Geweld en dood hebben in het oeuvre van Nick Cave altijd een centrale rol gespeeld. Dat was al zo toen de artiest nog deel uit maakte van The Birthday Party. Maar nooit liet hij zoveel bloed vloeien als op Murder Ballads, een plaat die precies een kwarteeuw geleden op de wereld werd losgelaten.
Morbide. Bizar. Weerzinwekkend. Het waren slechts enkele van de adjectieven die recensenten in 1996 opdolven naar aanleiding van de negende langspeler van The Bad Seeds. ‘Tot dan toe had ik altijd de druk gevoeld om, met iedere plaat die ik uitbracht, de vorige te overtreffen’, herinnert Nick Cave zich. ‘Maar dit keer wilde ik gewoon iets maken dat leuk was om te doen: enkele duetten, enkele covers… Murder Ballads is een plaat die volkomen op zichzelf staat. Ze valt niet met mijn andere werk te vergelijken.’
Het idee voor de plaat ontstond toen Cave, tijdens de opnamesessies voor Henry’s Dream (1992) het nummer O’Malley’s Bar schreef. Het was een epos van ruim een kwartier dat op geen van zijn andere langspelers bleek te passen. Het haast even uitgesponnen Song of Joy lag ook in zijn lade stof te vergaren en dus besliste de zanger een plaat te maken waarop die twee nummers nadrukkelijk níet uit de toon zouden vallen, met passionele moord als overkoepelend thema.
Nick Cave, Kylie Minogue, Shane MacGowan, Blixa Bargeld, Mick Harvey – Death is not the endd2.musicalhygienehttps://www.youtube.com/c/d2musicalhygienevideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/Ao0lyPjYQw0/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het was zeker niet de eerste keer dat de Black Crow King zijn personages een gewelddadige dood liet sterven. In de vroege eighties schreef hij al huiveringwekkende songs als Deep in the Woods, Six Inch Gold Blade en Sonny’s Burning, waarin hij de duistere kantjes van de menselijke natuur exploreerde. Sommigen beweren zelfs dat die nummers een voorafspiegeling waren van wat later het gangsta rap-genre zou worden. Maar een volledig werkstuk met verhalen over moord en doodslag was natuurlijk nog wat anders. Niettemin zou het zijn grootste commerciële succes tot dan toe worden: Murder Ballads ging ruim een miljoen keer over de toonbank.
Outlaws
De geschiedenis van de moordballade gaat al terug tot het midden van de zeventiende eeuw. Het was een macaber lied over figuren die in een vlaag van razernij iemand het leven benamen, over de gebeurtenissen die aan die misdaad voorafgingen en over de vergelding die erop volgde. Het verhaal werd afwisselend verteld vanuit het gezichtspunt van de dader of dat van het slachtoffer en diende doorgaans tot lering en vermaak van de maatschappelijke onderklasse. De murder ballad verspreidde zich in de loop van de negentiende eeuw over Engeland en Ierland, maar werd door migranten ook meegenomen naar de Bible Belt van de Verenigde Staten en de Appalachen.
De manier waarop Cave hier met geweld omgaat, doet meer dan eens denken aan die van Quentin Tarantino in, pakweg, Pulp Fiction.
De liederen werden mondeling doorgegeven van de ene generatie op de andere en volgens musicoloog Alan Lomax ontwikkelden ze zich gaandeweg in ‘bad man ballads‘, waarin vooral de daden van Amerikaanse outlaws werden verheerlijkt. Zo gingen ze deel uitmaken van plaatselijke folk- en countrytradities en drongen ze door tot het repertoire van bijvoorbeeld Johnny Cash. ‘I shot a man in Reno, just to watch him die‘ klonk het in Folsom Prison Blues. Een andere song, het van Lefty Frizzell bekende Long Black Veil, werd niet toevallig door Nick Cave opgepikt met het oog op zijn coverplaat Kicking Against the Pricks.
Nick Cave & The Bad Seeds – Henry Lee (Official Video)Nick Cave and the Bad Seedshttps://www.youtube.com/channel/UCErHNL907WiREYI_Pn2yqXwvideo1502001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/QzmMB8dTwGs/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dat Koning Kraai diepgaand beïnvloed is door de Amerikaanse folk- en bluestraditie wist u al. Voor Murder Ballads putte hij echter ook uit literaire bronnen. Wreedaardige romans als The Bad Seed van William March (1954) en American Psycho van Brett Easton Ellis (’91) waren alvast niet onopgemerkt aan hem voorbijgegaan. Naar zijn eigen zeggen appelleerden ze aan de donkere kant van zijn psyche.
‘Ik ben een gespleten persoonlijkheid’, aldus Cave. ‘Aan de ene kant heb ik zelfdestructieve neigingen en gewelddadige fantasieën, put ik vaak inspiratie uit chaos en verwarring. De agressie in mijn songs is in wezen een metafoor voor pijn en onvrede. Aan de andere kant zijn er periodes waarin mijn leven vrij gedisciplineerd en geordend verloopt. De enige momenten waar ik vreugde en voldoening uit put, zijn die waarop ik schrijf. De grootste uitdaging voor mij is dus die contradicties in mijn persoonlijkheid te leren begrijpen en ermee in het reine te komen’.
Verontrustende fabels
Een hang naar het theatrale is Nick Cave niet vreemd. Geen wonder dus dat sommige tracks op Murder Ballads iets weg hebben van malicieuze hoorspelen. De teksten, compleet met geestige woordspelingen en wrange observaties, vormen de motor van de plaat. Het zijn verontrustende fabels waar je maar beter niet naar luistert in het bijzijn van kinderen of andere gevoelige zielen. Dit keer laat hij iedere vorm van terughoudendheid varen. Hij kruipt in het hoofd van psychopaten, probeert de mechanismen achter hun waanzin bloot te leggen en beschrijft hun gratuite slachtpartijen in al hun grafische details, al laat hij de gruwel soms ook aan de verbeelding van het publiek over.
Een wakkere recensent van Rolling Stone telde op Murder Ballads uiteindelijk 75 lijken en één dode hond, wat suggereerde dat Caves bloeddorst blijkbaar niet te lessen viel.
Voor wie het wil horen, zit er echter ook hilarische humor en joie de vivre in de songs. De manier waarop Cave hier met geweld omgaat, doet meer dan eens denken aan die van Quentin Tarantino in, pakweg, Pulp Fiction: het heeft iets karikaturaals, absurdistisch en buitenissigs, waardoor je het eigenlijk niet echt au serieux kunt nemen.
Bad Seeds-bassist Martyn Casey noemt Murder Ballads ‘een in bloed gedrenkte feestplaat’. Conway Savage, de inmiddels overleden toetsenman van de groep, gewaagde dan weer van een ‘comedy record’. En naar aanleiding van de re-release, enkele jaren geleden, vergeleek een recensent van Pitchfork de lp met een ‘perverse musicalproductie zoals je die doorgaans aantreft in de Londense West End, maar dan wel één die is opgezet in een parallel universum’.
Nick Cave & The Bad Seeds – Stagger LeeNick Cave and the Bad Seedshttps://www.youtube.com/channel/UCErHNL907WiREYI_Pn2yqXwvideo1502001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/Nbe5RERDh4k/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In weerwil van de titel zijn de tien nummers op de plaat geen echte ballades. The Bad Seeds, destijds nog met Blixa Bargeld en Mick Harvey op gitaar en Conway Savage op klavieren, produceren een soort loungy jazz-cabaret uit de hel, doorspekt met minimalistische maar onstuimige blues-, rock- en country-invloeden. Nick Caves uitzinnige bariton, die lijkt mee te dobberen op de demente geestestoestand van de personages, past perfect bij de sombere teneur van de songs.
Furieus en grotesk
Murder Ballads bevat enkele traditionals of blues standards die al ruim een eeuw deel uitmaken van het collectieve bewustzijn in het Amerikaanse zuiden. Dat geldt bijvoorbeeld voor Stagger Lee, één van de onbetwiste piekmomenten van de plaat. Het is het verhaal van pooier ‘Stagger Lee’ Shelton, die in 1895 een saloon in St. Louis binnenging, er ruzie kreeg met ene Billy Lyons en hem vervolgens koudweg een kogel door het hoofd joeg. Zijn daad sprak blijkbaar tot de verbeelding, want naarmate het verhaal van de moord verspreid raakte in de folkgemeenschap, kreeg outlaw Stagger Lee, net als Jesse James of Billy the Kid, de status van antiheld. Talloze folk-, blues- en jazzartiesten hebben in de loop der jaren Stagger Lee vertolkt, van Mississippi John Hurt tot Woody Guthrie en van Duke Ellington tot Bob Dylan, maar geen enkele versie klinkt zo furieus en grotesk als die van Nick Cave.
Op Murder Ballads klinkt de song ongemeen traag en dreigend, vulgair en hysterisch. Caves versie staat in het teken van doodslag, prostitutie, homoseksualiteit en verkrachting: ‘I’m a bad motherfucker / Don’t you know / And I’ll Crawl over 50 good pussies / Just to get to one fat boy’s asshole‘. Als verteller weet Cave de luisteraar dermate te manipuleren dat die de schurk haast als een held gaat beschouwen. Vandaag, vijfentwintig jaar later groeit Stagger Lee tijdens concerten van The Bad Seeds nog steeds uit tot een gegarandeerd hoogtepunt.
Sommigen beweren zelfs dat de nummers op Murder Ballads een voorafspiegeling waren van wat later het gangsta rap-genre zou worden.
Een andere sleutelsong uit Murder Ballads is het epische O’Malley’s Bar, waarin een cafébezoek uitloopt in een achteloze massa-executie. Nick Cave portretteert het geesteszieke hoofdpersonage als een werktuig van het kwaad bij wie alle stoppen doorslaan. Niet geplaagd door zoiets banaals als een geweten richt hij een waar bloedbad aan: ‘If I have no free will, then how can I be morally culpable?‘
Gezinsdrama
In het als bekentenis gepresenteerde The Curse of Millhaven voert de zanger de veertienjarige seriemoordenares Loretta ten tonele. Ze heeft voor haar plezier twintig kinderen omgebracht, en komt uiteindelijk in een psychiatrische inrichting terecht. In Song of Joy vertelt een dokter over de gewelddadige manier waarop zijn vrouw en drie dochters van het leven zijn beroofd, door een sadist die met hun bloed een citaat uit John Miltons Paradise Lost op de muur heeft geschreven. Alleen kun je je niet van de indruk ontdoen dat het de verteller zélf is die aan de oorsprong ligt van het gezinsdrama.
Nick Cave & The Bad Seeds – The Curse of Millhaven (Live)PlacentaJuanhttps://www.youtube.com/user/NotYourBiggestFanvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/0JzqRIdZ8Rk/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In Henry Lee, een traditional waarvoor Cave de vocale hulp inroept van Polly Jean Harvey, met wie hij op dat moment een relatie heeft, steekt een jaloerse vrouw het voorwerp van haar liefde dood met een pennemes, om zijn lijk vervolgens in een diepe put te doen verdwijnen.
Maar het nummer waar Murder Ballads in ruime mate zijn populariteit aan te danken heeft, is toch de in een sierlijk strijkersarrangement gehulde Where the Wild Roses Grow. ‘Ik was al zes jaar geobsedeerd door Kylie Minogue en was vastbesloten iets voor haar te schrijven’, aldus Cave. ‘Dat lukte aanvankelijk niet zo goed, tot ik dit duet bedacht: een dialoog tussen een moordenaar en zijn onschuldige slachtoffer, met als conclusie: All beauty must die‘. Het was een vreemde combinatie: een onschuldig popzangeresje en een sombere vogelschrik. Maar het werd wel een geheide hit. Ook de video, geïnspireerd door Ophelia, een schilderij van John Everett Millais uit 1852, was ronduit meesterlijk.
De enige song op Murder Ballads waarin geen doden te betreuren vallen is het van Bob Dylan geleende Death is Not the End, met de stemmen van onder anderen Shane MacGowan van The Pogues en Caves ex-vriendin (én voormalig Bad Seed) Anita Lane. Sommigen noemden het destijds een hoopvolle afsluiter, die alsnog licht bracht in de duisternis. Nick Cave zou achteraf echter verklaren dat het orgelpunt van de plaat tongue-in-cheek bedoeld was. ‘When the cities are on fire / With the Burning flesh of men / Just remember that death is not the end‘: de zanger maakt de luisteraar duidelijk blij met een dode mus.
Een wakkere recensent van Rolling Stone telde op Murder Ballads uiteindelijk 75 lijken en één dode hond, wat suggereerde dat Caves bloeddorst blijkbaar niet te lessen viel. Zeker, het is een afwisselend brutaal, cynisch, misantropisch, aangrijpend en onbehaaglijk stemmend werkstuk. Maar betekent dit dat de artiest moord en geweld verheerlijkt? Hooguit is Murder Ballads een literaire overdrijving van gebeurtenissen waar je ook regelmatig in de krant over kunt lezen. Het is fictie die inspeelt op onze voorliefde voor thrillers en griezelfilms, en ons net als, pakweg, The Hateful Eight, toelaat onze eigen gewelddadige fantasieën op een relatief onschuldige manier uit te leven.
Toen MTV Nick Cave een Award wilde toekennen als beste mannelijke artiest voor Where The Wild Roses Grow, bedankte de zanger beleefd voor de eer. Zo wilde hij vermijden dat mensen Murder Ballads zouden aanschaffen om de verkeerde redenen en met foute verwachtingen. ‘Ik kan deze onderscheiding niet aanvaarden, omdat ik muziek niet als een wedstrijd zie. Naar mijn gevoel kun je de waarde van iets niet afmeten aan prijzen of bekroningen. En ik ben met niemand in competitie’.
Kylie Minogue & Nick Cave – Where The Wild Roses Grow (HQ) (NO Ad)AlxHDHGhttps://www.youtube.com/user/AlxHedgehogvideo1502001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/rXA-9mWGCXk/hqdefault.jpg
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bronnen: The Sydney Morning Herald, With Guitars, Pitchfork, The Quietus, Sputnik Music en BBC.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
