Joost is niet alleen: deze mensen maakten ‘Europapa’ mede mogelijk

Waar u – naast de prestatie van de Belgische Mustii – volgende week naar uitkijkt: wat doet Joost, de Nederlandse kandidaat, op het Eurovisiesongfestival? Deze drie vrienden hebben meegebouwd aan zijn Europapa.

Hij houdt het in elk geval spannend: Joost Klein treedt op donderdag 9 mei als allerlaatste kandidaat aan in de tweede halve finale van het Euro­visiesongfestival. Kansloos lijkt hij niet – de bookmakers plaatsen hem momenteel zelfs derde, zij het behoor­lijk ver achter Zwitserland en Kroatië – maar het zal nog moeten blijken of hij de landen die nog niet zo vertrouwd zijn met zijn gabberpop evenzeer aan het hakken krijgt als de lage landen bij de zee of de Duitstalige contreien, waar hij en Ski Aggu vorig jaar met Friesenjung een dikke hit scoorden.

Hij staat er in ieder geval niet ­alleen voor. Europapa is teamwerk van een groep begaafde artiesten, die ook nog eens goede vrienden van ­elkaar zijn. ‘We hebben al heel wat meegemaakt samen’, knikt Teun de Kruif, alias Tantu Beats, de ­producer van Joost. ‘Daardoor zijn we zeer goed op elkaar afgestemd. We ­vormen een collectief brein.’

Hun eerste fysieke ontmoeting dateert van een optreden van wijlen rapper Mac Miller in 2015, maar ze kenden elkaar toen al van ­YouTube, waarop ze beiden actief waren. Tantu deelde daar de beats die hij zelf produceerde, Joost ­postte er als Eenhoornjoost ­humoristische ­sketches en minivlogs. ‘Hij reageerde regelmatig op mijn werk’, herinnert Tantu zich. ‘En ik bewonderde zijn video’s: eindelijk een youtuber die interessante, prikkelende content maakte.’

Niet veel later begon Joost ­muziek te maken. ‘Zijn originele aanpak herkende ik ook daarin. En uiteindelijk zijn we samen aan de slag gegaan.’

Aan Europapa begonnen ze een jaar geleden, in Tantu’s home­studio in Berlijn. ‘Eerst hebben we alle voorgaande Nederlandse Euro­visie-inzendingen op YouTube ­bekeken. Daarna hebben we een week lang liedjes gemaakt. Het aller­eerste nummer was Europapa. Toen we eenmaal wisten dat Neder­land daarmee verder wilde gaan, zijn we gaan finetunen. Tot in het waanzinnige. (lacht) We ­hebben alles uit de kast gehaald om de ­ultieme luisterervaring te creëren. En dat is volgens mij gelukt.’

Joost heeft al gezegd dat ze zich voor Europapa lieten inspireren door 2 Unlimited en Vengaboys, met een fikse gabbersaus daaroverheen. De zo lang verguisde happy hardcore van de nineties is al een tijdje aan een revival toe, onder meer dankzij Joost en kompanen. Tantu Beats maakte aanvankelijk vooral hiphopbeats, ‘maar sinds ik met Joost samenwerk, ben ik dieper in de wereld van dance gedoken. Zo heb ik happy hardcore herontdekt. Vrolijke muziek maken is best moeilijk. Het klinkt negen van de tien keer heel afgezaagd of senti­menteel. Deels door de diepgang van de ­teksten van Joost en de unieke stijl die we de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, hebben we nu de perfecte balans te pakken. Europapa voelt voor mij aan als een soort samen­vatting van mijn evolutie als producer. Eigenlijk vorm je je artistieke signatuur door te zoeken naar wat de jongere ­versie van jezelf het liefst zou willen. (glimlacht) Ik maak nu muziek voor mijn jongere zelf, opgegroeid in de jaren negentig.’

○○○

Nog zo’n creatief brein achter het succes van Europapa is Véras Fawaz, een alleskunner met een onophoudelijke maakdrift. ‘Als anderen problemen hebben, praten ze erover met vrienden. Of ze raadplegen een psycholoog. Ik moet er kunst over maken. Het is een vloek. Ik zou het liefst vakkenvullen. Maar mijn werk is mijn manier om mijn gedachten en problemen te uiten’, vertelt hij.

Ook Fawaz begon zijn carrière op YouTube. ‘Van mijn twaalfde al. Ik maakte video’s met de camera van mijn Nokia. (lacht) Vrienden maken is nooit mijn sterkste kant geweest. Filmen was en is nog steeds een manier om bruggen te bouwen, van de speelplaats op school tot gewoon thuis bij mijn ouders.’

Een van de eerste professionele video’s die hij maakte, was de clip voor Scandinavian Boy van Joost, in 2017. Sindsdien heeft hij niet stilgezeten. Clips voor Goldband en Merol, een soloplaat, een boek waarin hij een inkijk geeft in zijn gevoels­wereld…Er staat geen rem op de creativiteit van Véras Fawaz.

Ook de clip van Euro­papa nam hij voor zijn rekening. ‘Ik ­wilde eigenlijk geen clips meer maken, maar dit is toepasselijk. De cirkel is nu rond. Ik ben nu bezig met mijn eerste langspeelfilm, Joost verovert Europa: ik zie het als twee oude vrienden die voor een laatste keer ­samen iets groots maken.’

Niet dat dat altijd van een ­leien dakje loopt: ‘We zijn allebei supereigenwijs, en dat botst soms, maar ik heb ontzettend veel liefde voor Joost en alles wat hij doet. We zijn elkaars grootste vrienden en vijanden. We ontvolgen elkaar de hele tijd op sociale media, maar ­volgen elkaar ook altijd weer terug. Het is een soort borderlinerelatie.’

Die rare cyberpolderpunk­constructie met een oer-Hollandse windmolen is, zoals het een Nederlander betaamt, een beetje geboren op de fiets. ‘Op een keer zag ik plots een windmolen, en ik besefte dat veel mensen hier zich schamen voor hun eigen cultuur. Best eigenaardig, toch? Ik ben zelf opgegroeid op een boerderij en ik koester die kant van Nederland. We wilden de Neder­landse cultuur omarmen en net die clichés uitdagen’, legt Fawaz uit.

Dus racet Joost op een scootmobiel door het weidelandschap en staan er gabbers te hakken voor een molen. Hardcore-dj Paul Elstak, die ook meewerkte aan Europapa, zit in de video, net als Donnie, S10 en Réné Froger. Gerrie, Tim Haars’ ­personage uit de cultserie New ­Kids, wordt van stal gehaald met een ­welgemikte Brabantse tongval: ­‘Welkom in ­Europa, jonguh!’ ‘Europapa vertelt het verhaal van iemand die in een fantasiewereld leeft maar gedwongen wordt terug te ­keren naar de buiten­wereld, waar hij volwassen moet ­worden’, aldus ­Fawaz. ­‘Terwijl hij eigen­lijk de herinneringen aan zijn ouders niet wil loslaten. Het ­nummer is een eerbetoon aan de ­vader van Joost.’ Joost verloor ­beide ouders toen hij nog erg jong was. Zijn ­vader overleed aan kanker. Een jaar later, stierf zijn moeder na een hartstilstand. In De avondshow met Arjen Lubach vertelde Joost dat het ­nummer ‘een ode is aan Europa en een brief aan mijn vader, die me in een klein dorpje in Friesland leerde dat de wereld geen grenzen heeft’.

Intussen staat de teller van de videoclip al op 20 miljoen views, op Spotify is het nummer al dubbel zo vaak gestreamd. ‘Wat Europapa voor mij zo bijzonder maakt, is de zichtbare impact. Normaal gesproken lees ik na het uitbrengen van een clip achteraf een paar reacties. ­Deze keer stroomden de reactievideo’s uit verschillende landen meteen ­binnen’, vertelt Fawaz trots. ‘Op de eerste dag na de release hebben Joost en ik die bij mij thuis urenlang bekeken. Mensen moeten lachen én huilen. Precies wat we voor ogen hadden.’

○○○

Donderdag ziet u hoe ze dat ­vertaald hebben naar de internationale ­etalage van het Eurovisionpodium, een taak die Joost aan cabaretier en theatermaker Gover Meit toe­vertrouwde. Veel is daar nog niet van geweten, maar u mag in elk ­geval Appie Mussa en Stuntkabouter ­verwachten, twee boezemvrienden van Joost. ‘We hebben niets aan het toeval overgelaten’, vertelde Meit wel in de talkshow Sophie & Jeroen. ‘Negen maanden lang hebben we dagelijks gewerkt om van die drie minuten iets te maken waarmee we iedereen op de wereld een plezier willen doen.’