In première: Lavinia Meijer en haar harp brengen de poëzie van Iggy Pop tot leven

De Nederlandse Lavinia Meijer wordt geroemd als baanbrekende harpiste dankzij de manier waarop ze haar instrument een hedendaagse invulling geeft. Op Mom & Dad voorziet ze een gedicht van punklegende Iggy Pop van filmische muziek.

Lavinia Meijer is al helemaal in haar nopjes wanneer we haar opbellen. ‘Straks ga ik naar een inauguratiemoment, waar ik voor het leven lid word van de Akademie van Kunsten,’ vertelt ze vrolijk.

Die huldiging komt niet uit de lucht vallen. Volgens de Akademie is Meijer ‘een van de meest baanbrekende musici van deze tijd’. Die reputatie heeft ze vooral te danken aan de vernieuwende manier waarop ze met haar instrument omspringt. ‘Lange tijd had de harp een eenzijdig imago en doorheen de geschiedenis worstelde het instrument vaak met nieuwe ontwikkelingen,’ legt Meijer uit. ‘Toen de muziektheorie van diatoniek naar chromatiek evolueerde en de halve noten geïntroduceerd werden, had de harp het daar bijvoorbeeld moeilijk mee. Daarnaast blijven veel harpisten steken in het lieflijke cliché dat dankzij de Franse bourgoisie is ontstaan in de romantische tijd, onder andere omdat Marie-Antoinette harp speelde.’

Zelf probeert Meijer de harp een modernere invulling te geven. ‘In mijn jeugd had ik een docente die veel affiniteit had met hedendaagse muziek, dus voor mij is dat altijd vanzelfsprekend geweest. Ik probeer zoveel mogelijk inspiratie te putten in wat ik om me heen zie. Andere kunstvormen, maar ook medemuzikanten kunnen me erg inspireren. Kijk naar muzikanten als Ólafur Arnalds en Nils Frahm, die via klassieke instrumenten hun eigen innerlijke stem uitdrukken. Dat wil ik met mijn harp ook doen, verhalen vertellen en een soort filmische ervaring brengen.’

Van Philip Glass naar Iggy Pop

Meijers observatievermogen resulteert nu in een verrassende samenwerking met punkicoon Iggy Pop. De harpiste leerde hem kennen via componist Philip Glass, waarmee ze goed bevriend is. Jaarlijks organiseert Glass een benefietconcert ten voordele van het Tibetaanse volk in Carnegie Hall te New York. In 2016 was Meijer uitgenodigd om zelf te spelen, en ook Iggy Pop kwam er een spoken word voorstelling geven.

‘Met zijn poëzie liet Iggy Pop een kant zien die ik en vele anderen nog niet van hem kenden. Zijn gedicht was een soort ode aan zijn overleden ouders, een spijtbetuiging omdat hij er niet genoeg voor hen was toen ze nog leefden. Via die tekst zocht hij alsnog contact met zijn ouders om vergiffenis te vragen. Het kwam recht uit zijn hart en het kwam zo hard binnen bij mij dat ik hem heb gevraagd of ik zijn woorden op muziek mocht zetten.’

Terugblikken en vooruitkijken

En zo geschiedde. Met veel plezier dook Iggy Pop de studio in om zijn gedicht in te spreken. Daarna kon Meijer haar verhalende harp afstemmen op het ritme van de poëzie. ‘Ik vond dat Iggy het gedicht heel melodieus voorlas. Met mijn harp probeer ik te reageren op die muzikale momenten, de stem en het instrument gaan echt in dialoog. Er is bijvoorbeeld een heftig moment waarin Iggy uitroept naar zijn ouders: “Mom and dad, are you still there?” waarna het allemaal even stil wordt. Ik ben als het ware de stem van zijn ouders. Voor mij was het een mooie manier om te tonen hoe harp met andere kunstvormen verbonden kan worden en hoeveel emoties er in die combinatie van harp en woorden schuilt.’

Het resultaat is een emotioneel klankentapijt waarover een doorleefde Iggy Pop reflecteert op het leven van zijn ouders, hoe ze naar de Verenigde Staten immigreerden en daar gedesillusioneerd raakten door de American Dream. De video zorgt voor een opvallend contrast, want die toont net een jongetje dat al die levensbagage nog mist. ‘Ik vond het geweldig hoe sprekend dat jongetje op een jonge Iggy leek. Verder leek het Robin (de Puy, regisseur van de videoclip, nvdr) en mij interessant om die jeugdigheid te contrasteren met de muziek. Iggy is nu 75 en blikt in de tekst inderdaad terug op zijn leven. Daartegenover heb je het jongetje in de videoclip dat nog een heel leven voor zich heeft. Je ziet hem ook echt de wereld ontdekken en vechten, schreeuwen, genieten, overpeinzen… Het is zowel terugblikken als vooruitkijken.’

Bloedband

Hoewel het gedicht heel Amerikaans is en een persoonlijk verhaal van Iggy Pop vertelt, herkent Meijer er ook delen van zichzelf in. Zelf werd ze geboren in Zuid-Korea, maar op jonge leeftijd werden zij en haar broer geadopteerd door een Nederlandse vader en een Oostenrijkse moeder. Het koppel had al een eigen kind, en later werd er nog een broertje uit Ethiopië geadopteerd.

‘Ik ben opgegroeid met het idee dat afkomst niet uitmaakt. Biologisch of niet, ik zie mijn adoptie-ouders als mijn echte vader en moeder, en lange tijd heb ik niet de behoefte gehad om mijn roots te gaan opzoeken. Op een dag heeft mijn biologische vader vanuit Zuid-Korea echter zelf contact met mij opgezocht. Toen ben ik zelf daarheen gegaan, oorspronkelijk voor de muziek, maar uiteindelijk heb ik mijn vader er toch ontmoet. Het was de eerste keer dat ik die man zag, maar ik merkte meteen hoe krachtig onze bloedband was. In één klap werden mijn Koreaanse roots plots iets van vlees en bloed. In die zin herken ik mezelf wel in Iggy’s woorden: je afkomst overpeinzen, terugdenken aan je ouders en als het ware de plussen en minnen onder elkaar gaan zetten en kijken wat de uitkomst is. Iggy en ik hebben allebei onze bijzondere roots die ons vormen.’

Ten slotte leverde het gedicht ook de titel voor Meijers album Are You Still Somewhere?, dat vandaag verschijnt en waarvan Mom & Dad het afsluitende nummer is. Oorspronkelijk was Meijer van plan om een stukje van haar Koreaanse naam als titel te gebruiken, maar bij herbeluistering bleven de woorden van Iggy Pop hangen. ‘Eerst en vooral is het natuurlijk een beetje coronagerelateerd, de vraag of mijn publiek er na die twee jaar nog steeds is. Het verwijst echter ook naar mijn veranderde werkwijze. Vroeger zocht ik naar mooie akoestieken en een ruimtelijk geluid, nu heb ik in kleinere ruimtes opgenomen en is de muziek veel intiemer. De titel slaat ook op die nieuwsgierigheid: gaat mijn publiek mee in die verandering, vinden ze het een logische evolutie van mijn werk? En het voegt ook een persoonlijke laag toe die weer naar mijn roots verwijst, waarmee alle thema’s mooi samenkomen.’