Jazzzangeres Helena Casella schuilt graag in zichzelf: ‘Zoals een schildpad’

Helena Casella heeft Braziliaans bloed, maar ze noemt Gent haar thuis. Ze studeerde af als jazzzangeres aan het conservatorium, maar ze wordt even blij van fusion uit de seventies.

De geur van eucalyptus en citrus. Condensatiedruppels op de ramen. De winter is ver weg wanneer we met Helena Casella spreken in de serres van de plantentuin van Universiteit Gent. Het is een plek waar de singer-songwriter en toetseniste wel vaker komt, om tot rust te komen of om muziek te schrijven. Aan de voet van een Sri Lankaanse kaneelboom laat Casella zich de subtropische temperaturen welgevallen: ze is nog maar net terug uit São Paulo, de Braziliaanse metropool die haar moeder eind jaren negentig achter zich liet om de liefde te volgen richting België. En ook voor de tussen neosoul, fusion jazz en r&b meanderende songs op haar debuutalbum Pit of Impressions liet Casella zich soms inspireren door allerlei flora en fauna.

Helena Casella: De natuur is een schatkamer aan goede metaforen, hè? Sowieso leef ik zo groen mogelijk en ik eet ook alleen maar plantaardig. Het leven op de planeet en de invloed van de mens daarop, daar ben ik veel mee bezig. Een song als Trees, bijvoorbeeld, gaat over de klimaatopwarming.

Jouw oom Pablo en je broer Tomas zijn ook muzikanten. Is er een Braziliaanse plaat die jouw familie goed samenvat?

Casella: Misschien Timeless van Sérgio Mendes, waarop onder anderen Erykah Badu, Q-Tip en Jill Scott meedoen. Omdat die plaat een goede mix is van traditionele, Braziliaanse muziek en hedendaagse, westerse geluiden. En iets van Tim Maia: Braziliaanse soul, samba en funk uit de jaren zeventig, waar ik heel blij van word.

Ook Pit of Impressions baadt in een seventiessfeer.

Casella: Doelbewust. Bijna alle instrumenten op de plaat komen uit die periode en ik hou van de psychedelica en funk uit de jaren zeventig. En tijdens mijn opleiding jazz-zang aan het conservatorium van Amsterdam heb ik me ondergedompeld in de fusion uit die periode. Weather Report, Pat Metheny, zulke dingen.

Waarom het conservatorium van Amsterdam, en niet Gent?

Casella: Het conservatorium van Amsterdam is veel groter dan dat van Gent en het curriculum gaat veel breder. Zowat tachtig procent van de studenten is er ook van internationale afkomst. Het leek me een goede manier om mezelf te pushen. Ze hebben ook een Braziliaans programma, onder meer met zanglerares Lílian Vieira van de band Zuco 103. Zij is zelf ook van Braziliaanse afkomst.

Voor alle duidelijkheid: alle teksten op Pit of Impressions zijn in het Engels. Je zingt niet in het Portugees?

Casella: Niet op deze plaat. Het Portugees zou geen meerwaarde zijn. Maar ik vorm een duo met mijn oom Pablo, wij spelen een repertoire van Braziliaanse covers en sinds kort ook eigen composities. Ik hou die werelden liever gescheiden, want ik wil niet ingeperkt worden door het imago van ‘een Braziliaanse zangeres’.

Jouw tante, Luanda Casella, die ook in Gent woont, is een gevierd theatermaker. Je stond als zangeres mee op scene in haar stuk Killjoy Quiz, over machtsverhoudingen, vooroordelen en de impact van retoriek. In je song Imaginary Windows sijpelen gelijkaardige onderwerpen door.

Casella: Het komt zeker in de buurt. Killjoy Quiz gaat over verschillende vormen van macht en microagressie, onderwerpen die in de vorm van een quiz op een speelse manier aan bod komen. Imaginary Windows gaat over
onderdrukking. Minder speels, maar ik heb me zeker deels laten inspireren door het stuk van Luanda. Een zeer bevlogen en geëngageerde vrouw, waar ik al veel van opgestoken heb.

‘Prachtige stem!’ is een veelgelezen commentaar op je sociale media. Denk je dan soms niet: ja maar ik ben niet alleen zangeres, maar ook muzikant, songschrijver enzovoort?

Casella: (lacht) Soms wel. Ik neem zulke complimenten heel graag in ontvangst, hoor. Maar ik speel piano, ik schrijf muziek, begeleid mezelf en leid een band, ik denk veel na over mijn teksten, over de sound… Het is dus leuk als daar ook wat licht op geschenen wordt.

Tot slot: Tortoise is een nummer zonder tekst. Waarom heet het zo?

Casella: Omdat schildpadden keischattige dieren zijn, tiens. (lacht) En ik ben zelf ook nogal traag. Maar ik verhuis ook veel en ben vaak op pad met een rugzak vol met mijn spullen. Ik voel een sterke drang om overal mijn huisje te maken, om te schuilen in mezelf. Maar Gent is wel degelijk thuis, voor alle duidelijkheid. En als het te koud wordt, kom ik hier naar de plantentuin, naar de serres, waar je tussen al deze planten van overal ter wereld op één plek overal tegelijk bent.