In première: Roufaida pleit voor een liefdevolle lente op tweede single ‘Kalimat’

Ondersteund door percussie met bloemvazen en waterglazen zoekt de Nederlandse zangeres Roufaida naar Kalimat, woorden in het Arabisch, om ontluikende liefde te beschrijven. Het resultaat is een dromerige maar energieke Arabische popsong die overstroomt van verlangen.   

Zoek vibes op in het woordenboek en de kans is groot dat u daar de video voor Kalimat terugvindt. Die werd geregisseerd en opgenomen vlak bij Casablanca in Marokko door Charlene van Kasteren, de beste vriendin van Roufaida. De clip vertolkt geen narratief liefdesverhaal, maar wel het gevoel ervan. Kalimat barst van de zomerse energie terwijl Roufaida achterop een motor door de kleurrijke Marokkaanse landschappen cruiset. Versneden tussen die beelden zien we scènes van Roufaida’s lichaam waarop Arabische kalligrafie is aangebracht. ‘Dat zijn woorden die in de lyrics voorbijkomen, die je zou kunnen gebruiken om liefde te omschrijven. Ik wou niet letterlijk een liefdesverhaal vertellen, maar toch de sfeer creëren van een beginnende romance.’

Inspiratie voor haar Kalimat zocht en vond Roufaida bij Arabische dichter Nizar Qabbani. ‘In coronatijd ben ik naar de universiteit gegaan voor een opfriscursus Arabisch. Daar kreeg ik les van een hele gave Palestijnse meneer die net zoals ik van poëzie hield. Hij stuurde me per post allemaal dichtbundels toe en daar zat ook werk van Nizar Qabbani bij. Ik was toen net bezig met het schrijven van nieuwe songs, dus alles wat toen tot mij kwam, werd potentiële inspiratie voor muziek.’

Het vraagstuk identiteit

Dat Kalimat een volledig Arabisch nummer werd, is niet toevallig, en ook niet alleen te wijten aan de Arabische inspiratie van Qabbani. ‘Ik wou sowieso iets doen met die Noord-Afrikaans invloeden’, verklaart Roufaida. Zo werden Kalimat en de nieuwe ep die op 20 april zal verschijnen vooral een uiting van die zoektocht naar identiteit. ‘Ik ben instrumenten uit Marokko naar Nederland gaan verschepen en heb Arabisch gevolgd. Naast het feit dat het mooie muziek oplevert, levert het ook meer zelfvertrouwen op en het gevoel van zekerheid dat die Marokkaanse identiteit ook bij mij hoort. Het is niet alleen als artiest voor mij een meerwaarde, maar ook als mens.’

‘Als je opgroeit in een sociale context die jouw culturele identiteit impliciet of expliciet afkeurt, dan heeft dat invloed op je gedrag en je zelfbeeld. In mijn geval heeft dat ertoe geleid dat ik afstand nam van mijn Marokkaanse identiteit. Ik ben de liefde daarvoor aan het hervinden dankzij muziek. Muziek maakt niet dat je je in de samenleving opeens wel geaccepteerd voelt en het heeft niet kunnen voorkomen dat ik afstand nam van die Marokkaanse cultuur, maar het brengt me er nu wel terug dichter bij.’

Eeuwige twijfel

In het verlengde daarvan besliste Roufaida ook om haar muziek volledig in eigen handen te nemen. Bijna elke melodie op haar nieuwe nummers speelde ze zelf in en ze zat als producer achter de knoppen. ‘Ik heb een heel album geschreven dat nooit uitgekomen is. Het verschil met wat ik nu uitbreng is dat ik dit allemaal zelf gemaakt heb, terwijl die eerste plaat een samenwerking was met vijf anderen. Deze nieuwe EP is de meest letterlijke vertaling van wie ik zelf ben.’

Maar met meer verantwoordelijkheid en vrijheid, komt ook meer kwetsbaarheid. ‘Het maakt me wel onzeker,’ geeft Roufaida toe. ‘Als je werk af is en je dan gaat praten met allerlei labels die je zeggen hoe het anders en beter kan, is het een uitdaging om bij jezelf te blijven. Er zijn natuurlijk mensen die veel beter muziek kunnen produceren dan ik, en die veel technischer zijn, maar dat vond ik voor dit project niet zo belangrijk. Hier is het belangrijk dat ik alles zelf gedaan heb. Het is wel spannend om te zeggen “ik ben de baas” als je daarvoor altijd naar anderen hebt gekeken voor goedkeuring en bevestiging. Dat de ep nu af is en geperst is op vinyl, voelt als een overwinning.’

Vrouwelijke obstakels

Haast automatisch begint het gesprek te draaien rond het vrouw-zijn in de muziekwereld. Over obstakels waarmee vrouwen doorheen hun leven te maken hebben, maakte Roufaida eerder al de podcast GRRRLS, en het is een onderwerp dat haar blijft vasthouden. ‘Als vrouw in de muzieksector begin je onvermijdelijk te twijfelen als je jezelf tot producer van je project bombardeert. Er zijn gewoon niet zoveel vrouwen die producen en er ook credits voor krijgen, dus mensen gaan automatisch vragen welke man je muziek geproduceerd heeft.’

‘Het is vaak impliciet, dus is het moeilijk om er concrete voorbeelden op te plakken, maar ik was waarschijnlijk al veel eerder in mijn loopbaan begonnen met muziekproductie als ik het gevoel had gekregen dat het iets voor mij was geweest. Er is niemand die mij ooit zei dat het niets voor mij was, maar als je alleen mannen achter de knoppen ziet zitten en nooit vrouwen ziet producen, dan ga je dat aanvaarden als een soort gegeven. Voor mij gaat het niet alleen over afwijzen, maar meer over iets actief aanmoedigen, voorbeelden stellen en faciliteren.’

Dat het ook anders kan, leerde Roufaida in het voorprogramma van zangeres Eefje de Visser. Toen Roufaida met haar mee op tournée mocht had de Visser net een kindje gekregen. ‘Zij nam haar kind gewoon mee op tour. Dat vond ik zo’n mooi voorbeeld. Je leeft soms met het idee dat je bepaalde dingen moet opgeven, of dat bepaalde dingen niet meer kunnen als je moeder wordt, maar zij leefde gewoon het voorbeeld dat het niet zo moet zijn. Als ik straks moeder ben, betekent dat dus niet dat mijn carrière voorbij is.’

Het prille begin

Die carrière begon bij het welgekende Eurosong for Kids. Dat Eurosong for Kids een succesvolle springplank kan zijn hoeft geen bewijs meer. In België hebben we daar onder andere Oscar and the Wolf, Xink en Bazart als levende getuigenis van, en ook in Nederland werd het voor Roufaida het begin van zoveel meer.

‘Er is veel gebeurd sinds mijn deelname aan Eurosong, maar er is ook veel hetzelfde gebleven. Ik heb muziek altijd gezien als een middel om mezelf te verhouden tegenover de wereld. Als puber maakte ik meer onbevangen werk, nu ontwikkel ik steeds meer verantwoordelijkheidsgevoel. Ik voel dat ik als artiest mijn positie kan gebruiken om een positieve boodschap de wereld in te helpen. We leven in een best lelijke wereld, dus vind ik het steeds belangrijker om in het mini-universum dat tijdens mijn shows gecreëerd wordt een waardevolle bijdrage te leveren. Ik wil iets goed doen met de plek die ik gekregen heb.’

Ook dat kaart Roufaida aan in haar muziek, waar het maken en het niet opgeven van verbindingen centraal staat. ‘Het is heel makkelijk om de hoop te verliezen in elkaar en in de samenleving, maar de kern van alles is mijn behoefte aan een minder liefdeloos landschap.’

Kalimat mag dan pas haar tweede single zijn, die doet ons alvast reikhalzend uitkijken naar de lente, naar meer Roufaida en naar haar liefdevolle ep.