Hildur Guðnadóttir musiceert nog eens solo: ‘Zo veel werk, en niemand die het hoort?’

Hoe klinkt de muziek van Hildur Guðnadóttir als ze geen imploderende kerncentrales (Chernobyl) of exploderende geesteszieken (Joker) ondersteunt? U hoort het op haar eerste soloalbum in elf jaar: Where to From. ‘Eigenlijk heb ik nooit bewust voor muziek gekozen.’

Kijk niet al te vreemd op, als u in Berlijn een vrouw van haar fiets ziet springen om snel iets in haar telefoon te zingen. Negen kansen op de tien is het Hildur Guðnadóttir, die haar audiodagboek aan het uitbreiden is. Heel Hollywood wil met IJslands eerste Oscarwinnaar in zee gaan, sinds ze met haar dreunende muziek de serie Chernobyl en de film Joker extra beklijvend maakte. Als geen ander kan ze met experimentele geluiden hele verhalen vertellen en het pure en intieme in het grootse en overweldigende laten overgaan, zoals eb in vloed en vloed in eb.

Tussen muziek voor films als Tár, Hedda, 28 Years Later: The Bone Temple en The Bride! door vond ze miraculeus genoeg ook tijd voor haar eerste soloalbum in elf jaar: het contemplatieve Where to From. ‘Waar muziek vandaan komt, is voor mij nog steeds het grootste mysterie’, licht ze de titel toe. ‘Gelukkig hoef je het niet te weten om je te laten meesleuren door de onophoudelijke stroom. Eigenlijk heb ik nooit bewust voor muziek gekozen. Filmcomponist worden, was al helemaal nooit het plan. Ik heb nooit een manager of boekingsagent gehad. Ik ga waar de muziek me brengt.’

Invallen heeft Guðnadóttir vooral wanneer ze rondrijdt, wandelt of midden in de nacht wakker wordt. ‘Muziek zit constant in mijn hoofd. Maar de beste ideeën komen zelden in mijn studio of wanneer ik een instrument in de buurt heb. Ze komen onaangekondigd. De melodie voor het nummer Make Space schoot me te binnen op de banaalste der dagen. Ik ging naar school om mijn zoon op te halen en plots was daar die prachtmelodie. Ik wist met mijn vreugde geen blijf. Dat moet een vreemd zicht geweest zijn want mensen kunnen natuurlijk niet horen wat ik in mijn hoofd hoor.’

Stilte en storm

Guðnadóttir leerde zichzelf de gewoonte aan om muzikale invallen meteen met haar telefoon op te nemen. ‘Ik hou ze bij als een soort van dagboek. Ze helpen me begrijpen wie ik ben en hoe ik me voel.’ Toen twee muzikale vrienden op bezoek kwamen, snuffelde ze in haar audiodagboek naar een paar goeie aanzetten om samen nieuwe muziek te spelen. Het album Where to From vloeit daaruit voort. ‘Mensen blijken mijn muziek graag op te zetten wanneer ze schrijven, schilderen of creatief bezig zijn. Dat vind ik prachtig. Het inspireerde me tot een album over het creatieve proces. Het is muziek waar ik zelf naar zou luisteren tijdens het creëren. Muziek kan ons instant transformeren en in een bepaalde gemoedstoestand brengen. Er is muziek om bij te schilderen, muziek voor als je wil hardlopen of muziek om juist te vertragen na een woelige dag.’

Dat je op haar album meer vertraging en contemplatie dan storm en versnelling hoort, is geen verrassing na een erg productieve periode. ‘Ik snak wanhopig naar vertraging. Ik merk het aan mijn composities, ik laat merkelijk veel ruimte voor stilte, alsof ik onbewust probeer mezelf af te remmen. De voorbije jaren waren crazy en superluid.’

Die drukke periode startte in 2019 met haar muziek voor het bejubelde Chernobyl en dan Joker. ‘Daar ging een moeilijke periode aan vooraf. Ik overwoog te stoppen met componeren. Er waren te veel bijzaken die ik echt niet in mijn leven wilde. Ik gunde mezelf nog één kans om uit te vissen of filmmuziek iets voor mij was. Ik smeet me met al wat ik in me heb op die twee projecten. Het was alles of niks. Het ging me niet om een gebrek aan erkenning. Roem heeft me nooit geïnteresseerd. Ik wilde de muziek helemaal goed hebben.’

Het succes heeft niemand meer verrast heeft dan Guðnadóttir zelf. ‘Na Chernobyl heb ik luidop tegen mezelf gezegd dat het vreemd was om zo veel werk te steken in muziek die niemand ooit zal horen.’

Ze won een Grammy, Emmy en Oscar, maar de mooiste beloning vindt ze dat ze nu veel mooie aanbiedingen krijgt.

Zot thuis

Guðnadóttir studeerde compositie en nieuwe media aan de Iceland Academy of the Arts en de Universität der Künste in Berlijn en is ook zangeres en celliste. Ze zong in verschillende koren en speelde met verschillende opwindende muziekgroepen mee, zoals Múm, Sunn O))), The Knife en Fever Ray, of met muzikanten zoals Jóhann Jóhannsson, Ryuichi Sakamoto en David Sylvian.

Die brede interesse ziet ze als een enorme troef. ‘Mijn filmmuziek is van nature experimenteel. Ik ben het kind van al die muzikale avonturen en ervaringen met sterk verschillende bands: van pop, metal en experimentele muziek tot theater en dans.’

Het nieuwe soloalbum gaat ook gepaard met een kleine tournee. ‘Jarenlang speelde ik wel driehonderd concerten per jaar. Muziek is mijn hele leven. Ik heb nooit iets anders gedaan. Ik had als kind geen enkele andere hobby of sport. Maar zo’n tien jaar geleden ben ik gestopt met touren. Ik besefte dat het leven van een rondreizende muzikant niet geweldig goed te combineren valt met een jonge zoon. Net op dat moment kwamen steeds meer filmprojecten mijn kant op. Dat was geluk hebben. Ik werkte thuis en kon elke dag mijn zoon op school ophalen. Nu hij een tiener is, is er een beetje meer tijd en ruimte voor reizen en concerten. Ik kijk er enorm naar uit. Begin november speelde ik mijn eerste concerten in negen jaar tijd. Ik was doodsbang, maar het was zeer opwindend. Je moet opletten dat je niet gek wordt van altijd maar intens op je eentje in je kamer te componeren. Ik wil deel uitmaken van een gemeenschap. Er gaat niets boven samen genieten van muziek of film.’