Jong muziekgeweld op Theater aan Zee: Andrea Voets
Dagelijks stelt Knack Focus u een jonge beloftevolle muzikant voor die ten dans speelt op Theater aan Zee. Andrea Voets is een harpiste met een missie.
Vraag een willekeurig twaalfjarig meisje welk instrument ze graag zou spelen, en de kans is groot dat ze viool of dwarsfluit zal antwoorden. Voor de 22-jarige Andrea Voets lag dat anders. Zij specialiseerde zich aan het conservatorium van Amsterdam in harp. “Ik was vijf toen ik de harp ontdekte tijdens een vakantie in Wales. Ik hoorde de harp toen voor het eerst, en was meteen verkocht. Toen ik klein was, had ik niet door hoe groot en log zo’n harp eigenlijk was, en maar goed ook. Het is verschrikkelijk om te dragen (lacht),” lacht de muzikante.
Ze was aangenaam verrast om in de finale selectie van Theater aan Zee te belanden. “Ik was zelf enorm verbaasd dat Pieterjan (Vervondel, verantwoordelijk voor de muziekselectie, nvdr.) mij selecteerde. Ik had hem aangeschreven en gezegd dat ik de harp als solo-instrument wou laten horen aan het publiek. Hij vond dat een leuk idee.”
Aaien aan de oppervlakte
Voets wil de harp afhelpen van haar zeemzoete imago. “Iedereen dat harpspelers allemaal mooie blonde engelachtige meisjes zijn die heel zacht aan de harp tokkelen. Eigenlijk zijn er best wel veel harpisten die zo zijn (lacht). Ik ben een keer naar een wereldharpcongres geweest, wel, dat was de laatste keer. Alleen maar vrouwen en gedoe (lacht). Dat beeld ontstaat omdat het instrument ook vaak clichématig bespeeld wordt. Dat is zo’n zonde. Je hebt een enorm instrument waar heel veel geluid uit kan komen, echt een instrument met karakter en kracht. Dat wil ik vooral laten horen.”
“Het zijn inderdaad wel vooral vrouwen die het spelen. Tachtig jaar geleden waren het alleen maar mannen. Fysiek is het een heel zwaar instrument om te spelen. Je hebt enkele honderden kilo’s spanning op de snaren, je vingers zitten onder het eelt en je moet echt een beetje kracht hebben om mooi geluid te maken. De zeldzame mannen die harp spelen, doen dat vaak goed. Ik ga zwemmen, dat helpt heel erg om veel meer in mijn spel te kunnen leggen. Ik wil niet alleen maar aaien aan de oppervlakte, dat vind ik niet interessant genoeg.”
Tekst en uitleg
Voor Theater aan Zee voorziet Voet twee verschillende concerten. “Ik ben klassiek opgeleid, maar het gaat erom dat je een manier vindt om het instrument te laten spreken. Mijn eerste concert voor TAZ is een recital. Ik speel zeven stukken die samen een overzicht zijn van vijfhonderd jaar harpmuziek. Ik geef er ook uitleg bij. De harp zit altijd ver in het orkest, dus het is vaak de eerste keer dat mensen het instrument van dichtbij zien.”
“De harp is eigenlijk een heel ingewikkeld ding. Je speelt met handen en voeten. Er zitten 47 snaren op, maar ook zeven pedalen. Het is een instrument met een heel lange geschiedenis en ik vind het leuk om dat uit te leggen. Als ik zelf naar een concert ga, vind ik wat uitleg ook fijn. Het gebeurt helaas niet zo vaak. Veel musici vinden uitleg geven moeilijk omdat ze zo gefocust zijn op wat ze spelen dat ze het te veel gedoe vinden om nog de brug te maken naar het publiek. Ik vind dat een voorwaarde. Voor mij is het makkelijker spelen als ik het publiek kan meekrijgen,” legt Voets uit.
Zit-sta-buig concerten
Het tweede concert voor TAZ wordt iets heel anders. De eigen productie ‘Latin Lovers’ vermengt percussie met harp en kalligrafie. “Mijn vroegere leraar Latijn en Grieks, Yves Leterme, is ook bezig met kalligrafie. Een jaar geleden vroeg ik hem of we niet samen konden werken aan een interpretatie van ‘The Crown of Ariadne’, een stuk van Murray Schafer. Ik heb subsidie aangevraagd voor een eigen programma rond muziek en kalligrafie, en dat is gelukt. Dat mondde uiteindelijk uit in ‘Latin Lovers’, een voorstelling waarin ik ook percussie speel rond het werk ‘Ars Amandi’ van Ovidius en ‘The Crown of Ariadne’. Yves maakte er speciaal werk voor.”
Voor Voets is die afwisseling tussen recitals en eigen producties essentieel. “Het zou voor mezelf saai zijn als ik alleen recitals zou spelen, de typische zit-sta-buig concerten. Dat blijf ik geen dertig jaar interessant vinden.
Filosofie en Farsi
De nood aan afwisseling trekt zich verder door. De muzikante combineert haar studies harp met filosofie en Farsi (Perzisch). “Farsi is een hobby. Eigenlijk heb ik geen tijd over, maar ik doe het toch. Ik ga heel graag naar Iran. Het land heeft prachtige cultuur die helaas onbekend is voor veel mensen. Ik ga er nog iets mee doen, misschien een muzikale tour over Iran.”
“Filosofie ben ik naast mijn harpstudies beginnen doen. Ik zat altijd al graag met mijn neus in de boeken. Na mijn eerste jaar conservatorium had ik meer behoefte om moeilijke dingen te begrijpen. Ik vond filosofie altijd al interessant maar te moeilijk om dat op eigen houtje te leren. Dus ging ik naar de universiteit, en nu heb ik mijn bachelor gehaald.”
De combinatie mag dan vreemd lijken, voor Voets is het een harmonisch geheel. “Muziek en filosofie is een hele mooie combinatie. Ik vind het belangrijk dat mensen die ambiëren kunst te maken en iets willen toevoegen aan wat er al is, een open geest hebben. Bij filosofie leer je dingen van meerdere kanten te bekijken.”
Helaas was niet iedereen enthousiast over de combinatie muziek en filosofie. “Op het conservatorium wordt je dat niet altijd in dank afgenomen. ‘Het is niet goed, je doet te veel, is de muziek niet genoeg?’ Muzikanten voelen zich snel bedreigd wanneer je zegt dat je nog iets bij muziek wil doen. Mensen die les geven zijn vaak heel hun leven alleen maar bezig geweest met muziek. Maar voor mij is het een ideale combinatie. Ik wil filosofie op een begrijpelijk manier kunnen uitleggen aan mensen, en muziek is een heel goede manier om dat te doen. Je hebt geen vertaling meer nodig, dat is het mooie,” meent Voets.
Joanna Newsom
Voor het grote publiek blijft de harp een magisch instrument. “Als je ergens komt met het instrument gaan de mensen meteen van ‘wauw, een harp!’ Dat effect heb je veel minder met een viool,” legt Voets uit.
Dat het publiek niet vertrouwd is met de harp, komt deels doordat het instrument zelden opduikt in andere muziekgenres dan de klassieke muziek. De grote uitzondering daarop lijkt Joanna Newsom. Voets is fan. “Ik vind haar geweldig. Ze is heel authentiek, speelt vanuit haar hart en vertelt verhalen. Onlangs speelde ze in Amsterdam. Ik ging kijken en vond het zo erg dat ik maar één andere harpiste in de zaal zag. Ik dacht dat alle klassieke harpisten gingen komen kijken naar een fenomeen als Joanna, maar nee hoor, quasi niemand. Toen ik haar zag spelen dacht ik ‘hoe krijgt ze het voor elkaar?’ Technisch speelt ze met zo’n opgetrokken vingers dat ik dacht ‘meid, krijg je geen pijn?'”
“Ik doe helemaal niet neerbuigend over een artieste als Joanna. Ze verzint alles zelf, en dat zie je veel klassieke muzikanten niet doen. Zij is iemand die de brug kan maken tussen harpmuziek en iets populairdere muziek. Ze is nu ook weer niet zo mainstream als je zou denken, maar heeft verrassend genoeg wel een groot gevolg. Alle muziek die mensen uit hun comfort-zone haalt en iets nieuws kan tonen, is mooi meegenomen. Klassieke muzikanten of jazzmuzikanten laten zich vaak negatief uit over andere soorten muziek. Het is des mensen om jezelf in je eigen hokje te willen steken en het te beschermen. Maar dan mis je zo veel, echt zonde. Daarom ben ik ook blij om op TAZ te staan en voor dat publiek te staan,” klinkt het bij de harpiste.
Voets is tevreden met de weg die ze nu is ingeslagen. “Volgend jaar volg ik een master in Duitsland. Daarna kom ik sowieso terug naar Amsterdam omdat ik hier graag woon. Dat is gelukkig nog dicht bij België, waar ik heel graag kom en ook achttien jaar gewoond heb. Ook wil ik nog programma’s als ‘Latin Lovers’ blijven maken. Dat geeft mij veel voldoening. Ik wil werk van waarde toevoegen aan wat er al is. Als klassiek muzikant is er altijd wel een stuk dat je nog niet geleerd hebt. De vraag is in hoeverre je daarmee iets toevoegt. Ik wil combineren. Het kost veel werk, maar geeft mij ook veel energie terug. (MVG)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier