Onze man op tour met The xx: ‘Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?’

© /
Michael Ilegems
Michael Ilegems Chef van Knack Focus en KnackFocus.be

Knack Focus selecteerde de beste interviews van 2017. Een daarvan is het tourverslag met The xx, de gasthoofdredacteuren van onze festivalspecial: ‘De Botanique, de stad Brussel en België: daar hielden we meteen van.’

Van Brussel tot Brixton en van Dallas tot Delirium:Knack Focusvolgde The xx op drie cruciale haltes van haar I See You-tournee, de succesvolste in de geschiedenis van de Britse groep. Ze durven nu zelfs een festivaldag af te sluiten, zoals Pukkelpop op 17 augustus. Meer nog: ‘Als we Josh Homme daar tegenkomen, zullen we vriendelijk hallo zeggen.’

Woensdag 1 maart, even voor middernacht, Brussel. The xx, sinds een dikke maand op pad met haar derde plaat I See You, heeft een uitverkocht Vorst Nationaal net een eerste keer naar haar hand gezet. Niet met het soort kamerpop waarmee de band op debuutalbum xx (2009) en opvolger Coexist (2012) verbaasde, wel met een opvallend frivolere, kleurrijker, zelfs clubby versie daarvan.

The xx 2.0, dat is dansen dansen. En dat deed het publiek in Vorst ook. ‘Het was overweldigend, pure pandemonium‘, zegt zangeres-gitariste Romy Madley Croft (27). ‘Jullie Belgen stellen nooit teleur.’

We zijn op een miniafterparty in de catacomben van Vorst, waar het trio wat stoom aflaat. Madley Croft en zanger-bassist Oliver Sim (27) laten zich een rondje selfies met enkele uitverkoren fans welgevallen. Geluidsarchitect Jamie Smith (28), beter bekend als dj/producer Jamie xx, trekt zich terug in het kransje vrienden dat hem tot in België gevolgd is. Al na een uurtje worden de drie door Simon Guzylack, hun manager, aangepord. Dat het bedtijd is, lijkt hij hen toe te fluisteren. ‘Morgen staat er nog een Vorst-concert op het programma.’ Madley Croft en Sim volgen gewillig, Smith schudt van nee. Hij blijft.

***

Vorst was pure pandemonium. Jullie Belgen stellen nooit teleur

Romy Madley Croft

Een dag later. We hebben afgesproken in Hotel Amigo, vlak bij de Brusselse Grote Markt. Madley Croft en Sim dagen tijdig op, van Smith is geen spoor. ‘Jamie heeft de keet afgelopen nacht om twee uur mee gesloten en is dan nog richting Delirium Café getrokken’, zegt iemand van de platenfirma. ‘Hij is de nachtraaf van de groep, maar ook het grootste werkpaard.’

Kennelijk ligt hij dus niet in zijn bed te stinken. ‘Jamie is non-stop met muziek bezig. Hij is een maniak’, aldus Sim. ‘Op dit moment is hij een song aan het herwerken voor de show van vanavond’, vult Madley Croft aan. ‘We houden ervan onze oude nummers nieuw leven in te blazen, onszelf te remixen.’

Jamie deelde de avond voordien in Vorst de lakens uit vanuit zijn hoogstpersoonlijke glazen booth. Sim en Madley Croft kronkelden rond elkaar in een groots decor met roterende spiegelwanden waarin ze zichzelf én het publiek konden aanschouwen. The xx is, zowel qua act als qua podiumprésence, stevig gepimpt.

Romy Madley Croft:That didn’t come easy. Ergens op de nieuwe plaat zing ik: ‘I’ll put on a performance, I’ll put on a brave face.’ Zo’n brave face opzetten, dat hebben we in het verleden vaak moeten doen, om ons door bepaalde shows te wurmen, te slepen zelfs. Nu genieten we. Al stappen we nog altijd niet het podium op met de gedachte dat we onoverwinnelijk zijn. Je merkt het allicht als je met ons praat: wij zijn geen hoor-eens-hoe-geweldig-we-zijntypes.

Oliver Sim:(knikt) Ik ben zelfs doodsbang van mensen. Niks schrikt me meer af dan sociaal contact. Ik denk altijd dat ik heel onbeholpen overkom. Ik bedoel: toen we destijds onze eerste demo’s inzongen, zat Romy de ene kant op te kijken en ik de andere. Ik ken haar al van toen ik drie was – onze ouders waren bevriend – maar ik heb lange tijd niet eens happy birthday voor haar durven te zingen.

Case in point: het voorval waar The xx naar refereert als ‘Josh Homme-gate’. Plaats delict: Pukkelpop 2010. ‘Wij stonden op dezelfde dag als Queens of the Stone Age geprogrammeerd’, vertelt Sim. ‘Josh Homme was ons tieneridool, iemand naar wie wij allemaal opkeken. We zagen hem in de backstage staan en wilden graag een gesprek met hem aanknopen. Alleen: Romy noch ik durfde op hem af te stappen. ‘Ga jij maar’, ‘nee, jij!’ ruzieden we. En Homme, die was er ondertussen vandoor. Romy en ik hebben de hele avond niet meer tegen elkaar gesproken.’

OLIVER SIM raakte aan de drank toen Jamie xx solo op pad ging. 'Een heel ongelukkige periode, maar nu ben ik al meer dan een jaar sober.'
OLIVER SIM raakte aan de drank toen Jamie xx solo op pad ging. ‘Een heel ongelukkige periode, maar nu ben ik al meer dan een jaar sober.’© Lillie Eiger

Madley Croft giechelt. ‘We waren nog maar net uit onze tienertijd gegroeid. Bovendien was 2010 het eerste jaar dat we op zulke grote festivals speelden, waar dus veel van onze helden rondliepen. Onwerkelijk. Ondertussen zijn we wat ouder, en zeggen we vriendelijk hallo als we Josh Homme tegenkomen.’

Overmatig drankgebruik

Uit hun schulp komen, daar hebben die van The xx zichzelf toe moeten dwingen. I See You hebben ze buiten hun comfortzone gemaakt: behalve in hun veilige thuishaven Londen namen ze ook op in de VS en in IJsland en belangrijker: ze gooiden de oude werkwijzes overboord.

Oliver Sim: Ik ben nog altijd heel trots op Coexist, maar die plaat hebben we achteraf gezien te hard overdacht. We hielden al te krampachtig vast aan het geluid van de eerste plaat, aan ‘ons’ geluid. De sample van Hall & Oates die je nu op de single On Hold hoort, zou Coexist nooit gehaald hebben. ‘Past niet bij The xx’, zouden we gezegd hebben. Dit keer kon zoiets dus wél. We hebben ons meer opengesteld, het avontuur opgezocht.

Jamies soloplaat In Colour (2015) zat daar zeker ook voor iets tussen. Romy en ik hebben op een paar tracks daarvan meegezongen, zonder dat we de druk voelden om als The xx te moeten klinken. Dat heeft onze blik verruimd.

Madley Croft: Het was wel een tikkeltje vreemd om aan Jamies plaat mee te werken zonder er achteraf promo voor te moeten voeren of er de baan mee op te gaan. Dat heeft hij allemaal alleen gedaan. We zijn best wel trots op wat hij alleen bereikt heeft.

Sim: Én jaloers, een beetje. Hem tijdens zijn dj-sets zo veel mensen aan het dansen zien brengen, dat benijdden we hem. ‘Die energie willen we op de volgende xx-plaat ook benaderen’, zeiden Romy en ik. Waarop Jamie, net terug van anderhalf jaar dj’en: ‘En nu wil ik weer even rustige muziek maken, jongens.’ (lacht) Uiteindelijk hebben we elkaar ergens in het midden gevonden.

Het was geen gemakkelijke tijd, toen Smith in zijn eentje de wereld rondtrok. Niet voor Romy Madley Croft, maar vooral niet voor Oliver Sim. ‘Jamie was zo vaak weg… Het was frustrerend. Een heel ongelukkige periode’, zegt hij. Madley Croft trok tijdelijk richting Los Angeles, Sim bleef alleen achter in Londen. Niet goed wetende hoe hij zijn leven buiten de groep moest inrichten zette hij het op een feesten en ging hij aan de drank. ‘Als ik de klok kon terugdraaien, ik zou het anders aanpakken’, klinkt het nu.

Na verloop van tijd wezen Madley Croft en Smith hem op zijn overmatige drankgebruik. Sim schreef zijn alcoholprobleem van zich af in songs als Replica(‘Do I chase the night or does the night chase me?’), A Violent Noise(‘I’ve looked away, cowardice’) en bonustrack Naive(‘Everyone’s trying to save me / Can’t they see I’m having fun?’) en hij zwoer de drank af. ‘Ik ben nu al meer dan een jaar sober’, zegt hij trots.

***

Onze man op tour met The xx: 'Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?'
© Lillie Eiger

Later op de dag krijgen we Jamie Smith alsnog te pakken, in de kleedkamer van The xx in Vorst Nationaal. ‘Die soloplaat, ik had ze nodig’, reageert hij wanneer we hem de verhalen van zijn groepsgenoten voorleggen. ‘Ik had al die eigen muziek waar ik op tour aan had zitten te werken, en wilde die uit mijn systeem hebben. Nu, die In Colour-tournee heeft wat langer geduurd dan gepland. Hij is begonnen in 2015 en pas geëindigd in de week dat we met The xx op tour vertrokken zijn. Zot, eigenlijk. Op dat gebied ken ik mijn grenzen niet. (lacht) Enfin, ik zat in mijn eigen wereld, had het naar mijn zin. Maar er waren zeker ook momenten dat ik The xx miste. Blij dat ze me nog terug wilden.’

We zijn een kleine twee uur voor de aanvang van het tweede Brusselse concert. De gitaren van Madley Croft en Sim liggen klaar. Daarnaast: een paar kleerkasten vol podiumoutfits – voornamelijk zwarte. Smith zit achterovergeleund in een van de twee sofa’s in de hoek, met zijn laptop op schoot. Hij is net klaar met de rework waar hij de hele dag aan heeft zitten werken. ‘Ik heb aan Chained, een single van onze vorige plaat, een UK garage-twist gegeven. It’s nice‘, grijnst hij. ‘Op de dag van een concert nog aanpassingen maken aan de set, dat houdt het spannend. If we fuck up, we fuck up, maar dan hebben we onszelf tenminste uitgedaagd. Dat is interessanter dan elke avond klakkeloos dezelfde show te spelen.’

Een identiek concert wordt het geenszins, die tweede avond in Vorst. Niet alleen door Chained, waar nu de UK garageklassieker Sweet Like Chocolate van Shanks & Bigfoot in verweven zit. Maar ook omdat er halverwege de show iets onverwachts gebeurt: The xx legt het optreden stil en laat een zekere Guillermo zijn vriendin Laura op het podium ten huwelijk vragen.

Hoe dat zo geregeld is, vragen we achteraf. ‘Geregeld? Niks geregeld!’ Oliver Sim veert recht. ‘Die slimme, slimme jongen had een pancarte bij waarop stond dat hij en zijn vriendin helemaal uit Spanje – of Portugal, ik weet het niet meer zeker – gekomen waren om ons te zien. Wat zijn lief níét zag – ze stond met haar rug naar hem – is dat hij dat bordje op een zeker moment omdraaide, en de boodschap ‘ik wil mijn vriendin ten huwelijk vragen’ verscheen. Ik had dat gezien en riep hen allebei het podium op, waar hij dus voor haar op zijn knieën ging en zij hem het jawoord gaf. Een groots moment, totaal niet geregisseerd. Al vraag ik me nu wel af: hoeveel van zulke bordjes heb ik al over het hoofd gezien? (lacht) Hoeveel huwelijken heb ik al naar de knoppen geholpen nog vóór ze konden plaatsvinden?’

Salsa dansen

Daarentegen al jaren gelukkig getrouwd: The xx en ons land. Nergens in Europa haalde On Hold, de eerste single van I See You, een hogere notering dan hier: plaats 11 in de Ultratop 50. I See You stond drie weken op nummer één in de Belgische albumcharts en kampeert – na twintig weken, and counting – nog steeds in die lijst. Daarmee doet The xx hier beter dan in Duitsland, Nederland of zelfs thuisbasis Groot-Brittannië. ‘De Belgen waren bij de eersten die ons opgemerkt hebben, op een moment dat ze ons in de UK nog amper zagen staan’, zegt Sim.

Ik had het naar mijn zin, toerend met mijn soloplaat. Maar er waren zeker ook momenten dat ik The xx miste. Blij dat ze me nog terug wilden

Jamie xx

De liefde begon in het voorjaar van 2009, toen The xx het voorprogramma van The Big Pink speelde in de Rotonde van de Botanique. Debuutalbum xx, later onderscheiden met de prestigieuze Mercury Prize, moest nog uitkomen. Er was hooguit een toeschouwer of twintig, en toch is die avond hen tot op vandaag bijgebleven.

Sim: Die tournee was onze eerste buiten het Verenigd Koninkrijk. We traden op in landen die we nog nooit eerder bezocht hadden. Alles was nieuw, alles was spannend, alles was … beangstigend. Maar de Botanique, de stad Brussel en België: daar hielden we meteen van.

Madley Croft: Onmiddellijk na dat concert zijn we nog naar Antwerpen getrokken, om er in het holst van de nacht voor Felix da Housecat te openen in een soort pakhuis (de inmiddels gesloten muziekclub Petrol, nvdr.).

Sim: Daar stonden we dan, in die zweterige club, met ons setje vol ballads. In allerijl hebben we onder elke song maar een housebeat gezet. (lacht)

Madley Croft: Wat we daar hebben meegemaakt, was pure waanzin. Het podium werd ingenomen, het publiek maakte een menselijke piramide, sommigen dansten zelfs de salsa. Een van onze zotste optredens ooit, nog steeds.

***

Zondag 12 maart 2017, iets voor de middag, Brixton, Zuid-Londen. De Zweedse popdiva Robyn wandelt Pop Brixton binnen, een fancy pop-upcontainer waar jonge bedrijven kantoor houden, tussen de hippe bars en streetfoodkramen. ‘Geweldig om terug in Londen te zijn. Dat moet een jaar of vier geleden zijn’, zegt ze. ‘Keileuke show gehad ook, fantastisch publiek.’

Twee dagen eerder stond Robyn in de O2 Academy Brixton – ooit een bioscoop, sinds de jaren 80 een concerthal met een capaciteit van vijfduizend toeschouwers. Ze speelde er in het kader van Night + Day, een festival georganiseerd door The xx. Het is al de derde editie, maar de eerste in hun thuisstad Londen én veruit de grootste tot nog toe: over acht dagen geven Madley Croft, Sim en Smith in totaal zeven concerten, verwelkomen ze vijftien special guests, cureren ze een filmfestival en maken ze radio, hier in Pop Brixton. Allemaal ten voordele van het goede doel. Night + Day Brixton is een monsteronderneming, en zonder twijfel het zwaartepunt van deze tournee.

‘We hebben álles zelf gekozen, van de gasten over de liefdadigheidsinstellingen tot de films – ja, ook de chick flicks’, lacht Madley Croft. ‘We stonden erop dat we niet enkel onze naam aan dit initiatief zouden verbinden, maar bij elk aspect ervan nauw betrokken zouden zijn. Night + Day is voor ons een manier om iets terug te geven aan de gemeenschap waar we zelf zo lang deel van hebben uitgemaakt.’

Onze man op tour met The xx: 'Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?'
© Lillie Eiger

Met Romy in de moshpit

Brixton is namelijk de plek waar de drie een flink deel van hun jeugd hebben doorgebracht, de O2 Academy is de zaal waar ze als prille tieners hun eerste concerten zagen.

Madley Croft: The Distillers waren in 2004 mijn kennismaking met livemuziek. Ik werd er helemaal door omvergeblazen. Ook Peaches, Eagles of Death Metal en Pretty Girls Make Graves stonden die avond op het podium. Je zou het misschien niet verwachten van iemand die bij The xx speelt, maar als tiener hield ik van heavy stuff. Ik heb me toen zelfs in de moshpit gewaagd! I was living life, you know.

Sim: Jamie en ik zijn er in 2003 naar The White Stripes gaan kijken. Mijn ma, een fervente Jack White-fan, had ons naar dat concert meegetroond.

Jamie Smith: Ik herinner me nog heel goed hoe ik naar Jack White stond te kijken, vol bewondering. En deze week staan we zelf op dat grote podium. Gek, toch?

Sim: Absoluut, nauwelijks te vatten. Een paar dagen geleden, na een van onze eerste shows hier, passeerde ik op de weg naar huis de bar waar we ons tweede concert ooit gespeeld hebben, het eerste in Londen. Dat was nog voor Jamie bij de groep zat. Maar je bent toen wel komen kijken, hè, Jamie?

Smith: Ja. (droog) Het was heel goed.

Sim: We speelden in een café naast het huis van mijn pa, op Wandsworth Road in de wijk Clapham. Mijn vader was onze roadie, die onze van school geleende versterkers het podium op sleurde. We traden op voor een man of vijftien.

Madley Croft: Ik kan me nu moeilijk voorstellen dat wij dat toen dúrfden. We waren zestien of zo, en blaakten niet bepaald van zelfvertrouwen. (lacht)

Sim: Nee, zeker niet als je weet op wat voor een ramp ons allereerste optreden uitgedraaid was.

Madley Croft: Mijn god, ja!

Sim: Dat was op Ladyfest in Bournemouth, bijna tweehonderd kilometer buiten Londen. Ladyfest was zogezegd een ‘festival’, maar in feite meer een veredeld caféavondje.

Madley Croft: MySpace was toen nog heel erg in. We hadden een profiel aangemaakt, er een paar songs op gezet onder de naam The xx – we vonden x’en wel mooi. Via die weg werden we gecontacteerd door de organisatoren van Ladyfest. We zegden toe. Ver van huis gaan optreden, het leek ons wel een spannend idee. I guess.

Sim: Het was een drama. Het hele concert lang bleven de lichten aan.

Madley Croft: En iedereen zat een beetje ongeïnteresseerd te wezen op zijn stoeltje.

Sim: We waren met de bus naar daar gegaan, en zouden na het optreden in Bournemouth blijven overnachten. Maar dat concert was zo pijnlijk dat ik niet snel genoeg terug thuis kon zijn. Ik had geen geld voor de terugreis, dus heeft mijn stiefmoeder het busstation gebeld en over de telefoon een ticketje voor mij gefixt.

Onze man op tour met The xx: 'Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?'
© Lillie Eiger

Madley Croft: En wat heb ik gedaan?

Sim: Jij bent een avondje gaan stappen in Bournemouth!

Madley Croft: Euh, echt? Dat was ik vergeten. Sorry.

***

Het is dag vijf van Night + Day, 13 uur. In de kleine, eerder obscure bioscoop Whirled Cinema wordt het oeuvre van de Grieks-Franse regisseur Romain Gavras vertoond. De maker van de Justice-documentaire A Cross the Universe (2008), en van veelal controversiële videoclips voor M.I.A., Kanye West & Jay Z en Jamie xx, geeft er kort na de middag ook tekst en uitleg bij zijn werk.

Ondertussen houden Madley Croft en Sim een rustdag. Ze hebben hier al vier concerten gegeven in evenveel dagen, en dat kruipt in de kleren. Maar niet bij Smith, zo lijkt het. Die begint zo dadelijk aan een dj-set, eentje van marathonproporties zelfs.

Madley Croft: Weer typisch Jamie, hè. Als Oliver en ik tussen twee platen door verlof nemen om ons normale leven even te hervatten, maakt hij een soloalbum. En als wij na een kleine week Night + Day een dagje rust inbouwen, geeft hij dus een feestje. Zes uur aan een stuk! In Frankfurt is hij onlangs ook gaan draaien op onze vrije dag, tot een kot in de nacht. Die gast is gewoon niet te stoppen. Soms baart het me wel een beetje zorgen, hoor. ‘Ben je zeker, Jamie? Gaat dat niet te zwaar zijn?’ vroeg ik hem toen ik van deze dj-set hoorde. ‘Ik wil dit echt doen’, antwoordde hij. Oké dan.

Een hele week wakker

‘Amazing, isn’t it?’ Rond 14 uur staan we samen met manager Guzylack naar Smiths set in de O2 Academy te kijken. ‘Jamie is een beetje moe, dat zie je’, zegt hij. ‘Maar het is oké, hij doet dit graag. Deze show heeft hij heel naarstig voorbereid, in zijn eentje. Doe het hem maar eens na.’

Vijfduizend man, all under one roof raving: Jamie Smith bouwt een stevig feestje in een tot halve nachtclub verheven O2, zij het dan midden op de dag. Tijdens het laatste uur van zijn set roept hij een vijftiental vrienden mee het podium op. Ze dansen een eind weg op de tonen van New Orders Blue Monday, Prince’ Raspberry Beret en Jamie xx’ eigen Gosh. Amazing, it is.

‘Wat een rollercoaster was dat!’ zegt Smith na afloop. ‘De rest van de week ook al, trouwens. Ik ben al zo goed als de hele tijd wakker. It’s all such a blur! Maar het is geweldig, man.’

***

De volgende dag, enkele uren voor het vijfde xx-concert in Brixton. Onze bus houdt halt aan het Stockwell Skatepark, een van de oudste in Londen, op drie minuten wandelafstand van de O2 Academy. In het midden van het park heeft een barbier zijn kappersstoel neergepoot. Hij is doodleuk iemands baard aan het scheren, óp een skateramp. Tot woede van de skaters. ‘Je hebt hier niets te zoeken!’ klinkt het. Aan de andere kant van het park waagt een jongen zich aan enkele ollies. Hij draagt een T-shirt van The xx, en blijkt niet zomaar een fan: Sam is een van Jamie Smiths jeugdvrienden en tegenwoordig lid van de xx-tourcrew, zo komen we te weten wanneer we een babbeltje slaan.

Onze man op tour met The xx: 'Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?'
© Lillie Eiger

‘Jamie en ik kwamen hier vroeger voortdurend skaten’, zegt hij. ‘Hier, of in het Southbank Centre, vlak naast de Thames. Dan namen we ’s ochtends de underground en kwamen we pas ’s nachts weer thuis. Jamie was een goeie skater – in veel opzichten beter dan ik. Hij doet het nog steeds, als hij tenminste niet met The xx op tour is of moet dj’en. Want dan kan hij het zich natuurlijk niet permitteren om een been te breken of zo.’

‘Ik heb met Jamie school gelopen,’ aldus nog Sam, ‘en we hebben een huis gedeeld in Coldharbour Lane, een paar straten hiervandaan. James Blake woonde aan de overkant.’

‘We zaten in de ‘producersbuurt’, ja’, zegt Smith wanneer we hem wat later over onze toevallige ontmoeting met zijn jeugdvriend vertellen. ‘Ook Jessie Ware en Joy Orbison wonen of woonden er. Bij James Blake ben ik weleens over de vloer geweest. Hij heeft me toen veel van zijn muziek laten horen. Fijne kerel.’

Inmiddels is hij in Oost-Londen gevestigd, maar van alle xx’ers heeft Jamie Smith het langst in Brixton gewoond, tot een jaar of zes geleden. Het is de wijk waar hij in de ban van de muziek is geraakt. En van de partycultuur. ‘De dubstepfeestjes in nachtclub Mass, waar artiesten als Skream en Burial kwamen spelen, hebben me goesting gegeven om ook dance te gaan maken. Mass moet de eerste discotheek geweest zijn waar ik ooit kwam, zo rond mijn vijftiende. Intussen is die club er niet meer. Er is wel meer veranderd sinds ik vertrokken ben. Ik herinner me nog goed een protestmars toen ik aan het verhuizen was. De aanleiding was de sluiting van een bekend kraakpand, dat er al sinds de jaren 70 was. Ze hebben er ondertussen flats van gemaakt. Tja. Brixton is nog steeds een leuke plek met veel cultuur, hoor – Phonox is een goeie nieuwe club, waar wij deze week een Night + Day-afterparty georganiseerd hebben – maar er zijn tegenwoordig toch ook iets te veel cheese and champagne-shops naar mijn zin.’

Tijd om te gaan

19.30 uur. De O2 Academy opent de deuren. Achtereenvolgens Jehnny Beth van Savages en Cat Power warmen het publiek op voor The xx, allebei solo, allebei vanachter de piano. Madley Crofts geluk kan niet op met twee supportacts van dit kaliber, met wie ze later op de avond trouwens nog in duet zal gaan. ‘Dat Jehnny heeft toegezegd, betekent heel veel voor mij. Ze is een goede vriendin, maar ze is nog maar pas begonnen met die pianoconcerten, haar weg nog aan het zoeken. Ik had niet verwacht dat ze dit risico voor ons zou nemen. En Cat Power? Ik zie mijn zestienjarige zelf nog door de straten van Brixton dolen, met haar muziek in de oren. Zangeres Chan Marshall heeft mijn manier van zingen fel beïnvloed. Dat zij hier nu staat, om voor ons te openen dan nog: echt een full circle-momentje.’

En dan is het aan The xx, dat Brixton moeiteloos uit haar hand doet eten, al voor de vijfde keer op dit podium. Na slotsong Angels volgt het slag staande ovatie dat enkel van een thuispubliek kan komen.

Onze man op tour met The xx: 'Hoeveel huwelijken hebben wij al niet naar de knoppen geholpen?'
© Lillie Eiger

‘We spelen hier niet enkel voor onze fellow Londoners,’ zegt Sim achteraf, ‘maar ook voor onze dichte vrienden en familieleden. Het moeilijkste wat er is, dat kan ik je verzekeren. Je wilt koste wat het kost indruk op hen maken. Maar als je zenuwachtig bent of je om de een of andere reden anders gedraagt dan gewoonlijk, zijn die mensen net de eersten om dat op te merken. Om maar te zeggen: ik was heel, heel, héél nerveus toen we aan deze concertreeks begonnen. Maar nu na vijf O2-shows het einde in zicht is, begin ik me tamelijk comfortabel te voelen op dit podium, ja. Wat allicht wil zeggen dat het stilaan tijd is om te vertrekken.’

***

Maandag 8 mei, 13.30 uur, hotel The Joule in hartje Dallas, Texas. Madley Croft en Smith schudden ons de hand, Sim geeft een knuffel. ‘Lang geleden, man!’ The xx is nu bijna vier maanden ver in de I See You-tournee. Sinds Night + Day Brixton, acht weken geleden, heeft de groep half Amerika doorkruist, van São Paulo over Seattle tot Coachella in Californië, waar ze al een eerste keer warm draaiden voor de festivalzomer.

‘In de gietende regen en vrieskou optreden in Columbus, drie avonden op rij extreem warm onthaald worden in San Francisco, het publiek volledig uit zijn dak zien gaan in Zuid-Amerika, twee compléét verschillende sets spelen op Coachella: de voorbije weken waren goed,’ zegt Sim, ‘maar ook… véél.’

Bij Bieber in Brazilië

Het lange toeren begint zijn tol te eisen, geeft hij toe. ‘Zo lang op elkaars lip zitten, weegt zwaar op eender welke relatie. Ik begin te begrijpen wat er na de vorige tour is misgegaan, waarom we een beetje uit elkaar gegroeid zijn in die periode dat Jamie solo ging. Als je heel moe bent, zie je elkaar op den duur amper nog staan. Maar die tijd zonder elkaar was zo ongelukkig dat als zoiets nu opnieuw dreigt te gebeuren, we tegen elkaar zeggen: ‘Laten we wat meer moeite doen, een gesprek hebben, samen rondhangen.’

Dat samen rondhangen betekent in de wereld van The xx: op de tourbus drie keer naar de Madonna-documentaire Truth or Dare kijken (‘zo briljant!’), NASA’s Johnson Space Center bezoeken in Texas (‘wat was dat zeg?!’), de kabelbaan nemen naar de berg Monserrate bij Bogotá (‘heel eng, maar prachtig!’) én een Justin Bieber-concert bijwonen in Brazilië (‘pretty weird, maar euh, wel goed’).

Het helpt allemaal tegen de heimwee, want ook die steekt in deze fase van de tournee de kop op, aldus Sim. ‘Het is niet dat ik mijn huis mis of zo, maar wel de rust, het stilstaan, het niet voortdurend van de ene plek naar de andere moeten hollen.’ Hij nipt van een groenteshake die de tourmanager hem net heeft overhandigd. Madley Croft neemt het over: ‘Die heimwee komt in vlagen. Soms heb je een show nodig die het vuur weer even oppookt, die je er opnieuw aan herinnert hoe geweldig dit leven on the road eigenlijk wel is.’

De drie hopen dat het vuur opnieuw oplaait in Dallas, waar ze vanavond het eerste van vier Texaanse concerten geven – er volgt nog eentje in Houston en twee in Austin. Texas ligt hen dan ook na aan het hart. Niet alleen omdat ze er al veelvuldig en niet zonder succes opgetreden hebben, maar ook omdat ze in het stadje Marfa, een paar honderd kilometer ten westen van hier, de basis gelegd hebben voor I See You.

Typisch Jamie, hè. Wij bouwen na een kleine week van ons eigen festival Night + Day een dagje rust in, hij bouwt een feestje. Zes uur aan een stuk!

Romy Madley Croft

Madley Croft: De setting is totaal anders dan in Londen: veel lucht, veel open ruimte, fantastische zonsopgangen ook. Er wordt daar veel trager geleefd, wat best rustgevend is. Maar wat het nog interessanter maakte voor ons: je zou het misschien niet verwachten van zo’n klein woestijnstadje, maar Marfa heeft een heel bruisende kunstscene.

Smith:We verbleven er op een oude militaire basis, die wijlen de schilder en beeldhouwer Donald Judd in de jaren zeventig, tachtig heeft omgevormd tot een kunstgemeenschap, compleet met permanente installaties en galerieën. Prachtig.

Die opnameperiode in Marfa was als een minivakantie. Misschien hebben we daar een béétje te veel gefeest. Maar goed, die partysfeer is uiteindelijk een belangrijk onderdeel van de nieuwe plaat geworden.

Op kamp met de producer van Rihanna

Ook in Los Angeles heeft de band opnamesessies gehouden. ‘Daar hebben we beseft dat we wat minder plezier moesten maken en wat harder werken’, grijnst Smith. ‘Ik weet nog goed dat we die studio in LA betraden, ik aan de piano ging zitten en Replica eruit stroomde. Dat nummer doet me heel erg denken aan die Amerikaanse periode, nog steeds. We gaan het straks repeteren, het in de set proberen te smokkelen.’

Madley Croft heeft in LA niet alleen in de studio gezeten met The xx, ze heeft er voordien ook een tijdje gewoond met haar vriendin, voormalig modeontwerpster Hannah Marshall. ‘Een maand of drie, dan weer even Londen, en dan nog eens LA. Ik heb daar veel alleen geschreven, met zicht op de skyline van de stad.’

Heeft ze er eveneens gedaan: deelgenomen aan een soort songschrijfkamp, met producers als Ryan Tedder en Benny Blanco. De eerste is de zanger van de Amerikaanse poprockband OneRepublic, de tweede de man achter Diamonds van Rihanna, Hot N Cold van Katy Perry en Love van Lana Del Rey. Niet bepaald types die je met The xx zou associëren. ‘Nee, en net daarom was het een uitdaging’, zegt Madley Croft. ‘Ik wilde weten hoe dat soort popmuziek, dat soort songstructuren werkt, en wat ik ervan zou kunnen opsteken.

‘Toen ik daar aankwam, was ik allesbehalve op mijn gemak. Ik belandde in een ruimte vol mensen die ik van haar noch pluim kende, en die me de hele tijd om mijn mening vroegen. Achteraf gezien was dat goed, want zo leerde ik meer op mijn eigen instincten te vertrouwen. En gelukkig waren al die producers ook echt gepassioneerd door muziek. Het is niet zo dat ze de hele tijd liepen te roepen: “En nu gaan we een hit schrijven die moet verkopen.” Ik zou het meteen opnieuw doen, zo’n schrijfkamp. Wat wel is: de formules die zulke producers hanteren, stroken helemaal niet met onze manier van muziek maken. Toen ik van dat schrijfkamp terugkwam en de demo’s herbeluisterde die wij al gemaakt hadden, apprecieerde ik alleen maar meer hoe wij werken, bijna op de tast, met zin voor experiment.’

***

The xx op het gerenommeerde festival Coachella, in Californië. 'We hebben hier twee compleet verschillende sets gespeeld. De voorbije weken in Amerika waren goed, maar ook... véél.'
The xx op het gerenommeerde festival Coachella, in Californië. ‘We hebben hier twee compleet verschillende sets gespeeld. De voorbije weken in Amerika waren goed, maar ook… véél.’© Lillie Eiger

Iets voor 21 uur, in de South Side Ballroom in Dallas. Van buitenaf lijkt dit een doorsnee Texaans baanrestaurant, maar binnenin huist een concerttempel die plaats biedt aan zo’n vierduizend toeschouwers. De keet zit afgeladen vol, zowel met millennials als met meer doorgewinterde concertgangers.

Ze zien hoe Jamie Smith de show van op zijn eilandje eens te meer moeiteloos aan elkaar lijmt met synths, samplers en drumpads, en hoe Oliver Sim en Romy Madley Croft het podium helemaal inpakken tijdens oldies als Crystalised en Infinity en newbies als Dangerous en On Hold.

Eindigen doet de band met Loud Places, weer zo’n frivole en clubby track, maar dan afkomstig van Smiths soloplaat In Colour. Uit de lichtbalken waarmee het spiegeldecor uitgerust is komen gele, rode, groene en blauwe stralen tevoorschijn. En uit de monden van 4000 dansende Texanen weerklinkt:

‘I feel music in your eyes

I have never reached such heights.’

Het vat The xx 2.0 helemaal samen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content