Made Kuti wurmt zich uit de schaduw van opa en afrobeatlegende Fela Kuti

Hij stamt af van een Nigeriaanse muzieklegende en staat klaar om afrobeat – een opzwepende mix van jazz, funk en Afrikaanse percussiemuziek – verder de eenentwintigste eeuw in te loodsen. Maak kennis met Made Kuti, kleinzoon van.

Het zal je grootvader maar wezen: Fela Kuti, de legendarische afrobeatpionier en politiek activist, ooit luis in de pels van het Nigeriaanse establishment, tegenwoordig held van artiesten als Damon Albarn, Jeff Mills en Beyoncé. Zijn zonen Femi en Seun namen de scepter al over en nu is Made Kuti, een zoon van Femi, met zijn debuut For(e)ward dus een muzikant van de derde generatie die de muzikale dynastie levend houdt.

De man zelf vertelt erover vanuit zijn ouderlijk huis in Lagos, de grootste stad van Nigeria, waar hij opnieuw ging wonen na zijn studies in Londen, aan het gerenommeerde Trinity Laban Conservatoire of Music and Dance. Precies hetzelfde conservatorium waar zijn opa zich eind jaren vijftig inschreef, in plaats van zoals verwacht geneeskunde te studeren. Want zo grootvader, zo kleinzoon? Niet helemaal, zo blijkt.

Made Kuti: Trinity was de enige muziekschool in Engeland die me wilde hebben, eerlijk gezegd. (lacht) Ik had mijn portfolio naar vijf verschillende conservatoriums gestuurd, maar allemaal knapten ze af op mijn beperkte kennis van klassieke en/of westerse muziek. Trinity was de laatste op het lijstje, en daar stond het hoofd van de richting compositie – die een fan van Fela bleek te zijn – wél open voor mijn plannen en ideeën. Of je het nu wilt of niet, aan je lot kun je blijkbaar moeilijk ontkomen. Maar toch: dank je wel, opa!

Jij staat niet alleen in de schaduw van je grootvader, maar ook in die van je vader Femi en zijn jongere broer Seun, allebei gevierde afrobeatmuzikanten. Is de naam Kuti een zegen of een vloek?

Kuti: Mijn vader heeft het moeilijk gehad, weet ik. Fela wilde hem onder zijn vleugels houden, hij begreep zijn nood aan onafhankelijkheid niet. Mijn pa heeft mijn opvoeding dus helemaal anders aangepakt, door me als kind alle vrijheid te geven in mijn doen en mijn denken. Dat ik uiteindelijk toch voor de muziek heb gekozen en dus de naam Kuti moet waarmaken, heb ik dus alleen maar aan mezelf te danken. (grinnikt)

In het Westen wordt nog steeds met veel ontzag over de erfenis van Fela gepraat, maar hoe zit dat in jullie thuisland?

Kuti: Ook in Nigeria wordt hij beschouwd als een legende. Zelfs mensen die niks met zijn muziek hebben zien Fela als een inspirerend figuur, iemand die zijn integriteit boven alles plaatste en een gevecht aanging dat niemand anders wilde voeren. Bovenal is Fela een held van het volk. Wat ik wel jammer vind, is dat de afrobeat als kunstvorm tanende is in Nigeria. Het is er nu al r&b en pop wat de klok slaat bij de jongeren, die hun eigen muziektradities niet meer kennen. De beste afrobeat – als je mijn vader en oom niet meerekent – wordt tegenwoordig niet in Afrika, maar in Europa en Amerika gemaakt. Ironisch, niet?

In 1971, een halve eeuw geleden, bracht Fela zijn album Why Black Man Dey Suffer uit. Daarop had hij het over de gevolgen van kolonialisme, maar ook over de interne machtsstrijd en corruptie die het leed van zovelen alleen maar vergrootten. Die boodschap lijkt vandaag nog steeds actueel.

Kuti: De politiek corrupte klasse waartegen Fela in opstand kwam in de jaren zeventig, die heeft ook kinderen en kleinkinderen gekregen, hè? Er is dus helaas zo goed als niks veranderd in Nigeria. Wist je dat er momenteel kunstmatige eilanden gebouwd worden voor de elite, vlak voor de kust? En dat terwijl de meerderheid van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Dat zegt alles over hoeveel oog de bourgeoisie heeft voor de noden van de lagere klassen. Elke vorm van protest, zoals de massale betogingen tegen excessief politiegeweld vorig jaar, wordt bloedig neergeslagen. Brute repressie, net zoals in de tijd van Fela, die ooit halfdood werd geklopt door veiligheidstroepen van de president. Maar er komt een dag dat de bevolking er genoeg van heeft, en dan zal geen fortuin groot genoeg zijn om het tij te keren.

‘Do you hear that thunder?/ That’s the sound of strength in numbers’, zoals je labelgenoten van Idles zingen. Ben je vertrouwd met hun muziek?

Kuti: Ja, natuurlijk! Die track waar je uit citeert, Grounds, uit hun recentste album, staat zelfs in mijn Spotify-playlist. Ik hou van hun boodschap en hun engagement. Eigenlijk is afrobeat de punk van Nigeria. Het is ook muziek over de noden van het volk, over solidariteit en verzet tegen the powers that be. En je kunt er intussen lekker loos op gaan.

Weet je wie ook een groot liefhebber van afrobeat is? Beyoncé, die naar het schijnt een volledig door Fela geïnspireerd album op het schap heeft liggen.

Kuti: Echt? Dat wist ik niet, maar het verbaast me niet echt. Twee jaar geleden hebben mijn vader en ik samengewerkt met de mannen van Coldplay voor de track Arabesque (waar ook Stromae aan meewerkte, nvdr.), en dat was een heel aangename ervaring. Beyoncé mag me dus altijd eens bellen als ze om inspiratie of een muzikant verlegen zit. (lacht)