artiest met zijn buitensporige charisma zich zo kwetsbaar op. Hij zal het zelf ook toegeven: wanneer hij met de Bad Seeds een podium opstapt, voelt hij geen vrees meer, maar dit is anders. Hij heeft geen controle.

Je leert de mens en muzikant beter kennen. Zo vertelt hij dat hij niet luistert naar zijn eigen muziek, behalve Grinderman, een project dat hij erkent als een uitloper van zijn midlifecrisis: ‘Alles wijst daarop, ja. Goed mogelijk dat we de band binnen tien jaar nog eens van stal halen, maar in deze tijden kan zoiets niet meer, denk ik.’ Hij houdt van Britse prog- en glamrock. Cosmic Dancer van T-Rex, waarmee hij de avond besluit, blijkt zijn favoriete nummer ooit. Hij heeft maar één regel in de band: geen shorts. Hij bedient zich vaak van christelijke symboliek omdat hij in zijn jeugdjaren als koorknaap zo onder de indruk raakte van de Bijbelse verhalen en beelden. The Mercy Seat gaat over zijn heroïneverslaving en op zijn piano plakt de slotstrofe van die killer classic omdat hij en zijn Bad Seeds de volgorde steeds vergeten – of zo grapt hij toch. Zijn adoratie voor Johnny Cash, Bob Dylan en Leonard Cohen komt aan bod. Ongetwijfeld komt u tijdens zijn Conversations in de Roma nog een heleboel andere zaken te weten over de man.

Meester-moderator

Minstens evenveel komt u te weten over zijn publiek. Verbazingwekkend is het hoe open en persoonlijk de reacties van de mensen zijn op deze avond. Van overal komen ze: Brazilië, Finland, Kroatië, België, Denemarken, Duitsland… En ze ontdooien meteen: van bij het begin gaan fans en artiest het duel aan. In grote mate de verdienste van Cave, die zich een meester-moderator toont. Aandachtig neemt hij elke vraag in zich op. En zelfs als die minder relevant is (‘Mag ik een handtekening?’ ‘Mag ik een knuffel?’) of ietwat vreemd geformuleerd wordt (iets over kleine zwarte monsters in de ziel), blijft hij beleefd en empathisch. Af en toe storten mensen hun hart uit, vragen ze om raad aan hun muzikale held. Cave retourneert soms met uitgebreide, weldoordachte volzinnen, soms met een simpel ‘I don’t know. Sorry’.

Rouw, dood en verlies komen opvallend vaak aan bod, hier en daar verlicht met een kwinkslag of droge repliek. ‘Mag ik een verhaal vertellen?’ vraagt een man. ‘Hangt ervan hoe lang dat duurt’, reageert Cave. ‘Hoe kan een onbekend iemand samen met jou muziek maken?’ vraagt een jonge amateurmuzikante. ‘Wel, je kunt mijn manager aanspreken, of een cd’tje achterlaten. Heb je er eentje mee?’ antwoordt de zanger. De vragenstelster kan haar vreugde amper onderdrukken: ‘Ja!’ ‘Dat dacht ik al’, monkelt Cave. Iemand vraagt wat hij vindt van de speech die Bob Dylan schreef naar aanleiding van zijn Nobelprijs voor Literatuur. Cave: ‘I have no clue what the fuck he was talking about. Maar hey, dat is Bob Dylan en dat is waarom ik zo van hem houd.’

‘Het voelt alsof mijn hele leven van daarvoor eigenlijk een lange aanloop was naar dat ene alles overrompelende trauma.’

Nick Cave over de dood van zijn zoon

Een man vraagt zijn vrouw ten huwelijk. Cave vindt het aanvankelijk wat gênant, maar nadat ze haar ja-woord heeft gegeven, begeeft hij zich spontaan naar de piano om The Ship Song in te zetten. Wat later neemt centraal in de zaal een vrouw het woord. Cave onderbreekt haar: ‘Euhm, ken ik jou niet? Ben jij niet mijn tandarts?’ Ze knikt. Cave: ‘Je had me je vraag daar ook wel kunnen stellen.’ Hij schuifelt zowaar even ongemakkelijk over het podium.

Het illustreert hoe kwetsbaar Cave zich opstelt met deze tournee. Hij is niet langer de demonische hogepriester van het briesende woord, maar de meest charismatische en muzikaal verantwoorde psychotherapeut die je ooit zult ontmoeten — sorry, Dirk De Wachter. Conversations with Nick Cave is exact wat de titel belooft, veel meer dan een concert. En ook al mist het geheel diepgang door het ontbreken van wederwoord of discussie, een unieke ervaring is het zeker.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content