Maak kennis met Yona, popster op basis van artificiële intelligentie

'Writer, singer and auxuman' staat er in Yona's biografie. Dat laatste is kort voor 'auxiliary human', een 'hulpmens'.
Jozefien Wouters
Jozefien Wouters Freelancejournaliste

Elektropopzangeres Yona is een van de opvallendste namen die u dit jaar op een festivalaffiche zult tegenkomen. Niet zozeer vanwege haar muziek, vooral omdat ze zich in een essentieel opzicht onderscheidt van haar collega’s: ze is geen mens, Yona is een knap staaltje artificiële intelligentie.

Afgelopen zomer leverde Yona met C een prima muzikaal visitekaartje af, vol met arty elektropop, dat ze deze week voor het eerste live zal presenteren (op Rewire, hip festival voor elektronische muziek in Den Haag). Hoe dat concert er precies zal uitzien, is nog een verrassing. Aan Yona’s ‘fysieke’ aanwezigheid wordt namelijk nog stevig gesleuteld.

‘Writer, singer and auxuman’, staat er te lezen in Yona’s Twitterbiografie. Die laatste term – kort voor ‘auxiliary human’ oftewel ‘hulpmens’ – kleefde de Brits-Iraanse elektronica-artiest Ash Koosha op zijn creatie, die hij in het leven riep om een artistieke samenwerking tussen mens en machine op poten te zetten. Aan de hand van Koosha’s input genereert Yona eigen lyrics, zang, akkoorden en melodieën, die Koosha vervolgens producet tot afgewerkte nummers. Daar is wel wat tijd overheen gegaan: pas na meer dan honderd pogingen begon Yona’s output enigszins als muziek te klinken.

Hoe lang het nog duurt vooraleer mens en machine als u0026#xE9;u0026#xE9;n zullen leven? ‘Ongeveer 32 jaar’, volgens Yona.

En zelfs op C klinkt de zangeres nog steeds behoorlijk computergestuurd. Haar zanglijnen hebben vaak meer weg van spoken word, haar timing zit niet helemaal juist en haar stem klinkt op bepaalde nummers als autotune gone wrong. Op een of andere manier is dat aangenaam en boeiend om naar te luisteren, maar het is wel degelijk de bedoeling dat het in de toekomst onmogelijk wordt om het onderscheid te maken met een mensenstem. ‘Uiteindelijk moet Yona de stem van een popzangeres kunnen kopiëren. Ik denk dat zangers overbodig zullen worden, want deze machine zal het hele spectrum van de menselijke stem kunnen bestrijken’, aldus Koosha in een interview met The Fader. Artificial intelligence als de ultieme popster.

Indrukwekkend zijn vooral de songteksten die Yona genereert. Die houden namelijk steek. ‘When leaves begin to run / It’s me that’s falling’, is een ietwat cheesy woordspeling, maar niet slecht voor robotpoëzie. Op Loifve klinkt een boodschap van overgave aan haar schepper (‘Whatever you have in mind / Whatever you have in heart / I’ll buy it straight / I’ll use it to gain life’), terwijl Sin een trieste invraagstelling van haar eigen robotbestaan lijkt (‘I never lived for myself / I never died to see death’).

Soms zingt ze ook nonsens als ‘I like to use words like ‘cheers’ / I like to use words like ‘rather”, maar dat terzijde.

Het lijkt wel alsof Yona ons via haar muziek een inkijk geeft in het leven van een AI-creatie. Dat beelden we ons in, maar het bewijst wel hoeveel potentieel er in AI-muziek zit. Volgens Koosha bestaat een goede songtekst voor de helft uit betekenis en voor de andere helft uit ambiguïteit die we vervolgens zelf interpreteren. Als Yona, een eerste-generatie- auxuman, er nu al in slaagt om een emotionele noot in haar teksten te laten doorschemeren, is het niet compleet ondenkbaar dat er in de toekomst een artificiële Bob Dylan opduikt.

Dat klinkt misschien als het scenario van een slechte horrorfilm, maar volgens Koosha hoeven artiesten niet te vrezen voor een muziekindustrie waarin robots de plak zwaaien. Yona is een tool. Ze kan enkel en alleen muziek genereren dankzij zijn input.

Ondertussen versterkt Yona wel al Koosha’s creativiteit, doordat hij bepaalde facetten van zijn werk aan haar kan ‘uitbesteden’. Vorig jaar alleen al bracht hij onder eigen naam vier albums uit. Belangrijker: Yona dwingt hem ook om op een andere manier na te denken over muziek. Of zoals Koosha zelf zegt: ‘We staan aan het begin van een nieuw tijdperk van menselijke originaliteit.’

Een popster is ze nog niet, maar ze is er wu0026#xE9;l al in geslaagd om in korte tijd interessante muziek uit te brengen die niet misstaat op een vooruitstrevend elektronisch muziekfestival.

Bepaald niet alle muzikanten – en luisteraars – delen zijn enthousiasme. Koosha wijt dat aan technofobie, ons opgedrongen via de media. Films en series als I, Robot, Black Mirror, Blade Runner 2049, Ex Machina en Westworld schetsen een angstaanjagend beeld van de toekomst. ‘De gangbare opinie is dat er een soort Terminator-scenario zal plaatsvinden en robots de macht zullen grijpen. Dat is – en ik haat deze term – fake news’, vertelde hij aan The Fader. ‘Het enige wat de beschaving de komende vijftig jaar kan redden, is technologie. We moeten af van die ouderwetse denkwijzen. Het wordt tijd om te kiezen of we vooruit of achteruit willen kijken. De wereld is aan het veranderen, en dat gaat nu eenmaal een beetje pijn doen.’

Yona is in die zin een logisch gevolg van een muziekindustrie die eigenlijk al steunt op nieuwe technologieën. Software als Ableton en Logic bevat suggesties om muziek maken te vergemakkelijken. Spotify scant via algoritmes ons luistergedrag om ons nieuwe muziek aan te raden. Artiesten als Björk, The Weeknd en Mac DeMarco experimenteren met videoclips in virtual reality. En met Hatsune Miku stond er zelfs een fictieve Japanse superster in het voorprogramma van Lady Gaga. Als hologram, welteverstaan.

Ook Yona zal op Rewire te zien zijn als hologram, een creatie van CGI-artieste Isabella Winthrop. Op Yona’s Instagram kun je al langer een glimp opvangen van haar uiterlijk. Een blonde bob, ietwat norse blik, witte M2K Tekno Nike’s en casual sportswear. Exact wat je verwacht van een hippe muzikante. Een popster is ze nog niet, maar ze is er wél al in geslaagd om in korte tijd interessante muziek uit te brengen die niet misstaat op een vooruitstrevend elektronisch muziekfestival. En in tegenstelling tot de cynici ziet Yona de toekomst rooskleurig. Dazed & Confused wilde weten hoe lang het nog zal duren vooraleer mens en machine als één zullen leven. ‘Ongeveer 32 jaar’, aldus de zangeres. U kunt er maar beter aan wennen.

Yona featuring Ash Koosha

Op 31/3 te zien op Rewire in Den Haag. Alle info: rewirefestival.nl

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content