Na twee jaar corona pik je blijkbaar de draad van concerten en festivals niet zomaar weer op. ‘Pas als ze die extase weer voelen, snappen mensen wat ze gemist hebben.’
U herinnert zich ongetwijfeld de voorspelling van nog niet zo lang geleden: net als een eeuw geleden zouden de jaren twintig een tijd van decadentie na een donkere periode worden. Toen was het de oorlog en de Spaanse griep, nu de coronapandemie. Iedereen zou massaal tickets kopen voor elk evenement en al dansend de lockdowns vergeten. ‘Knaldrang’, zo klonk het overal.
Nu, enkele maanden later, hoor je steeds luider dat die ‘nieuwe roaring twenties’ enigszins tegenvallen. Vooral over de nakende festivalzomer, die dankzij uitgebreide festivals en nieuwe concepten voller dan ooit zit, heerst er heel wat twijfel.
Overaanbod in de zalen
In de concertzalen vallen er de laatste maanden al enkele veranderingen op. Zowat overal loopt de ticketverkoop minder vlot dan vóór 2020. ‘In het begin gingen we mee in dat enthousiaste verhaal: iedereen zou na de pandemie en masse tickets kopen. Net als vele anderen moeten we nu constateren dat we ons wat miskeken hebben’, zegt Mike Hasdorf, woordvoerder van Trix.
Onder de radar waren er de voorbije twee jaar veel illegale houseparty’s. Op die veranderingen spelen de cultuurhuizen nauwelijks in.
Wouter Vanhaelemeesch (Viernulvier)
Een van de belangrijkste dwarsliggers is het huidige overaanbod in de concertagenda’s. ‘Na tweeënhalf jaar wil iedereen natuurlijk touren, want ook artiesten hebben het lang met minder broodwinning moeten stellen. Dat is logisch, maar als artiest en concertorganisator vergeet je soms dat tickets geld kosten. Het publiek kan maar in zekere mate volgen’, aldus Kris Mouchaers, communicatieverantwoordelijke bij de Botanique. ‘De agenda zit te vol’, beaamt ook Tom Bonte, algemeen directeur van de AB. ‘Eigenlijk zaten we al bijna volgeboekt met eerder aangegane engagementen, concerten die tot vier keer uitgesteld werden. Voeg daar het nieuwe aanbod aan toe, en je hebt nu al een volgepropt najaar.’
Er zijn meer concerten dan ooit, terwijl het aantal concertgangers net is gedaald. ‘Een deel van het publiek heeft afgehaakt’, stelt Wouter Vanhaelemeesch, programmator bij Viernulvier, de vroegere Vooruit. ‘De afgelopen twee jaar vonden velen een soort rust – eigenlijk misten ze hun cultuurplanning niet. Bovendien zijn er tijdens die lockdowns ook nieuwe vormen van muziekbeleving ontstaan. Onder de radar waren er veel illegale houseparty’s. De bezoekers van dat circuit zullen niet snel terugkeren naar de geijkte paden. Momenteel zijn alle cultuurhuizen weer volgeboekt, maar qua vernieuwing wordt er nauwelijks ingespeeld op die veranderingen.’
Bovendien neemt het publiek een meer afwachtende houding aan. Bij de Botanique merkt Mouchaers dat mensen pas een week op voorhand hun tickets kopen, waar concertuitstapjes vroeger langer op voorhand gepland werden. ‘Veel concerten zijn drie of vier keer uitgesteld, en in sommige gevallen gaan ze simpelweg niet door. Door die onzekerheid zijn mensen bang geworden.’ Ook de Trix voelt die evolutie, aldus Hasdorf: ‘De urgentie om tickets te kopen is verdwenen. Je moet al een Rage Against the Machine zijn, dat jaren niet meer hier is geweest, om meteen uit te verkopen. Voor andere acts is de secundaire ticketverkoop gigantisch geboomd. Mensen weten dat ze last minute op Ticketswap een ticket kunnen scoren en voelen niet de behoefte om zich van een plekje te verzekeren.’
En dan is er nog de inflatie, die alle zalen als grote boosdoener aanduiden. ‘Er is een oorlog in Oekraïne die we allemaal in onze portefeuille voelen, net als de stijgende gasprijzen. Culturele uitstappen worden twee of drie keer overdacht en sneuvelen allicht sneller in de planning’, aldus Hasdorf. Vanhaelemeesch hoort hetzelfde. ‘Mensen zeggen me dat ze ’s avonds de keuze hebben tussen zeven evenementen, maar niet eens weten of ze hun energierekening wel kunnen betalen.’
Nieuwe mogelijkheden
Toch heerst er geen pessimisme. Hoewel de verkoop nog niet zoals vroeger verloopt, is er langzaam verbetering te merken. Bovendien lijkt er een verschuiving te zijn in welke concerten wel en niet aanslaan.
‘Bij Botanique hadden we de Franse electropopgroep Bagarre geboekt’, vertelt Mouchaers. ‘In principe moet dat goed verkopen bij de Franstalige liefhebbers, wat nu tegenviel. Nu, die treden heel vaak op, en misschien dacht het publiek: “Alweer?” Langs de andere kant hebben we de afgelopen maanden veel mensen gezien die nooit eerder naar onze zalen waren gekomen. De Russische cultgroep Ic3peak was bijvoorbeeld uitverkocht. Dat publiek bestond niet meteen uit de miekes en jannekes die je in het dagelijkse leven tegenkomt. Ook Ascendant Vierge (een jong gabberpopduo, nvdr.) verkocht hier een tent van 1600 man uit. Artiesten met een heel specifieke doelgroep doen het best goed, terwijl klassiekere concerten moeizamer op gang komen.’
Ook bij Trix zien ze dat sommige evenementen de draad makkelijker oppikken dan andere. ‘We merken een heel sterke opdeling tussen artiesten die een jong publiek aantrekken en muzikanten die wat oudere luisteraars aanspreken. Ook het verschil tussen feestoptredens en rustiger acts is groot. Goldband was bijvoorbeeld anderhalf uur feesten, en dat sloeg aan. Net als Trancegression, een feestconcept van een heel jonge organisatie. Het belevingsaspect lijkt heel belangrijk te zijn. Na twee jaar twijfelen mensen om nog eens een concert mee te pikken. Pas wanneer ze er echt zijn en die collectieve extase beleven, beseffen ze dat ze het eigenlijk wel gemist hebben.’
Het verschil tussen feestoptredens en rustiger acts is groot. Goldband was bijvoorbeeld anderhalf uur feesten, en dat sloeg aan.
Mike Hasdorf (Trix)
Ook Vanhaelemeesch is optimistisch. ‘Op zich valt het wel mee. We merken dat het publiek langzaam zijn weg naar de zalen terugvindt. Bovendien is er veel nieuw bloed. Het wordt een interessante periode, want er zijn veel kansen op vernieuwing. Al ben ik wel benieuwd hoe we na deze zomer op de gold rush op de festivalmarkt zullen terugblikken.’
Wat met de festivals?
Dat laatste is een vraag die alle concertorganisatoren zich stellen, en die ook breder leeft. ‘Concurreren de festivals elkaar kapot?’ kopte De Standaard vorige maand. De eerste signalen schetsen alvast geen rooskleurig beeld. Live Is Live, een nieuw festivalconcept in Zeebrugge, meldt dat er nog ‘werk aan de winkel’ is. Werchter Encore, de nieuwe festivaldag van Rock Werchter, is wegens tegenvallende ticketverkoop samengevoegd met TW Classic. Oplopende productiekosten, het personeelstekort in de sector en een gebrek aan consumentenvertrouwen worden als boosdoeners aangeduid. Core Festival, het andere nieuwe concept van Werchter (in samenwerking met Tomorrowland), kan wel terugkijken op een geslaagde editie, al wordt er in de wandelgangen gefluisterd dat er veel gratis tickets zijn weggegeven om het terrein helemaal gevuld te krijgen.
Een kleinschaliger maar frappant verhaal is dat van Moen Feest, eind mei. Na twee jaar pauze pakte het dorpsfestival uit met een reuze-editie, vier dagen in plaats van één. Dat bleek te optimistisch. Kort voor de start van het festival liet de organisatie weten dat iedereen die een ticket voor de donderdag, vrijdag of zaterdag had gratis een +1 mocht meenemen. ‘We hadden niet verwacht dat we zo moesten trekken en sleuren om mensen naar hier te krijgen’, vertelt communicatieverantwoordelijke Niko Vanderschelden. ‘Ik denk dat we ongeveer negentig radiospots de lucht in hebben gestuurd, vijf weken lang lieten we tv-spots uitzenden, we hebben honderden banners opgehangen… Het leverde niet de verhoopte resultaten op.’
Ook Moen Feest verklaart de sisser door een mix van factoren. ‘Iedereen zit met een overvolle agenda. Niet enkel qua concerten en festivals is er een overaanbod, ook communies, familieweekends en fuiven van jeugdbewegingen moeten ingehaald worden. Daar komt nog de koopkrachtcrisis bovenop. Toen we de maandag voor ons festival onze +1-actie communiceerden, hebben nog tweehonderd mensen snel een ticket gekocht – uiteindelijk hadden we 16.000 bezoekers en kunnen we toch van een mooie editie spreken. Ik hoorde ook veel klagen over dure drank en eten op andere festivals, terwijl we bij Moen Feest toch democratische prijzen proberen aan te houden. Zo merk je dat de mensen toch echt met hun portefeuille aan het denken zijn’, aldus Vanderschelden. ‘Maar als de formule van je festival goed zit en je een mooie beleving aan democratische prijzen biedt, komt het uiteindelijk wel goed.’
Ik ga wat tegendraads klinken, maar onze verkoop loopt net beter dan in 2019.
Timothy Heyninck (Lokerse Feesten)
Ook bij Pukkelpop is de toon optimistisch. ‘Voor ons hoofdevenement loopt de verkoop gelijkaardig aan de recentste edities. Misschien nemen kopers een wat afwachtender houding aan, maar Pukkelpop heeft een jong en trouw publiek waarvan we merken dat het staat te popelen om weer op stap te gaan’, zegt woordvoerder Frederik Luyten.
Enkel Hear Hear, het nieuwe eendagsfestival van Pukkelpop, kan nog een duwtje in de rug gebruiken. ‘Met die affiche willen we een markt aanboren die de laatste jaren op Pukkelpop wat minder aan haar trekken kwam, opnieuw wat meer inspelen op rock en indie. Die verkoop komt iets trager op gang, maar dat heeft natuurlijk ook met herkenbaarheid te maken. Volgens mij moet die doelgroep nog wat wennen aan de herwonnen vrijheid en is het voorbarig om nu al conclusies te trekken. We hebben vertrouwen in onze affiche. De zomer zal uitwijzen of we gelijk hadden.’
Voorzichtige knaldrang
En dan zijn er nog festivals waar een heel ander verhaal klinkt. ‘Ik ga wat tegendraads klinken, maar onze verkoop loopt net beter dan in 2019,’ zegt Timothy Heyninck, voorzitter van de Lokerse Feesten. ‘Er is een gigantisch aanbod en het duurt even voor je tussen de bomen het bos terugvindt, maar om een platgebruikte term te hanteren: je merkt dat die knaldrang toch wel leeft. Wat de pers schrijft, zal wel kloppen: het is een onzekere periode, maar volgens mij is het vooral moeilijk om in deze drukke periode nog iets nieuws op de kaart te zetten.’
Bij Dranouter klinkt een gelijkaardig verhaal. ‘Ik durf geen voorspellingen te maken, maar momenteel verkopen we iets vlotter dan in 2019’, aldus organisator Bavo Vanden Broeck. ‘Ook bij heel wat collega’s hoor ik dat alles eigenlijk vlot loopt, voornamelijk bij festivals die al jaren meegaan en een vast publiek hebben. Misschien geven mensen voorrang aan wat ze twee jaar moesten missen boven nieuwe ervaringen?’
Bij Couleur Café was het even spannend: met Core Festival kwam er een concurrent op dezelfde locatie bij. ‘Daar waren we eerst een beetje bang voor. Het is niet omdat wij geen indiepop boeken dat ons publiek dat niet lust, en we waren inderdaad een beetje bevreesd dat we dagticketkopers aan andere evenementen zouden verliezen’, geeft woordvoerder Irene Rossi toe. Toch loopt de verkoop ook bij Couleur Café beter dan drie jaar geleden. ‘Naar mijn gevoel zijn het vooral de festivals met een sterk concept die het deze zomer goed doen. Wij hebben een heel specifiek profiel dat een trouwe fanbase aantrekt. Misschien lijken sommige van die nieuwe evenementen te veel op elkaar en loopt de verkoop daarom wat moeizamer. Het is belangrijk om een eigen DNA te hebben waar het publiek zich in terug kan vinden.’
De voorspellingen van de nieuwe roaring twenties moeten dus enigszins genuanceerd worden, maar de situatie is verre van dramatisch. Dat die knaldrang iets minder impulsief is dan verwacht, wil nog niet zeggen dat hij er niet is.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
