Mathilde Fernandez, de Franse poprevelatie die zachter moest zingen (maar dat niet deed)

Ze verkleedt zich als Jeanne D’Arc, vormt een ravepopproject met gabberlegende Paul Seul van Casual Gabberz en ontpopt zich voor een Frans radiostation tot gelegenheidsastroloog. Maar op haar laatste soloplaat Sensible is de naar Brussel uitgeweken Franse zangeres en performer Mathilde Fernandez vooral zichzelf. Zonder blozen.

1985. Kate Bush stelt haar vijfde plaat Hounds of Love voor in het Londense planetarium. Ze producete het album (met Cloudbusting en Running up that Hill) op haar eentje, de excentrieke en sprookjesachtige thema’s leverden haar de bijnaam ‘the mistress of mysticism’ op. Anno 2021 doet Mathilde Fernandez de 21-eeuwse variant daarvan: ze houdt er een horoscooppodcast op na op de Franse radiozender Lyl Radio. Dat hoeft niet verbazen: de Française vernoemde een band naar een sterrenbeeld – Ascendant Vierge, dat ze deelt met gabbericoon Paul Seul -, en heeft een nonkel die ‘een van de beste astrologen van Parijs is’. In haar soloproject grijpt ze terug naar sprookjes en legendes. Een greep uit het aanbod: voor ep Hyperstition (2018) verkleedde ze zich als Jeanne d’Arc en de videoclip van het nieuwe nummer Temple Sourire knipoogt naar Alice in Wonderland. Haar derde en nieuwste ep Sensible nam ze, net als de twee vorige overigens, alleen op. Je kan begrijpen waarom Fernandez de Franse Kate Bush wordt genoemd.

We zitten op het terras van Café Galletos, een volkse bar op een boogscheut van het broeierige Sint-Gillisvoorplein. Fernandez, net terug van een tour in Duitsland met Ascendant Vierge, is er kind aan huis sinds ze enkele jaren geleden, in het zog van Alain Platel en theaterhuizen als Peeping Tom van Nice naar de Brusselse gemeente verhuisde. Ze groeide op in de theaterwereld, studeerde performance en videokunst, en leek even voor een carrière als regisseur te gaan. Die liefde voor muziek kwam er niet meteen. Op haar vijfde stuurden Fernandez’ ouders haar naar de notenleerles, maar dat bleek niet zo’n goed idee. ‘Ik deed m’n best om geïnteresseerd te zijn, maar ik vond het ongelofelijk saai. Ik was te jong. Ik kon nog niet eens letters lezen, laat staan noten. Na enkele pijnlijke jaren ben ik er dan ook mee gestopt.’

Toch belandde je op je veertiende in een metalband.

Mathilde Fernandez: Oh (lacht) Ja. Ik was als tiener erg aangetrokken door klassieke metalbands. Emperor, Rammstein, Marilyn Manson, noem maar op. Ik speelde synths in een ‘symfonische melodische blackmetalband’, maar hield me uiteindelijk vooral bezig met het ontwerpen van het logo. Dat vond ik leuker (lacht).’

Ascendant Vierge is snoeiharde ravepop, bij je soloproject lijkt de nadruk eerder op de vocals te liggen. Beide projecten drukken een zekere gevoeligheid uit.

Fernandez: Inderdaad. Zingen is voor mij een vorm van therapie, dat is altijd al zo geweest. Ik moest vroeger vaak huilen op optredens, net omdat m’n muziek grote emoties opzoekt. Ik schrijf songs als er iets uit moet, dat geldt des te meer voor m’n laatste project, Sensible.

Zou je zeggen dat Sensible je meest –

Fernandez: Persoonlijke plaat is? Zeker en vast. Al heb ik niet op een dag besloten om een openhartig album te maken. Ik denk dat ik er nu klaar voor was.

Je zingt er ook voor het eerst in het Russisch. Heb je familie daar?

Fernandez: Ik heb familie in Polen, in een regio die vroeger bij Rusland hoorde. Doorheen de geschiedenis zijn de Poolse grenzen volledig veranderd. Mijn overgrootmoeder is geboren in Rusland, maar overleed als een Poolse. Zonder ooit te verhuizen. Polen speken heel wat talen – Pools, Russisch, Duits, Jiddisch -, ze moesten wel. Toen ik klein was ging m’n nonkel vaak terug naar Rusland, waar hij vrienden heeft, en bracht platen voor me mee naar huis. Ik raakte verslingerd aan Alla Pugacheva, een heel beroemde Russische zangeres.

Je hebt er ook grote fanbase. Hoe komt dat?

Fernandez: Historisch gezien zijn Russen meer geïnteresseerd in Europa dan in de Verenigde Staten. Alles wat met romantiek te maken heeft, slaat er erg aan. Net zoals Franse muziek, trouwens. Ik denk dat ze me ergens op een Spotify-playlist met Franstalige artiesten gevonden hebben.

De albumhoes van Sensible heeft dan weer iets weg van De Extase van Theresia van de Italiaanse barokkunstenaar Bernini.

Fernandez: Ja! Ik hou van dat verhaal. Ik wist al snel dat ik een gezicht – het mijne – als albumhoes wou. Alle emoties spelen zich immers af op het gelaat. In eerste instantie wou ik een special edition-vinyl uitbrengen met verschillende hoezen: eentje met rode wangen, eentje met een traan, enzovoort. Maar één foto deed alles. Je kan niet zeggen of je er woede of droefheid in ziet. Ik praatte daarnet met een journalist die de hoes aan zijn kinderen had getoond. ‘Je bent verliefd’, zeiden ze. En wel ja! Misschien.

Is Sensible een pleidooi voor kwetsbaarheid?

Fernandez: Absoluut. Iedereen heeft recht op emoties, op breakdowns en burn-outs. Er zit een grote kracht in kwetsbaarheid. Ik heb de indruk dat de beeldvorming de laatste jaren verandert: we durven ons lichaam meer tonen, we durven buiten te komen zonder make-up. Daar zit de reclamewereld voor iets tussen. De representatie is dan wel veranderd, nu moet onze mindset nog volgen. En dat vraagt veel werk. Sensible – het hele project – wil tonen dat mensen niet vlak zijn, niet in rigide structuren passen. We zijn niet gemaakt om elke dag naar het werk te gaan als robots zonder emoties. We moeten meer voor elkaar zorgen, zeker met mensen als Jeff Bezos in de buurt. We zijn allemaal al in contact gekomen met uitbuiting.

Ook Petit soldat van Ascendant Vierge gaat over die afmattende kantoorsleur. Hoe ervaarde je aan muziek werken in dit pandemiejaar?

Fernandez: Ik zat op een automatische piloot tijdens het afwerken van Sensible en de nieuwe plaat van Ascendant Vierge. Tussen alle productie en tijd in de studio door besefte ik niet wat er aan het gebeuren was. Plots vroeg ik me af: waarom maak ik muziek? Dat was ik ergens onderweg uit het oog verloren. Zonder de energie van een publiek, vergeet je waarom je je doorheen een heel productieproces sleurt.

***

Als we over haar ep’s praten, heeft Fernandez het resoluut over ‘projecten’. Sensible is de derde van de Française. Een album komt er nog niet meteen aan. Ze doet alles zelf, van de promo tot het visuele aspect, dat ze uitwerkt met Estelle Hanania, een Franse fotografe die al projecten deed voor modehuis Maison Martin Margiela. Je zou iets voor minder een project noemen. Een label zou soelaas kunnen bieden, maar daar staat ze niet voor te springen nadat ze te horen kreeg dat ze ‘zachter’ moet zingen. Die hebben het niet begrepen.

Zou een label je toch eens over de streep kunnen trekken?

Fernandez: Ooit, misschien. Met Ascendant Vierge hebben we bij een Duits label getekend dat gespecialiseerd is in hiphop en elektronica, Live From Earth Klub. Na de release van Influenceur, zeiden ze tegen Paul: we hoeven je andere nummers niet te beluisteren, we brengen je plaat uit. Zo’n vertrouwen heb ik nodig voor een project als het mijne. Maar daar zijn ze nog niet klaar voor.