Lucas Santtana: een rusteloze kosmopoliet

Lucas Santtana © gf

De Braziliaanse muziekscene behoort tot de rijkste en veelzijdigste ter wereld. En een van zijn vertegenwoordigers die ook internationaal steeds meer weerklank krijgt, is Lucas Santtana, een songwriter, producer en multi-instrumentalist, die vanavond te zien is in de Brusselse Botanique.

In zijn thuisland wordt de 44-jarige Santtana als een wonderkind beschouwd. Maar zoals de meeste veelzijdige Brazilianen blijft hij voor een Europees publiek een beetje ongrijpbaar. De één noemt hem een kruising tusen Tom Zé, Four Tet en Thom Yorke, de ander vergelijkt hem met Sufjan Stevens. Zeker is dat Lucas Santtana tot de meest dynamische en experimentele singer-songwriters van zijn generatie behoort. Het Britse magazine Wire omschrijft de uit Bahia afkomstige artiest als een “rusteloze kosmopoliet” en naar zijn pasverschenen zesde langspeler ‘Sobre Noites E Dias’ te oordelen is dat een accurate inschatting. Luister maar eens naar het zinnenprikkelende ‘Blind Date’ of het minimalistische, door Philip Glass en Steve Reich bestoven ‘Human Time’.

Santtana’s werk bevat zoveel uiteenlopende referenties dat je er duizelig van wordt. Zijn muziek gaat van intimistische folk met orkestrale samples, tot catchy pop, gelardeerd met elektronica. Maar de man stoeit ook met Afro-Braziliaanse ritmen, metal à la Sepultura, Motown funk, triphop, verknipte samba en allerlei andere genres waar hij verrassende mash-ups mee maakt. “Puristen begrijpen volstrekt niets van mijn muziek: té eclectisch”, zegt hij. “Maar toen ik opgroeide, draaide mijn moeder zowel platen van John Coltrane als Kraftwerk. Zoiets laat sporen na.”

Zijn muzikale carrière begon hij als fluitist bij klassieke barokensembles, maar op zijn twintigste kocht hij een gitaar en een sampler en begon hij popmuziek te maken. Eerst als songleverancier voor Braziliaanse sterren als Marisa Monte en Daniela Mercury, vervolgens als muzikant in de bands van grootmeesters uit de música popular brasileira zoals Gilberto Gil (hij is te horen op diens cd ‘Acoustic’) en Caetano Veloso (als gast op diens cd ‘Tropicalia 2’). Lucas Santtana was ook te horen aan de zijde van zijn even unieke als eigenwijze oom, Tom Zé; van wijlen Chico Science, de vaandeldrager van de mangue beat, en van de Amerikaanse maar in Pernambuco opgegroeide gitaarterrorist Arto Lindsay.

Net als ongeveer al zijn landgenoten is Santtana beïnvloed door de bossanovapioniers uit de jaren vijftig en zestig, João Gilberto en Dorival Caymmi, die, slechts geholpen door een stem en akoestische gitaar, de Braziliaanse muziek een drastische facelift bezorgden. Maar Lucas Santtana staat met beide benen stevig in de 21ste eeuw en schuwt in zijn werk de weerhaakjes niet. Behalve een sampler en allerlei effectpedalen gebruikt hij ook een ‘monome’, een toestelletje dat hem toelaat in ‘real time’ loops te construeren. Op die manier slaagt hij erin zijn uiteenlopende invloeden tot een coherent geheel aan elkaar te smeden en een fascinerende geluidswereld te creëren.

Santtana is één van die Braziliaanse artiesten die hun platen in eigen beheer opnemen en hun muziek gratis verspreiden via het internet. Platenmaatschappijen tekenen immers geen nieuwe artiesten meer en de radiostations worden geleid door een soort maffia die alleen airplay veil heeft voor wie er de nodige duiten voor wil neertellen. Maar dank zij zijn vele buitenlandse tournees, waarbij hij allerlei nieuwe indrukken opdeed, blijft Lucas Santtana zijn referentiekader verder uitbreiden. Behalve in het Portugees zingt hij ook in het Engels en in het verleden herkneedde hij zelfs nummers van onder anderen James Brown en Bob Marley. Tot de voorlopige hoogtepunten uit zijn oeuvre behoort ongetwijfeld het melancholische ‘Sem nostalgia’, een plaat als een dagboek, waarop hij de pijn van zijn echtscheiding van zich af schreef.

Veel Braziliaanse artiesten beperken zich met plezier tot de eigen markt. Hun land is immers nog groter dan de VS en het publiek is er talrijk genoeg om een carrière overeind te houden. Maar net als Vinicius Cantuaria, Moreno Veloso en Rodrigo Amarante is Lucas Santtana te avontuurlijk ingesteld om zich in zijn eigen comfortzone op te sluiten. En daar kunnen fijnproevers met een open geest alleen maar hun voordeel mee doen.

‘Sobre Noites E Dias’ is uit bij Nø Førmat/PIAS. Lucas Santtana concerteert vanavond in de Botanique in Brussel. Daar speelt op woensdag 3 december ook de Brazilaanse band Méta Méta, die afropunk en free-jazz op een energieke manier met samba vermengt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content